آیا فصل جدیدی از روابط میان ایران و ترکیه در‌حال شکل‌گیری است؟-راهبرد معاصر
آنچه که باید از کنکور ۱۴۰۳ بدانیم/ مهمترین تغییر آزمون امسال کدام استان‌ها بیشترین و شدیدترین تصادفات نوروزی را داشتند؟ صدور 230 هزار فقره چک الکترونیکی در شبکه بانکی قالیباف: نتیجه عملیات طوفان الاقصی تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیست چین: آمریکا برای افزایش بودجه نظامی خود از ناکجاآباد دشمن فرضی می‌سازد واعظ آشتیانی: نمایندگان جدید توصیه‌های رهبر انقلاب را نصب‌العین قرار دهند رهبر انقلاب : غزه، تا این لحظه پیروز اصلی میدان است آخرین وضعیت توافقات و قراردادهای بین‌المللی دولت بررسی شد استقبال 56 درصدی مردم از طرح کالابرگ فجرانه دوم وزیر دفاع: امسال هم تولید تجهیزات و تسلیحات جدید را با قدرت ادامه می‌دهیم معاریو: نتانیاهو همانند یک کودک پرخاشگر رفتار می‌کند دیدار امیرعبداللهیان با همتای ترکمنستانی طالبان: برخی افراد داعش را تبلیغ می‌‌کنند لایحه عفاف و حجاب به دلیل برخی از ایرادات دوباره به مجلس برگشت داده شد اعلام تمهیدات ترافیکی شب‌های قدر در تهران آخرین وضعیت ترافیک محورهای شمالی اعلام شد اعلام ضریب حقوق ۱۴۰۳ کارمندان و بازنشستگان+ جزئیات دردسر بزرگ استقلال به خاطر سند یک ورزشگاه! برنامه آموزش و پرورش برای استخدام ۷۲ هزار معلم جدید جریمه تخلفات حادثه‌ساز ۵برابر شد/ اعمال از هفته آینده اسرائیل گزارشگر سازمان ملل را تهدید کرد مخالفت خصمانه آمریکا با تکمیل خط لوله گاز «صلح» کنعانی: گزارشگر سازمان ملل جنایات اسرائیل را تایید کرد نفخ معده را جدی بگیرید نشانه این بیماری هاست! افزایش سن بازنشستگی در سال ۱۴۰۳ با این عدد تصویب شد! خبر خوب برای جواد نکونام و استقلالی‌ها آخرین وضعیت ترافیکی جاده‌ها؛ ترافیک سنگین در جاده چالوس حقوق ورودی موبایل‌های بالای ۶۰۰ دلار ابلاغ شد بذرپاش: امسال هر ماه افتتاح مسکن داریم مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد تغییرات کابینه در سال ۱۴۰۲/ چه کسانی از دولت جدا شدند؟ اسماعیل هنیه با قالیباف دیدار کرد تاریخ جدید واریز یارانه نقدی فروردین با افزایش 15 درصدی | واریزی ۱ میلیون و ۳۸۰ هزارتومانی برای این خانوارها انفجار مهیب در حیفا آخرین اخبار از نقل و انتقالات استقلال سازمان ملل: ۲۴ بیمارستان غزه غیرفعال هستند آمپول‌های نوروبیون و ب کمپلکس بزنیم یا نه؟ بازنشر پیام مهم «محمد الضیف» برای آزادی فلسطین تشکیل کارگروه مشترک دولت و انبوه‌سازان برای رفع مشکل مسکن قیمت بیت‌کوین سقوط کرد بارش باران و برف در برخی استان های کشور پاسخ فرزند آیت‌الله علم‌الهدی به شایعه سهامداری در یک هلدینگ گردشگری ٨ کیلو کاهش وزن با خوردن روزانه این نوع سرکه درخواست آمریکا برای مشارکت ژنرال‌هایش در طراحی حمله به رفح فروش بلیت قطارهای مسافری برای نیمه دوم فروردین ردیابی گوشی سرقتی با چند ترفند ساده قیمت خودرو‌های ایران خودرو و سایپا امروز ۹ فروردین ۱۴۰۳+ جدول قیمت دلار و یورو و نرخ ارز امروز ۹ فروردین ۱۴۰۳+ جدول عسل را برای افطار انتخاب کنیم یا شکر؟ ماجرای عجیب بازیکنی که مجبور شد در استقلال بماند! این مادران می‌توانند یک روز در میان روزه بگیرند واکنش معاون حقوقی استقلال به بسته شدن پنجره نقل‌وانتقالاتی: جای نگرانی نیست تحریم‌های جدید انگلیس و آمریکا علیه دو فرد مرتبط با شبکه‌های رسانه‌ای حامی حماس نتانیاهو: هدفم از لغو سفر هیئتی به واشنگتن ارسال پیام به حماس بود گالانت: نتایج جنگ غزه آینده اسرائیل را مشخص خواهد کرد بلومبرگ: ماکرون آمریکا را خشمگین کرد امیرعبداللهیان در راه عشق‌آباد استخدام رسمی در پنج سال آینده ممنوع؟ توضیح وزیر ارتباطات درباره شرایط افزایش سرعت اینترنت تأکید آیت الله رئیسی بر فراهم کردن بستر افزایش نشاط اجتماعی وزرایی که در سال ۱۴۰۲ از مجلس کارت زرد گرفتند دوندگی‌های وزارت علوم در تأمین خوابگاه متأهلی به کجا رسید آیا حمام کردن و یا شنا در استخر، روزه را باطل می‌کند؟ آیت الله رئیسی: شکست‌های طوفان‌الاقصی برای رژیم صهیونیستی غیرقابل جبران است قالیباف: محفل قرآنی امام حسنی‌ها عشق مردم به شعائر دینی را نشان داد واکنش وزیر آموزش و پرورش به لو رفتن سوالات امتحانات نهایی تعداد کشته‌های تصادفات نوروزی به ۵۱۰ نفر رسید حکم قطعی پرونده فوت ۶ کارگر معدن طزره دامغان صادر شد اسنپ گزینه "عجله دارم" را حذف کرد! وزیر آموزش و پرورش: دشمن بداند راهبرد شهید سلیمانی شکست ناپذیر است نحوه فعالیت هتل‌ها و رستوران‌ها در ماه رمضان عباس ایروانی عظام‌خودرو به ۶۵ سال حبس محکوم شد اژ‌ه‌ای: کشور‌های اسلامی مراودات و دادوستد‌های خود با صهیونیست‌ها را کاملاً قطع کنند آلودگی هوا دست از سر تهرانی‌ها برنمی دارد هشدار پلیس تهران در خصوص چهارشنبه پایانی سال علت قطعی آتش‌سوزی در بیمارستان گاندی اعلام شد آغاز پخش ویژه برنامه‌های جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ از تلویزیون سومین سالگرد آیت‌الله مصباح یزدی با حضور رئیس‌جمهور اولویت فیش عمره و حج چگونه استعلام شود؟ لوح| شکست خوردگان در باتلاق نسل کشی اطلاع نگاشت| کودکان غزه زیر آوار جنگ کاریکاتور| آمریکا؛ شریک جرم قطعی پیکر آتیلا پسیانی بعد از چند روز به ایران رسید + عکس مرتضی پورصمدی درگذشت سروده‌هایی در رثای عباس‌بن علی(ع)/ از مشک پاره اشک فرات است می‌چکد؛ غیر از لب تو نیست مگر آرزوی آب برای درخواست گذرنامه زیارتی به این 2 هیأت مراجعه کنید اینفوگرافیک|کریدور شمال به جنوب، رقیب جدی برای کانال سوئز عباسعلی براتی‌پور درگذشت امشب مهمانی برویم، فطریه‌مان با چه کسی است؟ نظر 10 مرجع تقلید درباره میزان زکات فطره که فردا باید پرداخت کنیم دعای روز اول ماه رمضان مجری برنامه سوره درگذشت عبدالله انوار درگذشت نامزدهای سیمرغ و داوران چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر اینفوگرافیک| الزامات و لوازم تحقیق رشد اقتصادی اینفوگرافیک|هدیه ۱۱ میلیارد دلاری ایرانی‌ها به اقتصاد ترکیه اینفوگرافیک| هراس پدرخوانده‌های داعش از سپاه پاسداران اینفوگرافیک|ایران؛ یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های گاز دنیا اینفوگرافیک| اما و اگر‌های مالیات بر عایدی سرمایه اینفوگرافیک| شهید حاج قاسم سلیمانی از نگاه رهبر معظم انقلاب طرح | رهبرانقلاب: با ایران قوی مخالفند اینفوگرافیک| بزرگترین تولید کنندگان اورانیوم جهان اینفوگرافیک/ نقشه کامل مسیرهای پیاده‌روی اربعین + هزینه‌ها اینفوگرافیک | ایران چهاردهمین اقتصاد جهان، در سال ۲۰۲۲ ویدیو | از کرملین تا پاستور؛ قطار ایران و روسیه روی ریل همکاری‌های دوجانبه ماجرای لغو مجوز صوت و تصویر «روبیکا»+ علت جزئیات تکمیلی نتایج شمارش آرای ریاست جمهوری 1400+ آمار دقیق نتیجه نهایی انتخابات مجلس خبرگان رهبری تهران 1400 نتایج انتخابات شورا‌ی شهر استان تهران ۱۴۰۰+ اسامی آرای آیت الله رئیسی در تهران چقدر بود؟ نتایج انتخابات شورای شهر اراک 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قزوین 1400 نتایج انتخابات شورای شهر کرمانشاه 1400 آمار دقیق انتخابات ریاست جمهوری 1400 به تفکیک استان‌ها+ جدول نتایج انتخابات شورای شهر ایلام 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قم 1400 نتایج انتخابات شورای شهر ساری 1400 نتایج انتخابات شورای شهر تبریز ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر سنندج ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر همدان 1400 نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری 1400/ آیت الله رییسی برنده انتخابات سیزدهم جدی‌ترین تهدید سایبری فعلی علیه ایران چیست؟ حکمرانی داده‌ها در دنیای دیجیتال مصادیق مجرمانه محیط زیستی جدید در فضای مجازی اعلام شد جریمه سنگین اپل از سوی سازمان ضد انحصار روسیه آپدیت جدید «تلگرام» به جنگ با «کلاب هاوس» رفت کلاب هاوس هک شد/ افشای اطلاعات شخصی ۱.۳ میلیون کاربر سارا بهرامی مهمان این هفته برنامه همرفیق+عکس تأیید هک اطلاعات ۱۵ هزار کاربر آمریکایی ۱۴.۵ میلیون آمریکایی به اینترنت ثابت دسترسی ندارند درخواست ترامپ از ایالت‌های آمریکا درباره غول‌های فناوری افزایش ظرفیت لایو اینستاگرام وقتی عربستان ثروتمند و نفت‌خیز هم از اینفلوئنسرها مالیات می‌گیرد همسریابی در فضای مجازی و کلاهبرداری از مردم اقوام ایرانی «اقلیت» نیستند تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیشه کریستال تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت آرد و گندم تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دامپروری و دام گوشتی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دانه های روغنی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیرینی و شکلات تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت فرش تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت نساجی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت چوب و مبلمان شکست استثناگرایی آمریکایی در عصر ترامپ به سمت دنیای پس از دلار پیش می رویم؟ خروج ترامپ از برجام؛ فشار حداکثری و نتایج حداقلی آیا عراق می تواند از نیروهای امریکایی خالی شود؟ مرگ ابوبکر البغدادی؛ کشته شدن سرکرده داعش چه پیامدی دارد؟ بازوهای نیابتی ایران در منطقه قدرتمندتر از همیشه درس‌های جنگ یمن برای اسرائیل وحدت میان جریان های سیاسی ایران در سایه سیاست فشار حداکثری آمریکا دولت پنهان در لبنان شکست سیاست فشار حداکثری ترامپ در قبال ایران/درهای مذاکره با ایران باز است طرح صهیونیست ها برای اشغال دره اردن رویای چین در هفتاد سالگی؛ خیلی دور، خیلی نزدیک سبک مبارزه تشکیلات خودگردان و اتحادیه اروپا برای حفظ کرانه باختری طرحی برای ایجاد یک سازه امنیتی در خاورمیانه تاریخ سری فشار اسرائیل برای حمله به ایران بررسی صنعت انیمیشن در منهای نفت/ ژاپن چگونه صنعت انیمیشن جهان را قبضه کرد؟ + فیلم منهای نفت: درآمد 16 هزار بشکه نفت تنها در یک سوله پرورش ماهی بررسی صنعت پرورش ماهی در مستند منهای نفت + تیزر بررسی صنعت لبنیات در مستند منهای نفت/ اشتغال یک میلیون نفری شیر و لبنیات منهای نفت: درآمد یک میلیارد دلاری پسته ایران/ هیچ کشوری توان تولید پسته مرغوب ایران را ندارد همه ابعاد تحریم؛ فرصت‌ها و تهدیدها تحریم‌ها به مبادلات ما با شرکت‌های کوچک اروپایی آسیبی نمی‌زند/ نرخ کنونی دلار بالاتر از نرخ واقعی آن است
ترجمه گزارش «شورای آتلانتیک»؛
وضعیت کنونی روابط تهران و آنکارا را می‌توان نوعی همکاری متضاد توصیف کرد که در آن مسائل اقتصادی و رقابت‌های ژئوپلیتیکی به‌عنوان یک اصل راهنما عمل می‌کنند که از سرریز منفی برخی اختلافات به حوزه‌های همکاری دوجانبه جلوگیری می‌کند.
حسین آقایی جوبانی؛ دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل دانشگاه دوکوز ایلول ترکیه
تاریخ انتشار: يکشنبه ۰۳ بهمن ۱۴۰۰ - 23 January 2022

