رمزگشایی دو ماموریت اوجی در بازدید از پالایشگاه تهران

به گزارش راهبرد معاصر، جواد اوجی وزیر نفت دولت سیزدهم امروز (جمعه 19 شهریور) در دومین بازدید عملیاتی خود دقایقی پیش با هدف بررسی تامین سوخت زمستانی وارد پالایشگاه تهران شد. به نظر می‌رسد وزیر نفت در بازدید از پالایشگاه تهران به دنبال بررسی دو موضوع کلیدی است که به ترتیب اولویت عبارت‌اند از:

بررسی ظرفیت پالایشگاه تهران برای تامین سوخت مایع موردنیاز نیروگاه‌ها در زمستان پیش‌رو
پیگیری پروژه‌های ارتقای کمی و کیفی پالایشگاه تهران برای افزایش کیفیت بنزین تولیدی به استاندارد یورو 4

همانطور که وزیر نفت نیز در حاشیه بازدید از پالایشگاه تهران در جمع خبرنگاران به این دو موضوع اشاره کرده و گفته است: «حجم ذخایر سوخت نیروگاهی ۳۰ درصد کمتر از پارسال است بنابراین تمام تلاشمان این است ظرفیت سوخت مایع نیروگاه‌ها را بالا ببریم. هم‌اکنون روزانه بیش از ۲۶۰ میلیون مترمکعب گاز در اختیار نیروگاه‌ها قرار می‌گیرد. امیدواریم با برنامه‌ریزی و تدابیر اندیشیده شده کمترین چالش را در تامین سوخت زمستانی گاز در بخش خانگی داشته باشیم».

اوجی همچنین اظهار داشت: «ارتقای کمی و کیفی پالایشگاه فعلی و ایجاد و احداث ظرفیت پالایشگاه جدید دو اولویت پالایشی دولت سیزدهم است که پیگیری خواهد شد».


حال سوال اساسی این است که مگر بررسی و پیگیری این دو محور چه اهمیتی دارد که جواد اوجی وزیر نفت در دومین بازدید میدانی خود، بعد از بازدید از مجتمع‌های پارس جنوبی تصمیم گرفت از پالایشگاه تهران بازدید کند. در ادامه به اهمیت پرداختن به دو محور ذکر شده از اهداف وزیر نفت از بازدید از پالایشگاه تهران پرداخته می‌شود

*کاهش صادرات فرآورده‌های نفتی با هدف تامین سوخت مایع برای نیروگاه‌ها صورت گرفت

در زمستان سال گذشته تجربه شد که همزمان با برودت هوا و افزایش مصرف گاز، دولت در تامین نیاز مردم به انرژی به مشکل خورد، در نتیجه پدیده‌هایی همچون قطعی گاز و برق، افزایش آلودگی هوا ناشی از سوزاندن مازوت در نیروگاه‌ها، توقف فعالیت کارخانه‌های صنعتی به خصوص فولادسازی‌ها و پتروشیمی‌ها به دلیل اولویت داشتن رساندن گاز به بخش خانگی و امثال آنها به وقوع پیوست.

در این راستا به توجه به تجربه زمستان سال گذشته، جواد اوجی وزیر نفت، تامین سوخت زمستانی را به‌عنوان نخستین دستور کار و اولویت وزارت نفت تعریف کرده است. وی در گفتگوی ویژه خبری با اشاره به برنامه وزارت نفت برای تامین سوخت نیروگاه‌ها در فصل زمستان گفت: «با توجه به تأمین سوخت زمستانی به‌ویژه برای نیروگاه‌ها در فصل زمستان، صادرات فرآورده‌های نفتی امسال از حدود دو ماه پیش به‌شدت کاهش یافته است تا ان‌شاءالله بتوانیم ذخایر سوخت نیروگاه‌ها و صنایع را تأمین کنیم. برنامه ما این است و همه توانمان را می‌گذاریم تا مخازن سوخت نیروگاه‌ها و صنایع عمده را تکمیل کنیم، در حالی که کسری گازی هم پیش‌بینی می‌شود».

اوجی ادامه داد: «سال ۹۹ در بعضی از روزهای فصل سرد به‌ویژه در استان‌های شمال و شمال شرق کشور تا روزانه حدود ۱۶۰ میلیون مترمکعب هم کسری گاز داشتیم، به همین دلیل محدودیت‌هایی به نیروگاه‌ها و صنایع عمده داده شد تا بتوانند گاز بخش خانگی را که اولویت نخست وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران است تأمین کنند».

