وقتی اختلاف طبقاتی به حج می رسد!

به گزارش راهبرد معاصر، سعودی‌ها در سال‌های اخیر برای جذب گردشگر برنامه‌هایی را پیش‌بینی کرده‌اند که توریستی کردن سفر به خانه خدا با توجه به اینکه سالانه میلیون‌‌ها زائر برای تشرف به مسجدالحرام عازم مکه مکرمه می‌شوند، از جمله این برنامه‌هاست. در ماه‌های اخیر سعودی‌ها در اطراف کعبه تورلیدرهایی را مستقر کرده‌اند تا زائران خانه خدا را با سایر شهرهای عربستان آشنا و آن‌ها را تشویق به حضور در شهرهای غیرزیارتی نیز کنند.

تلاش عربستان برای جذب عمره‌گزاران به عنوان توریست
علاوه بر این، تشرف زائران خانه خدا خارج از چارچوب کاروان‌ها به سرزمین وحی، صدور ویزای انفرادی از طریق سامانه‌ای برای عمره‌گزاران و همچنین افزایش اعتبار ویزای زائران از یک ماه به سه ماه از دیگر اقدامات سعودی‌ها برای توریستی کردن سفر به سرزمین وحی و حضور در عربستان است. 

استفاده ابزاری عربستان از حضور ستاره فوتبال پرتغال در این کشور برای جذب توریست
در روزهای اخیر هم که کریستیانو رونالدو، ستاره فوتبال پرتغالی به باشگاه النصر عربستان پیوسته است، سعودی‌ها با تبلغات گسترده سعی دارند که عربستان را کشوری پیشرفته با جذابیت‌های خاص نشان دهند؛ به طوری که در استقبال از بازیکن پرتغالی سنگ تمام گذاشته و این مراسم را از همه شبکه‌های داخلی آن را به صورت ویژه پخش کردند و در کنار مراسم استقبال از رونالدو، جاذبه‌های عربستان را نیز به تصویر کشیدند تا بینندگان این مراسم به ویژه در خارج از کشورشان با زیبایی‌های مصنوعی شهرهای غیرزیارتی عربستان آشنا شوند. البته در پایان این مراسم نیز سعودی‌ها با اشاره به حضور میلیون‌ها زائر از کشورهای مختلف به این سرزمین، تصاویری از خانه خدا را نشان داده و عربستان را کشوری پیشرو در گردشگری منطقه عنوان کردند.

وقتی حج تمتع برای سعودی‌ها هم لاکچری شد!
یکی دیگر از برنامه‌های عربستان در چشم‌انداز ۲۰۳۰، افزایش تعداد زائران خانه خدا در ایام حج تمتع است. در سال‌های قبل از شیوع کرونا هر ساله یک میلیون و ۵۰۰ تا ۲ میلیون زائر در جهان حاجی می‌شدند که سعودی‌ها برای حج آینده از پذیرش ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر خبر داده‌اند که بیش از ۳۰ درصد این افراد را زائران ساکن عربستان تشکیل می‌دهد.

در سال‌های گذشته به دلیل شیوع کرونا عربستان محدودیت‌هایی در تشرف به حج تمتع اعمال کرد؛ به طوری که سال ۱۳۹۹ حدود ۱۰ هزار زائر ساکن عربستان، سال ۱۴۰۰ حدود ۶۰ هزار زائر ساکن عربستان و سال ۱۴۰۱ حدود ۹۰۰ هزار زائر از کشورهای مختلف را پذیرش کرد.

در ۲ سال نخست شیوع کرونا که سعودی‌ها هزینه حج را به دلیل تفاوت در امکانات، بالا رفتن نرخ سوخت و مالیات بر ارزش افزوده در این کشور افزایش دادند، قیمت حج تمتع در سه گروه قیمتی ۱۶ هزار و ۵۶۰ ریال سعودی، ۱۴ هزار و ۳۸۱ ریال سعودی و ۱۲ هزار و ۱۱۳ ریال سعودی اعلام شد که این قیمت‌ها برای بسیاری از حجاج عربستان به نظر بالا بود؛ به طوری که با نرخ ریال هفت هزار تومانی آن زمان، هزینه سفر به حج تمتع برای سعودی‌‍‌ها به پول ما از ۸۵ تا ۱۱۶ میلیون تومان بود و برخی از کاربران فضای مجازی سعودی هم، حج را سفری لاکچری عنوان کردند.

