پایانی بر تفکر جادویی در خاورمیانه-راهبرد معاصر
آمریکا: به روسیه در رابطه با احتمال وقوع حمله تروریستی هشدار داده بودیم مادرانی که در بارداری استامینوفن مصرف کنند کودکانشان دچار این مشکل می شوند مدعی تجاوز جنسی به صهیونیست‌ها در هفت اکتبر کلاهبردار از آب درآمد اقدام عجیب سفیر ایران در باکو/ برای عزت ایران استعفا دهید قیمت خودرو‌های ایران خودرو و سایپا امروز ۱۰ فروردین ۱۴۰۳+ جدول ضعف و بیحالی در ماه رمضان را با خوردن این مواد غذایی در سحری برطرف کنید توافق ایران و ترکمنستان برای سفر رئیسی به عشق آباد نفخ معده را جدی بگیرید نشانه این بیماری هاست! حملات موشکی حزب‌الله لبنان به شمال فلسطین اشغالی عصاره این میوه ترش و شیرین را بخورید سریعتر می دوید با خوردن روزانه این نوع سرکه به راحتی ٨ کیلو وزن کم کنید شارژ نه میلیونی حساب حقوق این بازنشستگان+ جزئیات افزایش حقوق بازنشستگان منطق ساخت مساجد در پارک‌های بزرگ چیست؟ دیدار نوروزی امیر آشتیانی و قالیباف لاوروف: سران ارمنستان به دنبال برهم زدن روابط با روسیه هستند انگشت اتهام روسیه در حمله تروریستی اخیر به سوی اوکراین آیت الله رئیسی: انفعال برخی کشورهای اسلامی در قبال ملت فلسطین موجب تأسف است تدابیر جدید دیوان لاهه در رابطه با جنگ در غزه دیدار امیرعبداللهیان با رئیس جمهور ترکمنستان روسیه قطعنامه پیشنهادی آمریکا علیه کره شمالی را وتو کرد حمله اسرائیل به حومه دمشق پایتخت سوریه آنچه که باید از کنکور ۱۴۰۳ بدانیم/ مهمترین تغییر آزمون امسال کدام استان‌ها بیشترین و شدیدترین تصادفات نوروزی را داشتند؟ صدور 230 هزار فقره چک الکترونیکی در شبکه بانکی قالیباف: نتیجه عملیات طوفان الاقصی تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیست چین: آمریکا برای افزایش بودجه نظامی خود از ناکجاآباد دشمن فرضی می‌سازد واعظ آشتیانی: نمایندگان جدید توصیه‌های رهبر انقلاب را نصب‌العین قرار دهند رهبر انقلاب : غزه، تا این لحظه پیروز اصلی میدان است آخرین وضعیت توافقات و قراردادهای بین‌المللی دولت بررسی شد استقبال 56 درصدی مردم از طرح کالابرگ فجرانه دوم وزیر دفاع: امسال هم تولید تجهیزات و تسلیحات جدید را با قدرت ادامه می‌دهیم معاریو: نتانیاهو همانند یک کودک پرخاشگر رفتار می‌کند دیدار امیرعبداللهیان با همتای ترکمنستانی طالبان: برخی افراد داعش را تبلیغ می‌‌کنند لایحه عفاف و حجاب به دلیل برخی از ایرادات دوباره به مجلس برگشت داده شد اعلام تمهیدات ترافیکی شب‌های قدر در تهران آخرین وضعیت ترافیک محورهای شمالی اعلام شد اعلام ضریب حقوق ۱۴۰۳ کارمندان و بازنشستگان+ جزئیات دردسر بزرگ استقلال به خاطر سند یک ورزشگاه! برنامه آموزش و پرورش برای استخدام ۷۲ هزار معلم جدید جریمه تخلفات حادثه‌ساز ۵برابر شد/ اعمال از هفته آینده مخالفت خصمانه آمریکا با تکمیل خط لوله گاز «صلح» نفخ معده را جدی بگیرید نشانه این بیماری هاست! افزایش سن بازنشستگی در سال ۱۴۰۳ با این عدد تصویب شد! خبر خوب برای جواد نکونام و استقلالی‌ها آخرین وضعیت ترافیکی جاده‌ها؛ ترافیک سنگین در جاده چالوس حقوق ورودی موبایل‌های بالای ۶۰۰ دلار ابلاغ شد بذرپاش: امسال هر ماه افتتاح مسکن داریم مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد تغییرات کابینه در سال ۱۴۰۲/ چه کسانی از دولت جدا شدند؟ اسماعیل هنیه با قالیباف دیدار کرد تاریخ جدید واریز یارانه نقدی فروردین با افزایش 15 درصدی | واریزی ۱ میلیون و ۳۸۰ هزارتومانی برای این خانوارها آخرین اخبار از نقل و انتقالات استقلال آمپول‌های نوروبیون و ب کمپلکس بزنیم یا نه؟ تشکیل کارگروه مشترک دولت و انبوه‌سازان برای رفع مشکل مسکن قیمت بیت‌کوین سقوط کرد بارش باران و برف در برخی استان های کشور پاسخ فرزند آیت‌الله علم‌الهدی به شایعه سهامداری در یک هلدینگ گردشگری استخدام رسمی در پنج سال آینده ممنوع؟ توضیح وزیر ارتباطات درباره شرایط افزایش سرعت اینترنت تأکید آیت الله رئیسی بر فراهم کردن بستر افزایش نشاط اجتماعی وزرایی که در سال ۱۴۰۲ از مجلس کارت زرد گرفتند دوندگی‌های وزارت علوم در تأمین خوابگاه متأهلی به کجا رسید آیا حمام کردن و یا شنا در استخر، روزه را باطل می‌کند؟ واکنش وزیر آموزش و پرورش به لو رفتن سوالات امتحانات نهایی تعداد کشته‌های تصادفات نوروزی به ۵۱۰ نفر رسید حکم قطعی پرونده فوت ۶ کارگر معدن طزره دامغان صادر شد اسنپ گزینه "عجله دارم" را حذف کرد! وزیر آموزش و پرورش: دشمن بداند راهبرد شهید سلیمانی شکست ناپذیر است نحوه فعالیت هتل‌ها و رستوران‌ها در ماه رمضان عباس ایروانی عظام‌خودرو به ۶۵ سال حبس محکوم شد اژ‌ه‌ای: کشور‌های اسلامی مراودات و دادوستد‌های خود با صهیونیست‌ها را کاملاً قطع کنند آلودگی هوا دست از سر تهرانی‌ها برنمی دارد هشدار پلیس تهران در خصوص چهارشنبه پایانی سال آغاز پخش ویژه برنامه‌های جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ از تلویزیون سومین سالگرد آیت‌الله مصباح یزدی با حضور رئیس‌جمهور اولویت فیش عمره و حج چگونه استعلام شود؟ لوح| شکست خوردگان در باتلاق نسل کشی اطلاع نگاشت| کودکان غزه زیر آوار جنگ کاریکاتور| آمریکا؛ شریک جرم قطعی پیکر آتیلا پسیانی بعد از چند روز به ایران رسید + عکس مرتضی پورصمدی درگذشت سروده‌هایی در رثای عباس‌بن علی(ع)/ از مشک پاره اشک فرات است می‌چکد؛ غیر از لب تو نیست مگر آرزوی آب برای درخواست گذرنامه زیارتی به این 2 هیأت مراجعه کنید اینفوگرافیک|کریدور شمال به جنوب، رقیب جدی برای کانال سوئز عباسعلی براتی‌پور درگذشت امشب مهمانی برویم، فطریه‌مان با چه کسی است؟ نظر 10 مرجع تقلید درباره میزان زکات فطره که فردا باید پرداخت کنیم دعای روز اول ماه رمضان مجری برنامه سوره درگذشت عبدالله انوار درگذشت نامزدهای سیمرغ و داوران چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر اینفوگرافیک| الزامات و لوازم تحقیق رشد اقتصادی اینفوگرافیک|هدیه ۱۱ میلیارد دلاری ایرانی‌ها به اقتصاد ترکیه اینفوگرافیک| هراس پدرخوانده‌های داعش از سپاه پاسداران اینفوگرافیک|ایران؛ یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های گاز دنیا اینفوگرافیک| اما و اگر‌های مالیات بر عایدی سرمایه اینفوگرافیک| شهید حاج قاسم سلیمانی از نگاه رهبر معظم انقلاب طرح | رهبرانقلاب: با ایران قوی مخالفند اینفوگرافیک| بزرگترین تولید کنندگان اورانیوم جهان اینفوگرافیک/ نقشه کامل مسیرهای پیاده‌روی اربعین + هزینه‌ها اینفوگرافیک | ایران چهاردهمین اقتصاد جهان، در سال ۲۰۲۲ ویدیو | از کرملین تا پاستور؛ قطار ایران و روسیه روی ریل همکاری‌های دوجانبه ماجرای لغو مجوز صوت و تصویر «روبیکا»+ علت جزئیات تکمیلی نتایج شمارش آرای ریاست جمهوری 1400+ آمار دقیق نتیجه نهایی انتخابات مجلس خبرگان رهبری تهران 1400 نتایج انتخابات شورا‌ی شهر استان تهران ۱۴۰۰+ اسامی آرای آیت الله رئیسی در تهران چقدر بود؟ نتایج انتخابات شورای شهر اراک 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قزوین 1400 نتایج انتخابات شورای شهر کرمانشاه 1400 آمار دقیق انتخابات ریاست جمهوری 1400 به تفکیک استان‌ها+ جدول نتایج انتخابات شورای شهر ایلام 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قم 1400 نتایج انتخابات شورای شهر ساری 1400 نتایج انتخابات شورای شهر تبریز ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر سنندج ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر همدان 1400 نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری 1400/ آیت الله رییسی برنده انتخابات سیزدهم جدی‌ترین تهدید سایبری فعلی علیه ایران چیست؟ حکمرانی داده‌ها در دنیای دیجیتال مصادیق مجرمانه محیط زیستی جدید در فضای مجازی اعلام شد جریمه سنگین اپل از سوی سازمان ضد انحصار روسیه آپدیت جدید «تلگرام» به جنگ با «کلاب هاوس» رفت کلاب هاوس هک شد/ افشای اطلاعات شخصی ۱.۳ میلیون کاربر سارا بهرامی مهمان این هفته برنامه همرفیق+عکس تأیید هک اطلاعات ۱۵ هزار کاربر آمریکایی ۱۴.۵ میلیون آمریکایی به اینترنت ثابت دسترسی ندارند درخواست ترامپ از ایالت‌های آمریکا درباره غول‌های فناوری افزایش ظرفیت لایو اینستاگرام وقتی عربستان ثروتمند و نفت‌خیز هم از اینفلوئنسرها مالیات می‌گیرد همسریابی در فضای مجازی و کلاهبرداری از مردم اقوام ایرانی «اقلیت» نیستند تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیشه کریستال تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت آرد و گندم تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دامپروری و دام گوشتی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دانه های روغنی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیرینی و شکلات تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت فرش تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت نساجی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت چوب و مبلمان شکست استثناگرایی آمریکایی در عصر ترامپ به سمت دنیای پس از دلار پیش می رویم؟ خروج ترامپ از برجام؛ فشار حداکثری و نتایج حداقلی آیا عراق می تواند از نیروهای امریکایی خالی شود؟ مرگ ابوبکر البغدادی؛ کشته شدن سرکرده داعش چه پیامدی دارد؟ بازوهای نیابتی ایران در منطقه قدرتمندتر از همیشه درس‌های جنگ یمن برای اسرائیل وحدت میان جریان های سیاسی ایران در سایه سیاست فشار حداکثری آمریکا دولت پنهان در لبنان شکست سیاست فشار حداکثری ترامپ در قبال ایران/درهای مذاکره با ایران باز است طرح صهیونیست ها برای اشغال دره اردن رویای چین در هفتاد سالگی؛ خیلی دور، خیلی نزدیک سبک مبارزه تشکیلات خودگردان و اتحادیه اروپا برای حفظ کرانه باختری طرحی برای ایجاد یک سازه امنیتی در خاورمیانه تاریخ سری فشار اسرائیل برای حمله به ایران بررسی صنعت انیمیشن در منهای نفت/ ژاپن چگونه صنعت انیمیشن جهان را قبضه کرد؟ + فیلم منهای نفت: درآمد 16 هزار بشکه نفت تنها در یک سوله پرورش ماهی بررسی صنعت پرورش ماهی در مستند منهای نفت + تیزر بررسی صنعت لبنیات در مستند منهای نفت/ اشتغال یک میلیون نفری شیر و لبنیات منهای نفت: درآمد یک میلیارد دلاری پسته ایران/ هیچ کشوری توان تولید پسته مرغوب ایران را ندارد همه ابعاد تحریم؛ فرصت‌ها و تهدیدها تحریم‌ها به مبادلات ما با شرکت‌های کوچک اروپایی آسیبی نمی‌زند/ نرخ کنونی دلار بالاتر از نرخ واقعی آن است
تحلیل نشریه آتلانتیک
نشریه آتلانتیک در تحلیلی پیرامون سیاست‌های ترامپ در غرب آسیا، ضمن دعوت به بازگشت به برجام، خواستار اتخاذ رویکردی محتاطانه، توام با خروج تدریجی و فشار برای تغییر در رژیم های عربی شد.
ویلیام برنز
تاریخ انتشار: پنجشنبه ۲۱ آذر ۱۳۹۸ - 12 December 2019

