چرایی خلأ وحدت و یکپارچگی سیاسی در عراق-راهبرد معاصر
بولتون: ترامپ مصمم به خروج از ناتو است جزئیات جدید از فوت دکتر پرستو بخشی در نورآباد شب‌های قدر هیئت کجا برویم؟ + آدرس و جزئیات آغاز افت تولید گاز پارس جنوبی از 1404 دستگیری عاملان جنایت هولناک در بوستان نهج البلاغه کوثری: دشمن اگر با ساخت مساجد مخالفت نکند باید تعجب کنیم توضیحات سختگوی وزارت بهداشت درباره علت مرگ دکتر بخشی ماجرای فرار دختر ۲۰ ساله در تهران توضیحات سخنگوی شهرداری تهران درباره ساخت مسجد قیطریه اعلام موضع پوتین درباره ارسال جنگنده‌های اف-16 از سوی غرب به اوکراین شمار شهدای غزه به 32 هزار و 623 نفر رسید چرا بعضی‌ها در خواب می‌میرند؟ قیمت نفت بیش از یک دلار بالا رفت اردوغان با بایدن دیدار می‌کند واکنش ایران به ماجراجویی خطرناک اسرائیل در استان حلب سوریه آیت‌الله خاتمی: مسئولان باید موانع تولید را از سر راه بردارند بنیانگذار صرافی ارز دیجیتال به ۲۵ سال زندان محکوم شد رژه دریایی ۳ هزار شناور مردمی جبهه مقاومت در روز قدس تمدید ۵ساله قرارداد صادرات گاز ایران به عراق مصرف کدام ویتامین‌ها برای مردان ضروری است؟ بایدن: عربستان برای اولین بار آماده است اسرائیل را کاملاً به رسمیت بشناسد تاکید چین بر اهمیت رزمایش‌ها با ایران و روسیه برای امنیت منطقه لاوروف: آمریکا برای جلوگیری از آبروریزی بیشتر قطعنامه آتش بس غزه را وتو نکرد خبرگزاری رسمی سوریه از حمله اسرائیل به مناطقی در حلب خبر داد واکنش ایران به اقدام انسان‌دوستانه نیروی دریایی پاکستان در نجات ۸ ماهیگیر ایرانی تحویل کارت سوخت در ۱ هفته تا آخر اردیبهشت هواشناسی امروز 10 فروردین 1403/پیش‌بینی آسمان صاف تهران طی ۲ روز آینده آیت الله رئیسی: ایستادگی غزه تفوق گفتمان مقاومت را اثبات کرد اسماعیل هنیه با سرلشکر باقری دیدار کرد علت گرفتگی و سفتی دست‌ها در هنگام صبح‌ چیست؟ انصارالله: تا کنون به ۸۶ کشتی مرتبط با اسرائیل حمله کرده‌ایم جزئیات روند سرمایه گذاری خارجی در یک دهه اخیر آمریکا: به روسیه در رابطه با احتمال وقوع حمله تروریستی هشدار داده بودیم مادرانی که در بارداری استامینوفن مصرف کنند کودکانشان دچار این مشکل می شوند مدعی تجاوز جنسی به صهیونیست‌ها در هفت اکتبر کلاهبردار از آب درآمد اقدام عجیب سفیر ایران در باکو/ برای عزت ایران استعفا دهید قیمت خودرو‌های ایران خودرو و سایپا امروز ۱۰ فروردین ۱۴۰۳+ جدول قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳+ جدول قیمت دلار و یورو و نرخ ارز امروز ۱۰ فروردین ۱۴۰۳+ جدول ضعف و بیحالی در ماه رمضان را با خوردن این مواد غذایی در سحری برطرف کنید توافق ایران و ترکمنستان برای سفر رئیسی به عشق آباد نفخ معده را جدی بگیرید نشانه این بیماری هاست! عصاره این میوه ترش و شیرین را بخورید سریعتر می دوید با خوردن روزانه این نوع سرکه به راحتی ٨ کیلو وزن کم کنید شارژ نه میلیونی حساب حقوق این بازنشستگان+ جزئیات افزایش حقوق بازنشستگان منطق ساخت مساجد در پارک‌های بزرگ چیست؟ دیدار نوروزی امیر آشتیانی و قالیباف آیت الله رئیسی: انفعال برخی کشورهای اسلامی در قبال ملت فلسطین موجب تأسف است آنچه که باید از کنکور ۱۴۰۳ بدانیم/ مهمترین تغییر آزمون امسال کدام استان‌ها بیشترین و شدیدترین تصادفات نوروزی را داشتند؟ صدور 230 هزار فقره چک الکترونیکی در شبکه بانکی قالیباف: نتیجه عملیات طوفان الاقصی تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیست واعظ آشتیانی: نمایندگان جدید توصیه‌های رهبر انقلاب را نصب‌العین قرار دهند رهبر انقلاب : غزه، تا این لحظه پیروز اصلی میدان است آخرین وضعیت توافقات و قراردادهای بین‌المللی دولت بررسی شد استقبال 56 درصدی مردم از طرح کالابرگ فجرانه دوم وزیر دفاع: امسال هم تولید تجهیزات و تسلیحات جدید را با قدرت ادامه می‌دهیم لایحه عفاف و حجاب به دلیل برخی از ایرادات دوباره به مجلس برگشت داده شد اعلام تمهیدات ترافیکی شب‌های قدر در تهران آخرین وضعیت ترافیک محورهای شمالی اعلام شد اعلام ضریب حقوق ۱۴۰۳ کارمندان و بازنشستگان+ جزئیات دردسر بزرگ استقلال به خاطر سند یک ورزشگاه! برنامه آموزش و پرورش برای استخدام ۷۲ هزار معلم جدید جریمه تخلفات حادثه‌ساز ۵برابر شد/ اعمال از هفته آینده مخالفت خصمانه آمریکا با تکمیل خط لوله گاز «صلح» نفخ معده را جدی بگیرید نشانه این بیماری هاست! تغییرات کابینه در سال ۱۴۰۲/ چه کسانی از دولت جدا شدند؟ اسماعیل هنیه با قالیباف دیدار کرد دوندگی‌های وزارت علوم در تأمین خوابگاه متأهلی به کجا رسید آیا حمام کردن و یا شنا در استخر، روزه را باطل می‌کند؟ واکنش وزیر آموزش و پرورش به لو رفتن سوالات امتحانات نهایی تعداد کشته‌های تصادفات نوروزی به ۵۱۰ نفر رسید حکم قطعی پرونده فوت ۶ کارگر معدن طزره دامغان صادر شد اسنپ گزینه "عجله دارم" را حذف کرد! وزیر آموزش و پرورش: دشمن بداند راهبرد شهید سلیمانی شکست ناپذیر است نحوه فعالیت هتل‌ها و رستوران‌ها در ماه رمضان عباس ایروانی عظام‌خودرو به ۶۵ سال حبس محکوم شد آغاز پخش ویژه برنامه‌های جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ از تلویزیون سومین سالگرد آیت‌الله مصباح یزدی با حضور رئیس‌جمهور اولویت فیش عمره و حج چگونه استعلام شود؟ لوح| شکست خوردگان در باتلاق نسل کشی اطلاع نگاشت| کودکان غزه زیر آوار جنگ کاریکاتور| آمریکا؛ شریک جرم قطعی پیکر آتیلا پسیانی بعد از چند روز به ایران رسید + عکس مرتضی پورصمدی درگذشت سروده‌هایی در رثای عباس‌بن علی(ع)/ از مشک پاره اشک فرات است می‌چکد؛ غیر از لب تو نیست مگر آرزوی آب برای درخواست گذرنامه زیارتی به این 2 هیأت مراجعه کنید اینفوگرافیک|کریدور شمال به جنوب، رقیب جدی برای کانال سوئز عباسعلی براتی‌پور درگذشت امشب مهمانی برویم، فطریه‌مان با چه کسی است؟ نظر 10 مرجع تقلید درباره میزان زکات فطره که فردا باید پرداخت کنیم دعای روز اول ماه رمضان مجری برنامه سوره درگذشت عبدالله انوار درگذشت اینفوگرافیک| الزامات و لوازم تحقیق رشد اقتصادی اینفوگرافیک|هدیه ۱۱ میلیارد دلاری ایرانی‌ها به اقتصاد ترکیه اینفوگرافیک| هراس پدرخوانده‌های داعش از سپاه پاسداران اینفوگرافیک|ایران؛ یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های گاز دنیا اینفوگرافیک| اما و اگر‌های مالیات بر عایدی سرمایه اینفوگرافیک| شهید حاج قاسم سلیمانی از نگاه رهبر معظم انقلاب طرح | رهبرانقلاب: با ایران قوی مخالفند اینفوگرافیک| بزرگترین تولید کنندگان اورانیوم جهان اینفوگرافیک/ نقشه کامل مسیرهای پیاده‌روی اربعین + هزینه‌ها اینفوگرافیک | ایران چهاردهمین اقتصاد جهان، در سال ۲۰۲۲ ویدیو | از کرملین تا پاستور؛ قطار ایران و روسیه روی ریل همکاری‌های دوجانبه ماجرای لغو مجوز صوت و تصویر «روبیکا»+ علت جزئیات تکمیلی نتایج شمارش آرای ریاست جمهوری 1400+ آمار دقیق نتیجه نهایی انتخابات مجلس خبرگان رهبری تهران 1400 نتایج انتخابات شورا‌ی شهر استان تهران ۱۴۰۰+ اسامی آرای آیت الله رئیسی در تهران چقدر بود؟ نتایج انتخابات شورای شهر اراک 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قزوین 1400 نتایج انتخابات شورای شهر کرمانشاه 1400 آمار دقیق انتخابات ریاست جمهوری 1400 به تفکیک استان‌ها+ جدول نتایج انتخابات شورای شهر ایلام 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قم 1400 نتایج انتخابات شورای شهر ساری 1400 نتایج انتخابات شورای شهر تبریز ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر سنندج ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر همدان 1400 نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری 1400/ آیت الله رییسی برنده انتخابات سیزدهم جدی‌ترین تهدید سایبری فعلی علیه ایران چیست؟ حکمرانی داده‌ها در دنیای دیجیتال مصادیق مجرمانه محیط زیستی جدید در فضای مجازی اعلام شد جریمه سنگین اپل از سوی سازمان ضد انحصار روسیه آپدیت جدید «تلگرام» به جنگ با «کلاب هاوس» رفت کلاب هاوس هک شد/ افشای اطلاعات شخصی ۱.۳ میلیون کاربر سارا بهرامی مهمان این هفته برنامه همرفیق+عکس تأیید هک اطلاعات ۱۵ هزار کاربر آمریکایی ۱۴.۵ میلیون آمریکایی به اینترنت ثابت دسترسی ندارند درخواست ترامپ از ایالت‌های آمریکا درباره غول‌های فناوری افزایش ظرفیت لایو اینستاگرام وقتی عربستان ثروتمند و نفت‌خیز هم از اینفلوئنسرها مالیات می‌گیرد همسریابی در فضای مجازی و کلاهبرداری از مردم اقوام ایرانی «اقلیت» نیستند تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیشه کریستال تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت آرد و گندم تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دامپروری و دام گوشتی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دانه های روغنی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیرینی و شکلات تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت فرش تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت نساجی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت چوب و مبلمان شکست استثناگرایی آمریکایی در عصر ترامپ به سمت دنیای پس از دلار پیش می رویم؟ خروج ترامپ از برجام؛ فشار حداکثری و نتایج حداقلی آیا عراق می تواند از نیروهای امریکایی خالی شود؟ مرگ ابوبکر البغدادی؛ کشته شدن سرکرده داعش چه پیامدی دارد؟ بازوهای نیابتی ایران در منطقه قدرتمندتر از همیشه درس‌های جنگ یمن برای اسرائیل وحدت میان جریان های سیاسی ایران در سایه سیاست فشار حداکثری آمریکا دولت پنهان در لبنان شکست سیاست فشار حداکثری ترامپ در قبال ایران/درهای مذاکره با ایران باز است طرح صهیونیست ها برای اشغال دره اردن رویای چین در هفتاد سالگی؛ خیلی دور، خیلی نزدیک سبک مبارزه تشکیلات خودگردان و اتحادیه اروپا برای حفظ کرانه باختری طرحی برای ایجاد یک سازه امنیتی در خاورمیانه تاریخ سری فشار اسرائیل برای حمله به ایران بررسی صنعت انیمیشن در منهای نفت/ ژاپن چگونه صنعت انیمیشن جهان را قبضه کرد؟ + فیلم منهای نفت: درآمد 16 هزار بشکه نفت تنها در یک سوله پرورش ماهی بررسی صنعت پرورش ماهی در مستند منهای نفت + تیزر بررسی صنعت لبنیات در مستند منهای نفت/ اشتغال یک میلیون نفری شیر و لبنیات منهای نفت: درآمد یک میلیارد دلاری پسته ایران/ هیچ کشوری توان تولید پسته مرغوب ایران را ندارد همه ابعاد تحریم؛ فرصت‌ها و تهدیدها تحریم‌ها به مبادلات ما با شرکت‌های کوچک اروپایی آسیبی نمی‌زند/ نرخ کنونی دلار بالاتر از نرخ واقعی آن است
یادداشت اختصاصی بشیر اسماعیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی؛

