چالش رقابت قدرت‌های بزرگ در غرب آسیا-راهبرد معاصر
استقبال 56 درصدی مردم از طرح کالابرگ فجرانه دوم وزیر دفاع: امسال هم تولید تجهیزات و تسلیحات جدید را با قدرت ادامه می‌دهیم معاریو: نتانیاهو همانند یک کودک پرخاشگر رفتار می‌کند دیدار امیرعبداللهیان با همتای ترکمنستانی طالبان: برخی افراد داعش را تبلیغ می‌‌کنند لایحه عفاف و حجاب به دلیل برخی از ایرادات دوباره به مجلس برگشت داده شد اعلام تمهیدات ترافیکی شب‌های قدر در تهران آخرین وضعیت ترافیک محورهای شمالی اعلام شد اعلام ضریب حقوق ۱۴۰۳ کارمندان و بازنشستگان+ جزئیات دردسر بزرگ استقلال به خاطر سند یک ورزشگاه! برنامه آموزش و پرورش برای استخدام ۷۲ هزار معلم جدید جریمه تخلفات حادثه‌ساز ۵برابر شد/ اعمال از هفته آینده اسرائیل گزارشگر سازمان ملل را تهدید کرد مخالفت خصمانه آمریکا با تکمیل خط لوله گاز «صلح» کنعانی: گزارشگر سازمان ملل جنایات اسرائیل را تایید کرد نفخ معده را جدی بگیرید نشانه این بیماری هاست! افزایش سن بازنشستگی در سال ۱۴۰۳ با این عدد تصویب شد! خبر خوب برای جواد نکونام و استقلالی‌ها آخرین وضعیت ترافیکی جاده‌ها؛ ترافیک سنگین در جاده چالوس حقوق ورودی موبایل‌های بالای ۶۰۰ دلار ابلاغ شد بذرپاش: امسال هر ماه افتتاح مسکن داریم مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد تغییرات کابینه در سال ۱۴۰۲/ چه کسانی از دولت جدا شدند؟ اسماعیل هنیه با قالیباف دیدار کرد تاریخ جدید واریز یارانه نقدی فروردین با افزایش 15 درصدی | واریزی ۱ میلیون و ۳۸۰ هزارتومانی برای این خانوارها انفجار مهیب در حیفا آخرین اخبار از نقل و انتقالات استقلال سازمان ملل: ۲۴ بیمارستان غزه غیرفعال هستند آمپول‌های نوروبیون و ب کمپلکس بزنیم یا نه؟ بازنشر پیام مهم «محمد الضیف» برای آزادی فلسطین تشکیل کارگروه مشترک دولت و انبوه‌سازان برای رفع مشکل مسکن قیمت بیت‌کوین سقوط کرد بارش باران و برف در برخی استان های کشور پاسخ فرزند آیت‌الله علم‌الهدی به شایعه سهامداری در یک هلدینگ گردشگری ٨ کیلو کاهش وزن با خوردن روزانه این نوع سرکه درخواست آمریکا برای مشارکت ژنرال‌هایش در طراحی حمله به رفح فروش بلیت قطارهای مسافری برای نیمه دوم فروردین ردیابی گوشی سرقتی با چند ترفند ساده قیمت خودرو‌های ایران خودرو و سایپا امروز ۹ فروردین ۱۴۰۳+ جدول قیمت دلار و یورو و نرخ ارز امروز ۹ فروردین ۱۴۰۳+ جدول قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳+ جدول عسل را برای افطار انتخاب کنیم یا شکر؟ ماجرای عجیب بازیکنی که مجبور شد در استقلال بماند! این مادران می‌توانند یک روز در میان روزه بگیرند واکنش معاون حقوقی استقلال به بسته شدن پنجره نقل‌وانتقالاتی: جای نگرانی نیست تحریم‌های جدید انگلیس و آمریکا علیه دو فرد مرتبط با شبکه‌های رسانه‌ای حامی حماس نتانیاهو: هدفم از لغو سفر هیئتی به واشنگتن ارسال پیام به حماس بود گالانت: نتایج جنگ غزه آینده اسرائیل را مشخص خواهد کرد ماجرای رشوه به داور معروف‌ ایران؛ پیشنهاد پرادو و سکه داشتم! ۲ سال و ۶ ماه زندان به خاطر شادی جنجالی! بلومبرگ: ماکرون آمریکا را خشمگین کرد امیرعبداللهیان در راه عشق‌آباد روسیه: فرانسه مبارزه با تروریسم را از اوکراین شروع کند استخدام رسمی در پنج سال آینده ممنوع؟ توضیح وزیر ارتباطات درباره شرایط افزایش سرعت اینترنت تأکید آیت الله رئیسی بر فراهم کردن بستر افزایش نشاط اجتماعی وزرایی که در سال ۱۴۰۲ از مجلس کارت زرد گرفتند دوندگی‌های وزارت علوم در تأمین خوابگاه متأهلی به کجا رسید آیا حمام کردن و یا شنا در استخر، روزه را باطل می‌کند؟ آیت الله رئیسی: شکست‌های طوفان‌الاقصی برای رژیم صهیونیستی غیرقابل جبران است قالیباف: محفل قرآنی امام حسنی‌ها عشق مردم به شعائر دینی را نشان داد وزیر کشور: همه کارت‌های ملی که از تعهدهای قبل بوده صادر شده است بهادری: مبالغ جرایم راهنمایی و رانندگی بروزرسانی شد تبعات تعطیلی شبکه منو‌تو به اینترنشنال هم رسید بیانیه بسیج اساتید در محکومیت جنایات اخیر در عزه واکنش وزیر آموزش و پرورش به لو رفتن سوالات امتحانات نهایی تعداد کشته‌های تصادفات نوروزی به ۵۱۰ نفر رسید حکم قطعی پرونده فوت ۶ کارگر معدن طزره دامغان صادر شد اسنپ گزینه "عجله دارم" را حذف کرد! وزیر آموزش و پرورش: دشمن بداند راهبرد شهید سلیمانی شکست ناپذیر است نحوه فعالیت هتل‌ها و رستوران‌ها در ماه رمضان عباس ایروانی عظام‌خودرو به ۶۵ سال حبس محکوم شد اژ‌ه‌ای: کشور‌های اسلامی مراودات و دادوستد‌های خود با صهیونیست‌ها را کاملاً قطع کنند آلودگی هوا دست از سر تهرانی‌ها برنمی دارد هشدار پلیس تهران در خصوص چهارشنبه پایانی سال علت قطعی آتش‌سوزی در بیمارستان گاندی اعلام شد آغاز پخش ویژه برنامه‌های جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ از تلویزیون سومین سالگرد آیت‌الله مصباح یزدی با حضور رئیس‌جمهور اولویت فیش عمره و حج چگونه استعلام شود؟ لوح| شکست خوردگان در باتلاق نسل کشی اطلاع نگاشت| کودکان غزه زیر آوار جنگ کاریکاتور| آمریکا؛ شریک جرم قطعی پیکر آتیلا پسیانی بعد از چند روز به ایران رسید + عکس مرتضی پورصمدی درگذشت سروده‌هایی در رثای عباس‌بن علی(ع)/ از مشک پاره اشک فرات است می‌چکد؛ غیر از لب تو نیست مگر آرزوی آب برای درخواست گذرنامه زیارتی به این 2 هیأت مراجعه کنید اینفوگرافیک|کریدور شمال به جنوب، رقیب جدی برای کانال سوئز عباسعلی براتی‌پور درگذشت امشب مهمانی برویم، فطریه‌مان با چه کسی است؟ نظر 10 مرجع تقلید درباره میزان زکات فطره که فردا باید پرداخت کنیم دعای روز اول ماه رمضان مجری برنامه سوره درگذشت عبدالله انوار درگذشت نامزدهای سیمرغ و داوران چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر اینفوگرافیک| الزامات و لوازم تحقیق رشد اقتصادی اینفوگرافیک|هدیه ۱۱ میلیارد دلاری ایرانی‌ها به اقتصاد ترکیه اینفوگرافیک| هراس پدرخوانده‌های داعش از سپاه پاسداران اینفوگرافیک|ایران؛ یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های گاز دنیا اینفوگرافیک| اما و اگر‌های مالیات بر عایدی سرمایه اینفوگرافیک| شهید حاج قاسم سلیمانی از نگاه رهبر معظم انقلاب طرح | رهبرانقلاب: با ایران قوی مخالفند اینفوگرافیک| بزرگترین تولید کنندگان اورانیوم جهان اینفوگرافیک/ نقشه کامل مسیرهای پیاده‌روی اربعین + هزینه‌ها اینفوگرافیک | ایران چهاردهمین اقتصاد جهان، در سال ۲۰۲۲ ویدیو | از کرملین تا پاستور؛ قطار ایران و روسیه روی ریل همکاری‌های دوجانبه ماجرای لغو مجوز صوت و تصویر «روبیکا»+ علت جزئیات تکمیلی نتایج شمارش آرای ریاست جمهوری 1400+ آمار دقیق نتیجه نهایی انتخابات مجلس خبرگان رهبری تهران 1400 نتایج انتخابات شورا‌ی شهر استان تهران ۱۴۰۰+ اسامی آرای آیت الله رئیسی در تهران چقدر بود؟ نتایج انتخابات شورای شهر اراک 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قزوین 1400 نتایج انتخابات شورای شهر کرمانشاه 1400 آمار دقیق انتخابات ریاست جمهوری 1400 به تفکیک استان‌ها+ جدول نتایج انتخابات شورای شهر ایلام 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قم 1400 نتایج انتخابات شورای شهر ساری 1400 نتایج انتخابات شورای شهر تبریز ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر سنندج ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر همدان 1400 نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری 1400/ آیت الله رییسی برنده انتخابات سیزدهم جدی‌ترین تهدید سایبری فعلی علیه ایران چیست؟ حکمرانی داده‌ها در دنیای دیجیتال مصادیق مجرمانه محیط زیستی جدید در فضای مجازی اعلام شد جریمه سنگین اپل از سوی سازمان ضد انحصار روسیه آپدیت جدید «تلگرام» به جنگ با «کلاب هاوس» رفت کلاب هاوس هک شد/ افشای اطلاعات شخصی ۱.۳ میلیون کاربر سارا بهرامی مهمان این هفته برنامه همرفیق+عکس تأیید هک اطلاعات ۱۵ هزار کاربر آمریکایی ۱۴.۵ میلیون آمریکایی به اینترنت ثابت دسترسی ندارند درخواست ترامپ از ایالت‌های آمریکا درباره غول‌های فناوری افزایش ظرفیت لایو اینستاگرام وقتی عربستان ثروتمند و نفت‌خیز هم از اینفلوئنسرها مالیات می‌گیرد همسریابی در فضای مجازی و کلاهبرداری از مردم اقوام ایرانی «اقلیت» نیستند تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیشه کریستال تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت آرد و گندم تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دامپروری و دام گوشتی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دانه های روغنی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیرینی و شکلات تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت فرش تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت نساجی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت چوب و مبلمان شکست استثناگرایی آمریکایی در عصر ترامپ به سمت دنیای پس از دلار پیش می رویم؟ خروج ترامپ از برجام؛ فشار حداکثری و نتایج حداقلی آیا عراق می تواند از نیروهای امریکایی خالی شود؟ مرگ ابوبکر البغدادی؛ کشته شدن سرکرده داعش چه پیامدی دارد؟ بازوهای نیابتی ایران در منطقه قدرتمندتر از همیشه درس‌های جنگ یمن برای اسرائیل وحدت میان جریان های سیاسی ایران در سایه سیاست فشار حداکثری آمریکا دولت پنهان در لبنان شکست سیاست فشار حداکثری ترامپ در قبال ایران/درهای مذاکره با ایران باز است طرح صهیونیست ها برای اشغال دره اردن رویای چین در هفتاد سالگی؛ خیلی دور، خیلی نزدیک سبک مبارزه تشکیلات خودگردان و اتحادیه اروپا برای حفظ کرانه باختری طرحی برای ایجاد یک سازه امنیتی در خاورمیانه تاریخ سری فشار اسرائیل برای حمله به ایران بررسی صنعت انیمیشن در منهای نفت/ ژاپن چگونه صنعت انیمیشن جهان را قبضه کرد؟ + فیلم منهای نفت: درآمد 16 هزار بشکه نفت تنها در یک سوله پرورش ماهی بررسی صنعت پرورش ماهی در مستند منهای نفت + تیزر بررسی صنعت لبنیات در مستند منهای نفت/ اشتغال یک میلیون نفری شیر و لبنیات منهای نفت: درآمد یک میلیارد دلاری پسته ایران/ هیچ کشوری توان تولید پسته مرغوب ایران را ندارد همه ابعاد تحریم؛ فرصت‌ها و تهدیدها تحریم‌ها به مبادلات ما با شرکت‌های کوچک اروپایی آسیبی نمی‌زند/ نرخ کنونی دلار بالاتر از نرخ واقعی آن است
گزارش اندیشکده «شورای آتلانتیک»؛
پس از تبدیل منطقه به عرصه جنگ جهانی علیه تروریسم، اکنون غرب آسیا از دریچه روایت رقابت قدرت‌های بزرگ دیده می‌شود. مقام‌های آمریکا به‌طور گسترده منطقه را به عرصه نبرد با چین و تا حدودی روسیه تعریف می‌کند. ماتریس رقابت قدرت‌های جهانی گمراه‌کننده است، زیرا عاملیت بازیگران محلی و منطقه‌ای را رد می‌کند.
جین لوپ سمان؛ عضو ارشد غیرمقیم شورای آتلانتیک و عضو ارشد مؤسسه خاورمیانه دانشگاه ملی سنگاپور
تاریخ انتشار: شنبه ۳۰ مهر ۱۴۰۱ - 22 October 2022