پایانی بر تفکر جادویی در خاورمیانه

 

به گزارش راهبرد معاصر؛ نشریه آتلانتیک در تحلیلی پیرامون سیاست‌های ترامپ در غرب آسیا، ضمن دعوت به بازگشت به برجام، خواستار اتخاذ رویکردی محتاطانه، توام با خروج تدریجی و فشار برای تغییر در رژیم های عربی شد.

 

تصمیم رئیس جمهور دونالد ترامپ در عقب کشاندن نیروهای امریکایی از سوریه در ماه اکتبر، زمینه ساز ایجاد سیاست خارجی همکارانه میان جمهوری خواهان و دموکرات ها شد که او را متهم به خیانت کردند.

 

یقینا این اقدام خیانتی در حق شرکای کرد ما بود که به ما در جنگ با داعش بسیار کمک کردند. این همچنین خالی کردن پشت فرماندهان نظامی و دیپلمات های ما بود که در توئیتر و جاهای دیگر، پیام حمایت می دادند. چنین اقدامی عملا ایجاد یک آشوب در میدان نبرد بود.

 

با این حال اگردر گرمی آب این همکاری دو سویه و انتقاد از خودی صادقانه غرق شویم، یک تراژدی و شاید حتی بدتر، یک اشتباه بوجود می آید. اکنون باید اهتمام خود را روی خیانتی بزرگتر متوجه کنیم: نظریه ای که می تواند پادزهری برای تلاش های مذبوحانه ترامپ در جهت خروج امریکا از منطقه باشد، باید شامل عقب نشینی از افکار جادویی که امریکا از خاورمیانه ساخته، گردد. افکار جادویی که از جنگ جهانی دوم آغاز شده.

 

من به عنوان یک دیپلمات در بیشتر این بازه زمانی فعالیت داشته ام و شاهد شکست و ها و پیروزی هایمان بوده ام. بر خلاف دستاوردهای مهم، همه ما اکثر اوقات دچار سوء تعبیر از روندهای منطقه می شویم و علل و اهداف را به درستی به هم مرتبط نمی کنیم. با تعصبات خودمان که القای هدایتگری دیگران را می کند، به ویژه پس از تکانه وحشتناک 11 سپتامبر، بیش از حد به نظامی گری گرایش یافتیم و فعالیت دیپلماتیک را دست کم گرفتیم. اجازه دادیم تا جاه طلبی هایمان بر امکانات عملی در منطقه غالبیت یابد؛ منطقه ای که در آن گزینه عالی به ندرت در لیست انتخاب هاست و گزینه های بعدی هم چندان چنگی به دل نمی زند. وسوسه های تفکر جادویی، تمایل رئیس جمهور به توجه بیش از حد به نفوذمان و بسیار کم موانع در مسیر و اقدامات سایر بازیگران، باعث بروز به هم ریختگی و نا امیدی شده. در همین راستا تا حد زیادی از تمایل بیشتر امریکایی ها به مزایای خاورمیانه کاسته شده است.

 

این موضوع سیاست امریکایی را وارد یک بزنگاه کرده. جایگاه ما به عنوان تنها بازیگر مسلط خارجی در خاورمیانه از دست رفته اما همچنان دست محکم ما برای بازیگری در آن باقیست. کلید خوب بازی کردن در آن نه بازگشت به دوره جاه طلبی های متورم و نظامی گری بیش از حد گس از 11 سپتامبر است و نه کنار گذاشتن دخالت در امور. در عوض ما نیاز داریم در حوزه ورودمان به مسائل بازنگری کنیم، انتظارات خود برای تحول در آن را پایین آورده، عادت اجازه دادن به شرکا برای پیگیری بدترین تمایلات خود و ورود به درگیری های نجومی با دولت های خصم را کنار بگذاریم، رویکردی متمرکزتر و پایدار تر نسبت به مبارزه با تروریسم اتخاذ کنیم و تاکید بیشتری روی دیپلماسی با پشتیبانی اهرم های نظامی قرار دهیم به جای این که برعکس این عمل کنیم.