وزیر نفت تأکید کرد: «امسال پیش‌بینی می‌کنیم رقم رشد مصرف ۸ تا ۱۰ درصد باشد و در فصل سرد کسری روزانه تا ۲۰۰ میلیون مترمکعب گاز را هم داشته باشیم، به همین دلیل از هفته گذشته که کارمان را به‌طور رسمی در وزارت نفت آغاز کردیم تأمین سوخت زمستانی را با حضور مسئولان شرکت‌های تابع به بحث و بررسی گذاشتیم تا بتوانیم با راهکارهایی فصل سرد را بی‌دغدغه پشت سر بگذاریم و گاز بخش خانگی، نیروگاه‌ها و صنایع تأمین شود».

در نتیجه با توجه به کسری روزانه 200 میلیون متر مکعبی گاز در زمستان پیش‌رو یکی از برنامه‌های اصلی وزارت نفت برای تامین سوخت نیروگاه‌ها جایگزینی سوخت مایع پالایشگاه‌ها با گاز در این واحدها است. پالایشگاه تهران نیز نقش قابل ملاحظه‌ای در تامین سوخت مایع نیروگاه‌ها دارد و به همین دلیل هدف دومین بازدید وزیر نفت قرار گرفته است.

*وضعیت نامناسب پالایشگاه تهران در سایه بی‌توجهی به اجرای پروژه‌های ارتقای کیفی و کمی

هدف دیگر وزیر نفت از بازدید از پالایشگاه تهران پیگیری پروژه‌های ارتقای کمی و کیفی این پالایشگاه می‌باشد. در حال حاضر ظرفیت پالایشگاه تهران حدود 240-250 هزار بشکه در روز است. محصولات تولیدی این پالایشگاه عبارت‌اند از (جدول 1):

جدول 1- نوع و میزان تولید فرآورده‌های نفتی در پالایشگاه تهران

هر چند شاید با توجه به ظرفیت بالای پالایشگاه تهران در تولید گازوئیل، هدف اصلی وزیر نفت از بازدید از این پالایشگاه بیشتر بر تامین سوخت زمستانی نیروگا‌ه‌ها معطوف شده باشد، اما وضعیت نامناسب کیفیت تولیدات پالایشگاه تهران و عدم اجرای پروژه‌های ارتقای کمی و کیفی در این پالایشگاه در سال‌های گذشته ضرورت پیگیری مستقیم وزیر نفت برای اجرای پروژه‌های اپگریدینگ در این پالایشگاه‌ را دو چندان کرده است.

در در دولت‌های نهم و دهم طرح‌های متعددی برای بهینه‌سازی و ارتقای پالایشگاه تهران تعریف شده و به بهر‌ه‌برداری رسید، اما تداوم تعریف و اجرای پروژه‌های جدید اپگریدینگ در این پالایشگاه در 8 سال گذشته به طور کامل به حاشیه رفت. از جمله طرح‌هایی که در دولت نهم و دهم اجرایی شد عبارت‌اند از: 1- طرح نفتای سبک 2- طرح واحد ایزومریزاسیون برای گازوئیل به ظرفیت 18 هزار بشکه 3- طرح بهبود کیفیت نفت سفید و 4- طرح تولید گوگرد برای کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی.

دستاوردهای حاصله از این مجموعه اقدامات عبارت‌ است از: تولید گازوئیل با استاندارد یورو، رساندن کیفیت بنزین تولیدی از اکتان 83 به اکتان 87 و کاهش بنزن موجود در بنزین از 4 درصد به 1.6 درصد و بی‌نیازی پالایشگاه تهران از ریفرمیت پالایشگاه اراک و پیرولیز پتروشیمی اراک بود (تصویر 2).

اما متاسفانه علیرغم سرعت مناسب اجرای پروژه‌های ارتقای کیفیت پالایشگاه تهران، با روی کارآمدن دولت یازدهم ترمز اجرای این پروژه‌ها کشیده شد. در این راستا صحبت‌های محسن قدیری مدیرعامل اسبق پالایشگاه تهران در عدم پیگیری طرح‌های اپگریدینگ و سهل‌انگاری در ارتقای کیفیت بنزین این پالایشگاه موید این موضوع است.

