تصحیح چند تصور غلط درباره FATF
اصلا نمی‌توان جهش ارزی را با تحولات FATF توضیح داد. این که این همه عامل بنیادی مهم -انباشت عظیم نقدینگی، نابودی نقشه ارزی، محدود شدن عمل EIH و کنلن- را نبینیم و تصور کنیم با تصویب موارد پیشنهادی ارز ناگهان نصف قیمت خواهد شد بیش از حد خامدستانه و سیاسی است.
به گزارش "راهبرد معاصر"؛ دکتر مجید شاکری اقتصاددان در مطلبی که در کانال تلگرامی اقتصاد سیاسی منتشر شده است، درباره موضوع چالشی FATF درباره برخی سوالات متداول درباره آن نوشت:
فرمایشات بعضی مقامات محترم سیاسی درباره پرونده FATF چنان از حقیقت دور است که انصافا موجب تعجب است. به طور خاص فرمایشات آقای دکتر پزشکیان، نایب رییس محترم مجلس، و سرکار خانم مافی که به لحاظ رسانه ای بسیار توزیع شد، بیش از حد غیرفنی است و ذیلا توضیحاتی درباره بعضی مفروضات غلط این بزرگواران تقدیم می‌کنم.
آیا مشکل اجرای اکشن پلن FATF، ناتوانی در کمک به حزب الله و حماس است؟
واضح است که خیر. مشکلات اصلی اکشن پلن FATF، گزارش دهی FIU، بند شش کنوانسیون TF، منطق کنوانسیون پالرمو، و مسئله پیوستن به اگمونت است. این موارد صدها بار مهم تر از کمک یا عدم کمک به حماس و مانند آن است. یک بسته کامل امنیتی که با منطق شناخت ذی‌نفعان عملا کل ساختار انتقالات ریالی ایران را برای طرف خارجی با دقت بسیار بالا مکشوف می‌کند.
آیا با اجرای اکشن پلن FATF، از لیست سیاه خارج می‌شویم؟
واضح است که خیر. در بیانیه بوسان ابدا گفته نشده ایران بعد از اجرای اکشن پلن از لیست سیاه خارج می‌شود بلکه گفته شده برای بررسی وضعیت پرونده ایران به مجمع عمومی ارجاع می‌شود. خروج ایران از بلک لیست نیاز به اجماع اعضای مجمع عمومی دارد. با توجه به عضویت آمریکا در مجمع و عضویت اسرائیل و عربستان از مجمع آتی، عملا خروج ایران از بلک لیست نیاز به رای مثبت همزمان این سه کشور دارد که احتمال آن به صفر میل می‌کند.
آیا با عدم اجرای ٤ بند باقی ماندن برنامه اجرایی (از بیش از ٤٠ بند) ایران به لیست سیاه بر می‌گردد؟
نه لزوما. بازگشت ایران به لیست سیاه، مجددا نیاز به اجماع دارد و در صورت مخالفت فقط یک عضو، دلیلی برای بازگشت ایران به فهرست سیاه نیست.
آیا کشورهایی در مجمع عمومی عضو هستند که شانس مخالفتشان با بازگشت ایران به بلک لیست بسیار بالا باشد؟
بله اما این به دیپلماسی طرف ایران بر می‌گردد.
آیا به دلیل نپیوستن ایران به FATF، کنلن خدمات یورویی خود را به ایران قطع کرده؟
اولا اصلا بحث پیوستن ایران به FATF مطرح نیست، پرونده ایران با FATF، اجرای اکشن پلن است.
ثانیا برای استانداردهای AML، نوع ارز تفاوتی با هم ندارد که مثلا یورو به دلیل FATF مشکل داشته باشد و یوان نه.
ثالثا در بانکداری غیرمستقیم روی ارز یورو به خصوص از آن جنسی که در کنلن انجام می‌شود به لحاظ فنی اصلا ناشر یورو (بانک مرکزی اروپا) نمی‌تواند نظارتی داشته باشد که مثلا نگرانی بانک مرکزی اروپا از عدم همکاری ایران با FATF(؟) باعث قطع خدمات یورویی کنلن شده باشد.
رابعا در دیدار زمستان ٩٥ بین وزیر اقتصاد وقت ایران و مقام چینی، به صراحت اشاره شده که موضوع FATF صرفا یک بهانه برای عدم همکاری مالی چین با ایران به دلیل رفتار ایران بعد از برجام با طرف چینی است.
کشورهای دیگر با همکاری با FATF از لیست سیاه خارج شده اند، چرا ایران نباید همکاری کند؟
اگر منظور از لیست سیاه اقدامات متقابل به آن معنای مورد تاکید از سال ٢٠٠٨ تاکنون است -که اساسا همه هدف ایران از همکاری با FATF عملا جلوگیری از اعمال این اقدامات متقابل (counter measures) است- تا به حال هیچ کشوری از لیست سیاه خارج نشده که به استناد آن همکاری باFATF توصیه شود. اگر هم منظور ورود و خروج کشورها به بیانیه عمومی است، عملا معنا و اثر حضور در بیانیه عمومی با حضور در فهرست سیاه قابل قیاس نیست.
آیا با اجرای FATF قیمت ارز نصف خواهد شد؟
اکنون که قیمت ارز ١٥ تومان را هم دیده، عملا ایران از نظر FATF در زمینه اقدامات متقابل در وضعیت تعلیق است و عملا تفاوت معنادار فنی -غیر از روانی- با خروج از لیست ندارد اما قیمت ارز در سطوح کنونی است. پس اصلا نمی‌توان جهش ارزی را با تحولات FATF توضیح داد. این که این همه عامل بنیادی مهم -انباشت عظیم نقدینگی، نابودی نقشه ارزی، محدود شدن عمل EIH و کنلن- را نبینیم و تصور کنیم با تصویب موارد پیشنهادی ارز ناگهان نصف قیمت خواهد شد بیش از حد خامدستانه و سیاسی است.
در عمل بدلیل پمپاژ شدید رسانه های نزدیک به دولت، بازار به لحاظ روانی -و نه فنی- به اخبار FATF حساس شده و مثلا از دید بازار خبر پذیرش یک خبر خوب تلقی می‌شود با اثری گذرا و ناپایدار مثل هر خبر خوب غیر فنی دیگر.