آیا فصل جدیدی از روابط میان ایران و ترکیه در‌حال شکل‌گیری است؟

 

به گزارش راهبرد معاصر؛ در دو دهه گذشته، روابط ایران و ترکیه با الگوهای تکراری دوستی و دشمنی همراه بوده است. علی‌رغم اولویت‌های متفاوت سیاست خارجی و منافع متضاد، دو قدرت منطقه‌ای موفق شده‌اند در رسیدگی به مسائل ژئوپلیتیکی و اقتصادی تفکیکی ایجاد کنند. انتظار می‌رود با قدرت گرفتن سید‌ابراهیم رئیسی، استراتژی تفکیک مسائل ژئوپلیتیک و اقتصادی برای تعیین مسیر آینده روابط دوجانبه ادامه یابد.

 

در تاریخ 15 نوامبر 2021، مولود چاووش اوغلو وزیر امورخارجه ترکیه با سیدابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان همتای ایرانی خود در تهران دیدار کرد و در مورد روابط اقتصادی، نگرانی‌ها در مورد مرز مشترک و تحولات جاری در منطقه بحث و تبادل نظر کرد. وزیر امور خارجه ترکیه در نشست خبری مشترک با امیرعبداللهیان از تمایل دو کشور برای همکاری بر روی «نقشه راه همکاری بلندمدت همه جانبه به پیشنهاد ایران» تاکید کرد.

 

دو هفته بعد، در 29 نوامبر 2021، روسای جمهور ایران و ترکیه برای اولین بار در حاشیه پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی که در ترکمنستان برگزار شد، دیدار کردند. در این دیدار، دو کشور یادداشتی در خصوص بهبود همه جانبه روابط دوجانبه امضا و توافق کردند که در هفتمین نشست شورای همکاری در سطح عالی، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به تهران سفر خواهد کرد.