وی در مصاحبه‌ای با عنوان «بی‌تدبیری‌ها پالایشگاه تهران را به ورطه تعطیلی می‌کشاند» در این باره توضیح می‌دهد: «باید استانداردهای تصویب شده برای تولید بنزین یورو 5 در خصوص پالایشگاه تهران اجرایی می‌شد ولی به دلیل بی‌تدبیری‌ها (در متن مصاحبه در این باره توضیح داده شده است) الان کیفیت محصولات پالایشگاه تهران به شدت افت کرده است، به گونه‌ای که در حال حاضر بنزین تولیدی این پالایشگاه به دلیل کیفیت پایین و تولید آلودگی زیاد در پایتخت مصرف نشده و به شهرهای حاشیه تهران منتقل می‌‌شود».

*رمزگشایی از دو طرح اولویت‌دار پالایشگاه تهران برای ارتقای کیفی محصولات

حال با روی کارآمدن دولت سیزدهم فرصت مناسبی است که دوباره طرح‌های ارتقای کیفیت در پالایشگاه تهران پیگیری شود که به گفته جواد اوجی وزیر نفت یکی از اولویت‌های وی در جریان بازدید از این پالایشگاه نیز همین موضوع بوده است. به اعتقاد کارشناسان در حال حاضر دو طرح «بهبود کیفیت بنزین» و «ارتقای کیفی نفت کوره» از جمله طرح‌های موردنیاز این پالایشگاه است که ذیل قانون «حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی» به تصویب رسیده است (تصویر 3).



طرح بهبود کیفیت بنزین برای تبدیل 12 هزار بشکه در روز نفتای سنگین به بنزین تعریف شده است. در این راستا نیاز است که واحد تبدیل کاتالیستی سیستم مداوم جایگزین واحد تبدیل کاتالیستی بستر ثابت این پالایشگاه شود. با این اقدام در مجموع اکتان بنزین تولیدی این پالایشگاه از 87 به 91 می‌رسد و استاندارد یورو 4 را پاس می‌کند. میزان سرمایه موردنیاز برای این طرح 214 میلیون دلار است.
طرح ارتقای کیفی نفت کوره نیز در اندازه 64 هزار بشکه در روز تعریف شده است. این طرح با ایجاد واحد شکست مولکولی و توسعه کیفی پایین‌دستی محقق می‌شود. میزان سرمایه موردنیاز برای اجرای این طرح 862 میلیون دلار است.

همانطور که گفته شد این دو طرح ارتقای کیفی ذیل قانون «حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی» یا قانون پتروپالایشگاه در اولویت دریافت «تنفس خوراک» قرار گرفته‌اند تا بدین صورت با ایجاد مشوق اقتصادی، انگیزه و جذابیت لازم برای پالایشگاه تهران جهت اجرای این طرح‌ها ایجاد شود.

*اهمیت پالایشگاه تهران در انجام ماموریت‌های وزارت نفت دولت سیزدهم

در مجموع بازدید جواد اوجی وزیر نفت از مجتمع‌های پارس جنوبی و حال بازدید وی از پالایشگاه تهران نشان می‌دهد که تامین سوخت زمستانی (گاز و سوخت مایع) برای بخش خانگی و نیروگاه‌ها در حال حاضر جدی‌ترین چالش و اولویت وزارت نفت دولت سیزدهم است، به طوری که وزیر فعلی نفت که سابقه مدیرعاملی شرکت ملی گاز در دولت دهم را نیز در کارنامه دارد شخصا پیگیر حل این بحران به ارث رسیده از دولت یازدهم و دوازدهم شده است.

همچنین خروج پالایشگاه تهران از ریل ارتقای کمی و کیفی و جایگاه ویژه این پالایشگاه در تامین سوخت نیروگاه‌ها در زمستان و سوخت موردنیاز حمل و نقل تهران نیز از جمله دلایلی است که پیگیری پروژه‌های اپگریدینگ را در اولویت‌های کاری وزیر نفت دولت سیزدهم در جریان بازدید از این پالایشگاه قرار داده است. امید می‌رود که با تداوم این پیگیری‌ها وزارت نفت بتواند مردم را در برابر بحران‌های پیش‌رو ایمن سازد./فارس