چالش بزرگ رقابت قدرت‌های بزرگ در خاورمیانه جدید

 

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ اوایل اکتبر 13 کشور صادرکننده نفت عضو «اوپک پلاس» توافق کردند برای افزایش قیمت نفت تولیدات خود را کاهش دهند؛ تصمیمی که می تواند در بحبوحه جنگ اوکراین، بحران جهانی انرژی را طولانی تر کند. 1.5 ماه پس از سفر جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به ریاض و نخستین برخوردش با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان تصمیم اوپک پلاس شکست بزرگی برای کاخ سفید تلقی می شود.

 

از منظر برخی تحلیلگران، عربستان سعودی و سایر پادشاهی های عرب برای دهه ها از تضمین های امنیتی آمریکا برخوردار بودند و اکنون زمانی که بسیاری از غربی ها آن را لحظه ای تعیین کننده در امور بین الملل می دانند، بی وفایی نشان می دهند. اوج ناامیدی از کشورهای عربی در کنگره نمایان می شود و سناتورها از ریاض به دلیل اینکه به متحد روسیه تبدیل شده است، انتقاد می کنند.

 

در دو سال گذشته منطقه به رقابت بزرگ میان دو بلوک عربستان سعودی و امارات و نیز ترکیه و قطر تبدیل شده بود. پس از تحولات بهار عربی در سال ۲۰۱۱، این رقابت به جنگ سرد میان دو طرف تبدیل شد و هر دو بلوک برای حفظ منافع خود در منطقه تلاش می کردند

پس از تبدیل منطقه به عرصه جنگ جهانی علیه تروریسم، اکنون خاورمیانه از دریچه روایت رقابت قدرت های بزرگ دیده می شود. مقام های آمریکا به طور گسترده خاورمیانه را به عرصه نبرد با چین و تا حدودی روسیه تعریف می کند. ماتریس رقابت قدرت های جهانی گمراه کننده است؛ زیرا عاملیت بازیگران محلی و منطقه ای را رد می کند.

