ماجرای حذف املاک از متغیرهای دهک‌بندی خانوار چیست؟

به گزارش راهبرد معاصر؛  از هفته گذشته بود که دولت اقدامات خود در خصوص حذف ارز ترجیحی را آغاز کرد. بر این اساس دو مرحله یارانه نقدی به مردم پرداخت شد. قرار است این رویه تا زمانی ادامه پیدا کند که دولت بتواند زیرساخت‌های لازم برای کالابرگ الکترونیکی را فراهم کند.

در این بین گفته شد که در طرح جدید دولت به 72 میلیون نفر یارانه پرداخت شده است اما تا پیش از این حدود 77 میلیون نفر از یارانه نقدی دریافت می‌کردند. در حقیقت هم زمان با طرح دولت برای ساماندهی یارانه‌ها و حذف یارانه‌های اساسی تعداد قابل توجهی از افراد که تا پیش از این یارانه نقدی دریافت می‌کردند، حذف شده‌اند.

سامانه رفاه ایرانیان، همان سامانه‌ای است که دهک‌بندی‌ها از طریق آن انجام می‌شود که متعلق به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است. با توجه به اعتراضاتی که افراد در خصوص دهک‌بندی‌ها داشتند، حجت‌الله عبدالملکی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به شبهات مطرح شده در مورد معیار دهک‌بندی‌ها گفته بود: ملک، ملاکِ شاخص‌های دهک‌بندی یارانه نبود.

این وزیر دولت سیزدهم علت این مسئله را عدم دریافت اطلاعات از سامانه طرق سامانه‌های مربوط به املاک ذکر کرد.

یکی از سامانه‌هایی که می‌تواند در این زمینه اطلاعات لازم را در اختیار وزارت رفاه قرار دهد سامانه املاک و اسکان است. براساس قانون مالیات بر خانه‌های خالی، وزارت راه و شهرسازی مسئول ایجاد و عملیاتی کردن سامانه املاک و اسکان می‌باشد. براین اساس، این سامانه باید اطلاعات مربوط به خانه‌های خالی را جمع‌آوری و مواردی را که براساس قانون خانه خالی شناخته می‌شوند را به سازمان امور مالیاتی اعلام کند.

سازمان امور مالیاتی نیز باید براساس این اطلاعات نسبت به دریافت مالیات بر خانه‌های خالی در موعد قانونی(تیر ماه) اقدام کند.

در حقیقت سامانه املاک و اسکان باید اطلاعات مربوط به تمامی املاک موجود در کشور را خود جای دهد و در صورتی که هر کدام از واحدها بر مبنای شاخص‌های قانونی تعیین شده، خالی تشخیص داده شوند به سازمان امور مالیاتی ارجاع داده شود. با توجه به این موضوع، اطلاعات موجود در این سامانه می‌تواند برای شناسایی املاک مربوط به افراد نیز استفاده کرد چرا که قرار براین بود تا این سامانه به عنوان مرجع شناسایی املاک در کشور مورد استفاده قرار بگیرد.

لازم به ذکر است، اواخر سال 1400 بود که سازمان امور مالیاتی اعلام کرد، نزدیک به 480 هزار ملک مشمول مالیات شده بودند که از این تعداد برخی چندیدن ملک در اختیار داشتند. جمع تمامی واحدهای خالی اعلام شده از سوی وزارت راه و شهرسازی 568 هزار واحد بوده است. واحدهایی مشمول مالیات شدند که در شهرهای بالای 100 هزار نفر جمعیت بودند و بیش از چهار ماه خالی اعلام شدند. مجموع مالیاتی که برای 480 هزار واحد خالی تعیین شده نزدیک به سه هزار و 800 میلیارد تومان بوده است.

چرا با وجود سامانه املاک و اسکان اطلاعات املاک به وزارت رفاه نرسید؟

حال و با در نظر گرفتن گفته‌های وزیر رفاه این سوال پیش می‌آید که چرا اطلاعات این سامانه مورد استفاده قرار نگرفته است. در این خصوص می‌توان دو علت را متصور بود، یکی آنکه وزارت راه و شهرسازی تمایلی به ارائه اطلاعات سامانه به وزارت رفاه نداشته که این همان مسئله‌ای است که بارها در خصوص عدم ارائه اطلاعات از سوی دستگاه‌های مختلف مطرح می‌شود.

مورد دوم نیز می‌تواند به عدم اطمینان به اطلاعات این سامانه مربوط باشد. از آنجایی که مدت زیادی از ایجاد و عملیاتی شدن سامانه املاک و اسکان نمی‌گذرد و هر سامانه برای رسیدن به بلوغ اطلاعاتی و کاهش ضریب خطای اطلاعات نیازمند یک دوره زمانی است، ممکن همچنان امکان استفاده از اطلاعات این سامانه آن هم در این موضوع که حساسیت بالایی دارد فراهم نشده باشد.

در هر صورت املاک یکی از معیارهای مهم در تعیین دهک بندی خانوارها است و عدم توجه به اطلاعات این حوزه می‌تواند سبب بی‌عدالتی در خصوص خانوارهایی شود که صاحب خانه نیستند و هزینه‌های بسیار زیادی را از این محل متحمل می‌شوند اما به سبب دیگر شاخص‌های تعیین شده از دریافت یارانه محروم شده‌اند.

از این جهت لازم است اطلاعات حوزه املاک هر چه سریعتر از سوی دستگاه‌های مسئول در اختیار وزارت رفاه قرار گیرد و این وزارتخانه نیز اطلاعات سامانه رفاه ایرانیان را در اسرع وقت تکمیل کند./ تسنیم