چرایی خلأ وحدت و یکپارچگی سیاسی در عراق

عراق در تاریخ خود هیچ‌گاه کشوری متحد نداشته است. پیدایش آن به تشکیل پادشاهی عراق و بعد از جدایی از انگلستان برمی‌گردد که دارای قدمتی کمتر از صد سال است. در شکل گیری عراق کنونی مانند عمده کشور‌های جدیدی که از مستعمرات استقلال پیدا کردند، به طور مغرضانه‌ای ترکیب ناهمگون اقوام و مذاهب مختلف قرار داده شد تا همیشه زمینه اختلافات درونی باقی بماند. در عراق گروه‌های سیاسی از پذیرفتن رهبری واحد برای نیل به وحدت ملی عاجزند. این مشکل شاید از فقدان شخصیت کاریزماتیک و مورد اعتماد که مورد پذیرش همه گروه‌های سیاسی باشد، ناشی می‌شود.
بشیر اسماعیلی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی
تاریخ انتشار: ۱۰:۱۰ - ۱۶ مرداد ۱۴۰۱ - 2022 August 07
کد خبر: ۱۴۵۷۷۲

چرایی خلأ وحدت و یکپارچگی سیاسی در عراق

 

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ بعد از معرفی محمد شیاع السودانی به عنوان نامزد نهایی ائتلاف چارچوب هماهنگی برای نخست وزیری، طرفداران مقتدا صدر، رهبر جریان صدر که چندی پیش نمایندگان آن در مجلس استعفا کرده بودند، با برپایی تظاهرات و یورش به ساختمان مجلس نسبت به معرفی او اعتراض کردند. 

 

اکنون چند روزی است اعتراضات و تحصن آن‌ها ادامه دارد و صدر همچنان به این شیوه مبارزاتی اصرار می‌ورزد. او در روزهای اخیر با ترغیب هواداران خود به ادامه تظاهرات گفت، انقلابیون و تحصن کنندگان باید بمانند و به مسیر ادامه دهند. 

 

ادامه این روند می‌تواند عراق را دچار ورشکستگی سیاسی کند؛ وضعیتی که در آن جریان‌های سهم‌خواه از قدرت قادر به دستیابی به توافقی مسالمت‌آمیز نیستند. پرسش اینجاست چرا عراق به چنین وضعیتی رسید؟ هر چند پس از ساقط شدن صدام، در روند تدوین قانون اساسی این کشور کوشیده شد تا سهم شیعیان، کرد‌ها و اهل تسنن در اداره حکومت به نحو مقتضی لحاظ شود، اما در بیش از دو دهه‌ گذشته کشمکش بر سر قدرت یکی از بحران‌های همیشگی در عراق بوده است.

 

مشکلات ساختاری

عراق در تاریخ خود هیچ‌گاه کشوری متحد نداشته است. پیدایش آن به تشکیل پادشاهی عراق و بعد از جدایی از انگلستان برمی‌گردد که دارای قدمتی کمتر از صد سال است. در شکل گیری عراق کنونی مانند عمده کشور‌های جدیدی که از مستعمرات استقلال پیدا کردند، به طور مغرضانه‌ای ترکیب ناهمگون اقوام و مذاهب مختلف قرار داده شد تا همیشه زمینه اختلافات درونی باقی بماند. 

 

در حال حاضر شاهد نوعی دیگر از انشقاق سیاسی در عراق هستیم و آن اختلاف درون گفتمانی است

عراق با حدود 40 میلیون نفر جمعیت، سی و ششمین کشور پرجمعیت جهان است. عرب‌ها 75 تا 80 درصد، کردها 15 تا 20 درصد و ترکمن‌ها، آشوریان و… نزدیک پنج درصد از جمعیت عراق را تشکیل می‌دهند. همچنین 64 تا 69 درصد درصد مردم عراق شیعه، 29 تا 34 درصد سنی، یک درصد مسیحی و یک درصد پیروان سایر ادیان هستند.