 

کشورهای خاورمیانه بیش از پیش به دنبال این هستند که خود را در امتداد خطوط رقابت قدرت های بزرگ قرار ندهند و تنها می خواهند از این رقابت به عنوان اهرمی برای حفظ منافع خود استفاده کنند. برای نمونه، رأی ممتنع امارات متحده عربی در ۲۵ فوریه به نخستین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره جنگ اوکراین به این معناست که دولت های عربی حاشیه خلیج فارس به دنبال حفظ منافع ملی خود هستند.

 

علاوه بر این، دوگانگی شرکای آمریکا در خاورمیانه نشانگر پویایی منطقه ای جدید از درون است. در دو سال گذشته منطقه به رقابت بزرگ میان دو بلوک عربستان سعودی و امارات و نیز ترکیه و قطر تبدیل شده بود. پس از تحولات بهار عربی در سال ۲۰۱۱، این رقابت به جنگ سرد میان دو طرف تبدیل شد و هر دو بلوک برای حفظ منافع خود در منطقه تلاش می کردند.

 

از سال ۲۰۲۱ پس از عقب نشینی نیروهای نظامی آمریکا از خاورمیانه همه بازیگران منطقه در راستای کاهش تنش گام برداشته اند. این یعنی کشورهای منطقه خود باید اوضاع را به دست بگیرند و باعث شد ریاض و ابوظبی لفاظی های جنگ طلبانه خود را نسبت به تهران کاهش و قصد خود را برای بهبود روابط با ایران نشان دهند.

 

البته این موضوع گاهی اوقات با سیاست ایالات متحده در منطقه در تضاد بود. به عنوان نمونه در ماه ژوئیه یک روز پس از اینکه جو بایدن بر عزم خود برای جلوگیری از به وجود آمدن «ایران هسته ای» تأکید کرد و برای مقابله با ایران خواستار اتحاد دفاع هوایی خاورمیانه شد، انور قرقاش مشاور امور دیپلماتیک رئیس امارات متحده عربی پاسخ داد که کشورش بخشی از هیچ محوری علیه ایران نیست.

 

شتاب کاهش تنش در روابط میان بازیگران منطقه با امضای توافق نامه ابراهیم و موج عادی سازی روابط میان اسرائیل و چندین کشور عربی همراه شد. گرچه این توافق نامه گاه با تردید در غرب مواجه می شد، اما بازتاب جاه طلبی های جدید در سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه است. از زمان توافق، سطح تعامل آشکار میان اسرائیل و کشورهای عربی بی سابقه بوده است؛ از رزمایش دریایی مشترک در دریای سرخ گرفته تا توافقنامه های تجارت آزاد، این کشورها عزم خود را برای فراتر از شناخت صرف نشان داده اند.

 

درست است توافقنامه ابراهیم مناقشه اسرائیل و فلسطین را حل نمی کند، اما آنها حل موضوع فلسطین را پیش شرط توسعه روابط اسرائیل و اعراب نمی دانند. این موضوع بالقوه منطق برنامه های دیپلماتیک قبلی ازجمله توافقنامه اسلو تا طرح صلح اتحادیه عرب در سال 2002 را به چالش می کشد. در ماه مارس، اسرائیل میزبان نشست امنیتی در نقب با حضور وزیران امور خارجه بحرین، امارات و مصر بود و انتظار می‌رود به مجمعی عادی تبدیل شود. این اجلاس دوباره نشان می دهد تنها در دو سال چه اندازه چشم انداز منطقه با تغییر و تحول همراه شده است.