 

با روی کار آمدن سیدابراهیم رئیسی در ایران، این امید را ایجاد کرده که فصل جدیدی در روابط ایران و ترکیه باز شود. سیاست دولت سیزدهم ایران مبتنی بر اولویت بخشی به همسایگان است که با هدف کاهش تنش بین ایران و عربستان سعودی و امارات متحده عربی اتخاذ شده است. در همین حال ترکیه به سمت تنش‌زدایی با مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی قدم برداشته است. در حالی که به نظر می‌رسد ایران و ترکیه در حال تلاش برای حل اختلافات و ایجاد پیوندهای قوی هستند، واقعیت‌هایی که جهت و پویایی آینده روابط دوجانبه بین دو کشور را تعیین می‌کند، بسیار پیچیده‌تر است.

 

به طور کلی، روابط ایران و ترکیه در دو دهه گذشته را می‌توان به چهار مرحله اصلی تقسیم کرد.

 

مرحله نخست ( ۲۰۰۱ -۲۰۱۰): روابط دوستانه تهران و آنکارا با تعدادی از تحولات مانند جنگ ایالات متحده در افغانستان، نقش میانجی گرایانه ترکیه در پرونده هسته‌ای ایران و حادثه ناوگان کمک‌رسانی ماوی مرمره در سال 2010  تقویت شد.

 

 

مرحله دوم ( ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵): الگوی روابط دوستانه دوجانبه، جای خود را به دوره رقابت شدید ژئوپلیتیکی داد که بیشتر به دلیل خیزش‌های اعراب در سال ۲۰۱۱ و جنگ داخلی سوریه بود.

 

در مرحله سوم (2016-2017)، روابط در نتیجه مخالفت ایران با کودتای نافرجام سال 2016 در ترکیه، محکومیت متقابل تصویب همه پرسی بحث برانگیز استقلال توسط دولت اقلیم کردستان عراق در سال 2017 و تشکیل روند صلح آستانه در سوریه، روابط بین طرفین بهبود یافت.

 

مرحله چهارم ( ۲۰۱۸ تا اکنون): روابط دو کشور عمدتاً به دلیل تنش‌های سوریه، عراق و قفقاز جنوبی بین همکاری و درگیری در نوسان بوده است.

 

سوریه همچنان محل اختلاف است زیرا سرنوشت شمال غربی استان ادلب نامشخص است. حملات نظامی ترکیه در آخرین پایگاه اصلی شورشیان ادلب از اکتبر 2017، الگوهای رقابت بین ایران و ترکیه را تقویت کرده است. در کنار بحران ادلب، شمال عراق - به ویژه منطقه مورد مناقشه سنجار - همچنان کانون رقابت ژئوپلیتیکی عظیم بین بازیگران خارجی، به ویژه بین ایران و ترکیه است. در سنجار، ایران از نیروهای نیابتی شیعه برای تثبیت حضور نظامی خود استفاده می‌کند، در حالی که ترکیه به دنبال تضعیف حزب کارگران کردستان است  که توسط ایالات متحده، اتحادیه اروپا و ترکیه به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته شده است.

 

در حوزه قفقاز جنوبی، جایی که به دلیل جنگ دوم قره باغ در سال 2020، وضعیت موجود به نفع ترکیه و آذربایجان تغییر کرد، ایران و ترکیه برای توسعه حضود و نفوذ اقتصادی و ژئوپلیتیکی بیشتر با یکدیگر رقابت می‌کنند. به عنوان پیامد مستقیم درگیری بین آذربایجان و ارمنستان در سال 2020، ایران فضای محدودی برای مانورهای ژئوپلیتیکی در شمال مرز خود دارد، در حالی که ترکیه توانسته از طریق کریدور زمینی، آذربایجان را به نخجوان وصل کند که در تضاد با منافع منطقه ای ایران است. وضعیت کنونی روابط تهران و آنکارا را می‌توان نوعی همکاری متضاد توصیف کرد که در آن مسائل اقتصادی و رقابت‌های ژئوپلیتیکی به‌عنوان یک اصل راهنما عمل می‌کنند که از سرریز منفی برخی اختلافات به حوزه‌های همکاری دوجانبه جلوگیری می‌کند.