 

ایجاد وفاق ملی میان چنین جمعیت ناهمگونی که پروسه دولت-ملت سازی در آن با شکست مواجه شده است، بسیار دشوار خواهد بود. در قانون اساسی سال ۲۰۰۵، مقام‌های اصلی کشور یعنی نخست‌وزیر، رئیس جمهور ، رئیس مجلس و قاضی ارشد بین گروه‌های  قومی-مذهبی عمده‌ عراق تقسیم شد به این امید که با داشتن نماینده در قدرت، رضایت همگانی از حاکمیت فراهم شود، اما این موضوع در عمل هیچ‌گاه در وفاق جریانات موجود موفقیت آمیز نبود. 

 

در حال حاضر شاهد نوعی دیگر از انشقاق سیاسی در عراق هستیم و آن اختلاف درون گفتمانی است. جریان صدر این بار با دو جریان عمده دیگر شیعه عراق درگیر شده و در روند سهم‌خواهی برای قدرت به تسخیر مجلس روی آورده است. بنابراین ساختار ناهمگون عراق و شکست در روند دولت- ملت سازی در این کشور را باید نخستین عامل بنیادین نابسامانی سیاسی در عراق به حساب آورد. 

 

فقدان رهبری واحد

در عراق گروه‌های سیاسی از پذیرفتن رهبری واحد برای نیل به وحدت ملی عاجزند. این مشکل شاید از فقدان شخصیت کاریزماتیک و مورد اعتماد که مورد پذیرش همه گروه‌های سیاسی باشد، ناشی می‌شود.

 

در دوران صدام شیعیان، کردها و دیگر جریان‌های مخالف به شکل خشونت آمیز و با تکیه بر استخبارات عراق تسویه یا از میان برداشته می‌شدند. صدام حتی به صدا‌های مخالف از میان جریان خودش هم رحم نمی‌کرد؛ حادثه معروف تسویه حساب درون حزبی صدام با برخی از اعضای حزب بعث که تصاویر آن به یکی از تکان‌دهنده ترین فیلم‌های تاریخی معاصر بدل شده است، مبین همین شیوه امنیتی و پلیسی صدام در ایجاد وحدت سیاسی مبتنی بر ترس و اختناق بود. 

 

عراق سال‌هاست از نبود وحدت سیاسی رنج می‌برد و هیچ رهبری مافوق جریان‌های سیاسی در این کشور ایجاد نشده است که بتواند مردم و احزاب را زیر لوای خود متحد کند. در عین حال بازگشت به سازوکار اقتدارگرای مدل صدام طبعاً برای عراق کنونی ممکن نخواهد بود. آنچه آمریکا معتقد بود تحت عنوان دموکراسی برای عراق به ارمغان آورده است، چیزی جز عنوانی فریبنده نبود.

 

در وضعیت حاد داخلی عراق، یا کشور به سوی وحدت ملی و اصلاح فرهنگ سیاسی خود حرکت می‌کند، یا سرنوشتی جز تجزیه نخواهد داشت

رهبر واحدی که بتواند کاریزمای لازم را برای عبور کشور از بحران در خود داشته باشد وجود ندارد؛ در این وانفسای سیاسی است که مقتدا صدر برای آنکه خود از قافله تقسیم قدرت عقب نیفتد، مجلس را به‌وسیله هوادارانش به گروگان می‌گیرد تا کلاف سر در گم سیاسی در عراق گره‌های کور تازه‌ای بخورد . 

 

باید یادآور شد برای کشور‌های نوپایی که از ابتدا ناهمگون تشکیل شده‌اند، یا تجربیات گذشته به همراه ارتقای فرهنگ سیاسی چاره‌ساز خواهد شد و گذار حساس تاریخی به وحدت سیاسی می انجامد، یا با بازتولید مسائل تفرقه انگیز، بن بست های سیاسی به جایی می‌رسد که جنگ داخلی، تجزیه و فروپاشی در انتظار کشور است. 

 

برای عراق باید به این احتمالات، دخالت قدرت‌های بزرگ و نیتهای آنها در دامن زدن به اختلافات درونی این کشور نفت‌خیز و راهبردی غرب آسیا را افزود که به مراتب بر پیچیدگی‌های موجود خواهد افزود.

 

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
تحلیل های برگزیده