 

قابل توجه اینکه تحولات مذکور از داخل منطقه نشئت گرفته است و نه از خارج؛ هنوز نمی دانیم آیا پویایی هایی مانند آشتی میان بازیگران منطقه ای و عادی سازی روابط با اسرائیل ادامه خواهد داشت یا خیر و آیا واقعاً می توانند با یکدیگر همخوانی داشته باشند؟ اما این موارد نشان دهنده تمایل فزاینده کشورهای خاورمیانه برای شکل دادن به نظم منطقه ای بر مبنای شرایط خود و هر دو گرایش نشان دهنده آرزوهای آنها به سمت خودمختاری راهبردی است.

 

با وجود این، آنها تا دستیابی به استقلال فاصله زیادی دارند. در حوزه نظامی، شرکای ایالات متحده هنوز به شدت به حمایت و پشتیبانی واشنگتن متکی هستند و باید دید آیا ابتکارات دیپلماتیک محلی مانند نشست نقب می تواند در زمینه موضوعات منطقه ای مؤثر باشد یا خیر. به طور کلی گرایش بازیگران منطقه به سمت خودمختاری راهبردی است. هر چه آمریکا حضور خود را در منطقه کاهش دهد، تمایل بازیگران منطقه به خودمختاری راهبردی افزایش خواهد یافت.

 

خاورمیانه جدید چگونه بر منافع منطقه ای ایالات متحده تأثیر می گذارد؟ بعید است تنوع بخشی در سیاست های خارجی شرکای آمریکا در خلیج فارس با تمام انتظارات غرب مطابقت داشته باشد. اما واشنگتن نباید انتظار داشته باشد شرکای منطقه ای سیاستی را دنبال کنند که مبتنی بر ترجیحات خودشان نیست.

 

مطمئناً مبارزه با سازمان های تروریستی (به ویژه القاعده و دولت اسلامی عراق و شام (داعش) ) و نیز جلوگیری از گسترش سلاح های هسته ای در سراسر منطقه، اهداف اساسی باقی خواهند ماند و باید به طور واضح به متحدان و شرکا منتقل شوند. کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس چین را برای رونق اقتصادی خود بسیار ضروری می دانند. چان هنگ چی، سفیر سابق سنگاپور در ایالات متحده گفت: کشورهای منطقه را برای انتخاب میان دو گزینه زیر فشار قرار ندهید. ممکن است آنچه را که می شنوید دوست نداشته باشید.

 

این بیانیه در زمینه آسیای جنوب شرقی مطرح شد، اما در خاورمیانه امروزی نیز طنین انداز است. واشنگتن باید ابتکارات درون منطقه ای را تشویق کند که ممکن است تنش ها را کاهش دهد. قالب‌های کوچک چند‌جانبه مانند نشست نقف چیزی ایجاد می‌کنند که راهبرد امنیت ملی بایدن آن را «شبکه‌ای از مشارکت» می‌نامد. این می‌تواند به معماری امنیتی که مدت‌هاست در منطقه گم شده، سامان بدهد. این موضوع همچنین ممکن است تلاش های ایالات متحده را برای جلوگیری از بحران منطقه ای کاهش دهد.

 

به جای تحمیل روایت جنگ سرد و وادار کردن شرکای محلی به رعایت قوانین آن، بهترین راه برای واشنگتن در زمینه جلوگیری از تبدیل شدن خاورمیانه به نقطه کانونی رقابت با چین یا روسیه، تشویق چنین ابتکارات محلی است. هر چه بازیگران محلی نسبت به خودمختاری خود اطمینان بیشتری یابند، کمتر وسوسه خواهند شد تا خود را در دستور کار قدرت خارجی دیگر قرار دهند.

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
پربیننده ترین اخبار
یادداشت اختصاصی محمد یوسفی، کارشناس مسائل اوراسیا؛ / ۱ روز پیش

پشت‌پرده حمله تروریستی به مسکو

«راهبرد معاصر» گزارش می‌دهد؛ / ۲ روز پیش

ششمین سفر ناکام بلینکن به غرب آسیا

یادداشت سید رضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل بین‌الملل؛ / ۲ روز پیش

چالش‌های اجرای قطعنامه شورای امنیت درباره غزه