 

در حوزه روابط اقتصادی ایران و ترکیه، اگرچه حجم تجارت از هدف 30 میلیارد دلاری که در سال 2020 به رقم ناچیز 3.4 میلیارد دلار می‌رسد، بسیار عقب‌تر است، اما واقعیت این است که استراتژی تفکیک مسائل ژئوپلیتیک و اقتصادی به دو کشور کمک کرده است تا مبادلات تجاری بین خود را توسعه دهند. رابطه‌ای که نه توسط یک مشارکت استراتژیک بادوام، بلکه توسط عمل‌گرایی کوتاه مدت و سیاست‌های واقع بینانه هدایت می‌شود.

 

موفقیت استراتژی تفکیک مسائل اقتصادی و ژئوپلیتیک به نتیجه تنش‌زدایی ایران و ترکیه با دو کشور عربستان سعودی و امارات متحده عربی وابسته است. ۴ دور گفتگو از آوریل ۲۰۲۱ در بغداد، برای کاهش تنش میان ایران و عربستان سعودی برگزار شده است. در جدیدترین نشانه نزدیکی ترکیه و امارات، اردوغان و ولیعهد امارات، شیخ محمد بن زاید، در 29 نوامبر 2021 در آنکارا با یکدیگر ملاقات کردند و چندین قرارداد همکاری و سرمایه‌گذاری را به امضا رساندند. به همین ترتیب، در نشانه دیگری از تنش‌زدایی بین تهران و ابوظبی، طحنون بن زاید، مشاور امنیت ملی امارات، در اوایل دسامبر 2021 با مقامات عالی رتبه ایران در تهران دیدار کرد. ژست‌های آشتی‌جویانه ایران-ترکیه و امارات-عربستان سعودی به این معنی است که به نظر می‌رسد منطقه شاهد نزدیکی روابط است. روابط مجدد تهران و آنکارا با کشورهای عربی خلیج فارس به کاهش فشار در منطقه خلیج فارس کمک می‌کند. با این وجود، این بدان معنا نیست که تنش‌ها در خاورمیانه فروکش کرده است.

 

برجستگی این استدلال این است که همانطور که ایران و ترکیه هر دو به دنبال کاهش تنش با همسایگان عرب خلیج فارس خود هستند، احتمالاً رقابت‌های منطقه‌ای آنها دوباره افزایش می‌یابد. این صرفاً به این دلیل است که اثرات کاهش فشار بالقوه تنش زدایی تهران-ریاض ممکن است منجر به تشدید بیشتر رقابت ژئوپلیتیکی بین تهران و آنکارا در جایی دیگر در منطقه شود. با این حال، باید دید که آیا مذاکرات ایران و عربستان به مسیر فوق الذکر منتهی خواهد شد یا خیر. با این وجود، نتیجه مذاکرات ایران و ترکیه با امارات و عربستان سعودی پیامدهای مهمی بر روابط دوجانبه آنها خواهد داشت.

 

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
پربیننده ترین اخبار
یادداشت اختصاصی محمد یوسفی، کارشناس مسائل اوراسیا؛ / ۱ روز پیش

پشت‌پرده حمله تروریستی به مسکو

«راهبرد معاصر» گزارش می‌دهد؛ / ۲ روز پیش

ششمین سفر ناکام بلینکن به غرب آسیا

یادداشت سید رضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل بین‌الملل؛ / ۲ روز پیش

چالش‌های اجرای قطعنامه شورای امنیت درباره غزه