افزایش هزینه حج از سوی سعودی‌ها بدون ارائه خدمات ویژه به زائران
این امر در حالی بود که در سال‌های گذشته هزینه حج کم‌تر از این مبالغ بود که با توجه به برخی تغییرات و به ویژه جلوگیری از کسری هزینه‌ها به دلیل کاهش تعداد زائران، عربستان هزینه حج را حدود ۵۰ درصد برای زائران کشورش افزایش داد. البته با توجه به اینکه تعداد زائران حج در آن سال کم‌تر از ۱۰ هزار و سال بعد حدود ۶۰ هزار نفر آن هم فقط ساکن عربستان بود، افزایش این هزینه دور از انتظار نبود و سعودی‌ها نه تنها اسکان و تغذیه بلکه خدمات مشاعر را نیز نسبت به گذشته متحول کرده بودند تا زائری به کرونا مبتلا نشود.

در حج تمتع امسال هم که عربستان از پذیرش زائر خارجی خبر داد، هزینه حج تمتع نسبت به قبل از کرونا افزایش داشت و سعودی‌ها در آستانه اعزام زائران حدود یک هزار و ۲۰۰ دلار به هزینه این سفر معنوی افزود و دلیل این امر را تفاوت در خدمات در مشاعر عنوان کرد. این امر در حالی است که به گفته بسیاری از زائرانی که در حج تمتع سال جاری حضور داشتند، خدمات ارائه شده به زائران خانه خدا نسبت به گذشته تفاوت چندانی نداشت.

اعلام هزینه‌های حج تمتع در چهار گروه قیمتی برای سعودی‌ها؛ از حج اقتصادی تا اشرافی
با این وجود، امسال وزارت حج عربستان هزینه سفر حج ۱۴۴۴ قمری (۱۴۰۲ شمسی) را برای زائران سعودی در چهار گروه قیمتی اعلام کرده است که این گروه‌های قیمتی از اقتصادی تا اشرافی متنوع است.

بر همین اساس، برای زائرانی که قصد دارند به صورت اقتصادی سفر کنند، هزینه حج تمتع از ۳ هزار و ۹۸۴ ریال سعودی آغاز می‌شود که با احتساب ریال ۱۰ هزار تومانی، این مبلغ ۳۹ میلیون و ۸۴۰ هزار تومان خواهد شد. گروه دوم قیمتی از هشت هزار و ۹۲ تا هشت هزار و ۴۵۸ ریال سعودی (۸۰ میلیون و ۹۲۰ هزار تا ۸۴ میلیون و گروه قیمتی سوم از ۱۰ هزار و ۵۹۵ تا ۱۱ هزار و ۸۴۱ ریال سعودی (۱۰۵ میلیون و ۹۵۰ هزار تا ۱۱۸ میلیون و ۴۱۰ هزار تومان) است.

همچنین گروه قیمتی چهارم به عنوان حج اشرافی شناخته می‌شود که هزینه آن از ۱۳ هزار و ۱۵۰ ریال سعودی (۱۳۱ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان) است. در این نوع گروه قیمتی زائران در یکی از ۶ برج بلند نزدیک مسجدالحرام اسکان داده می‌شوند و خدمات ارائه شده برای آن‌ها در منا نیز متفاوت است و به چادر اسکان در چادرها در هتل‌های ساخته شده در آنجا حضور پیدا می‌کنند.

پرداخت قسطی هزینه حج برای زائران سعودی‌
البته با توجه به افزایش هزینه حج تمتع، سعودی‌ها این هزینه را به صورت اقساطی دریافت می‌کنند تا زائران متحمل هزینه بالایی نشوند. در ایران نیز در یک دهه اخیر با افزایش هزینه سفر حج تمتع، پرداخت هزینه‌ها تقسیط شد. البته هزینه حج تمتع در عربستان خارج از هزینه‌های پرواز بین‌المللی است و سعودی‌ها می‌توانند به صورت زمینی هم به مکه مکرمه سفر کنند. اما در سفرهای زائران خارجی هزینه پرواز که بالا هم هست، لحاظ می‌شود.

سال گذشته همه زائران حج تمتع از طریق هوایی و فرودگاه‌های مدینه و جده وارد سرزمین وحی شدند و فقط برخی از زائران کشورهای عراق از طریق مرز زمینی و برخی از زائران سودانی از طریق مرز دریایی وارد عربستان شدند. 

مسؤولان حج کشورمان در عربستان حضور دارند تا وضعیت حج تمتع آینده را بررسی و تفاهم‌نامه حج ۱۴۰۲ را امضا کنند. پس از بازگشت مسؤولان کشورمان از عربستان، وضعیت حج تمتع اعلام و با مشخص شدن نرخ ارز از سوی دولت به عملیات حج تمتع ۱۴۰۲، هزینه آن نهایی و نام‌نویسی حج نیز از ۳۰ دی‌ماه آغاز خواهد شد./ فارس