 

وقتی برای اولین بار پس از جنگ سرد امریکا در خاورمیانه حضور یافت، به نظر تعهداتش بسیار بیشتر از امروز بود. در دوره بوش که جایگاه ژئوپلیتیکی قوی تر به نسبت جانشینانش وجود داشت، باز هم کمتر زمینه تفکرات جادویی نسبت به منطقه وجود داشت. دولت وی این نگاه را با مخالفت با طرح نیروهای ائتلاف طوفان صحرا برای تعقیب ارتش در حال فرار عراق و براندازی حکومت صدام، به چالش کشید. وزیر خارجه وقت امریکا، جیمز بیکر به صورت ماهرانه ای کنفرانس صلح پاریس را میان اعراب و اسرائیل هماهنگ کرد اما راه افراط در پیش نگرفت و انتظارات خود را کنترل کرد و مراقب بود تعهدات بیش از حدی در جریان مذاکرات طولانی ندهد. بیل کلینتون بر همان مبنا، گام های سختی رو به پیش برداشت که در دهه 90 شاهدش بودیم ولی در کنفرانس کمپ دیوید 2000، یک گام به عقب کشید. جورج بوش پسر با اقناع معمر القذافی به توقف حمایت از تروریسم و برنامه ابتدایی هسته ای، پیروزی متوسطی کسب کرد که در نهایت با شکست بزرگ عراق در 2003 پوشیده شد. جنگ عراق که اصلا لازم نبود و اشتباه تراژیک بود، معضل عراق را به گردن امریکا انداخت و راه را برای نقش آفرینی ایران و آرمانهایش گشود و شرکای عرب را که خود در سوء عملکرد داخلی خود غرق می شدند، به دردسر انداخت. جنگ علیه تروریسم تمام اولویت ها را کنار زد. کار به جایی رسید که با ناتوانی ما در عراق و سوء استفاده هایی که در جنگ علیه تروریسم خودمان رخ داد، پیام های ما دیگر مقبولیت خود را از دست داد.

 

باراک اوباما آخرین نفری بود که باید قانع می شد فانتزی های امریکا در خاورمیانه عمدتا به "خود شکست دهی" می انجامد و او به روشنی هم می گفت که باید نگاه های خود را روی مسائل دیگری متمرکز کنیم. اما او هیچگاه نکوشید از میراث گذشته خود بگریزد. امیدهای اولیه او برای "شروعی دوباره" قربانی خواست رهبران و وقایع منطقه شد، به ویژه وقتی که بهار عربی و دردناک تر از همه، جنگ سوریه رخ داد. جاه طلبی های دور و دراز او برای چرخاندن تمرکز امریکا به آسیا-اقیانوسیه، چرخاندن جای نیروی نظامی و دیپلماسی، و کاهش رد پای نظامی امریکا، به برخی اشتباهات تاکتیکی ما و عوامل مزاحم منطقه بر خورد.

 

به رغم توافق مهم هسته ای با ایران، تغییر اوضاع دخالت ما در منطقه سخت تر از آن چیزی بود که اوباما انتظار داشت. بیشتر بازیگران منطقه به مرکزیت امریکا در جهان خو گرفته بودند و همگی در مورد نفوذ امریکا در منطقه انتظاراتی داشتند. در حالی که بهار عربی را یک دریچه فرصت می دیدیم و توافق با ایران را به عنوان ارزش دیپلماسی فشرده می پنداشتیم، اکثر دوستان ما این ها را خطرهای وجودی ارزیابی می کردند. آن ها دائما در توان ما بر اثرگذاری امور اغراق می کردند و ما هم در همین راستا گام بر داشتیم.

 

تشخیص ترامپ از مسیر سیاست خارجی امریکا در قبال خاورمیانه، از جهانی شبیه به اوباما بود و نگاه وی نسبت به باقی نماندن در آن، مخالفت بسیاری از امریکایی ها را برانگیخت. در نگاه ترامپ ما با هزینه بسیار زیاد و دستاورد بسیار کم در خاورمیانه، بازنده بودیم. در خاورمیانه مردم هزاران سال است که می جنگند و ما هیچ مسئولیت و توانای نداریم که این را حل کنیم. نسخه ترامپ که بی رحمانه طراحی و ناگهانی اجرا شد، نشان دهنده تفاوت برند تفکر جادویی اوست.

 

به جای تغییر توازن میان دیپلماسی و زور، او تا اینجا اولی را کنار گذاشته و از دومی بد استفاده کرده است. ایده بزرگش این است که می توان یک ائتلاف میدانی از بنیامین نتانیاهو تا آریستوکرات های عرب علیه ایران بوجود آورد. نتیجه این ایده تاکنون به نحو خیره کننده ای تباه کننده منافع ایالات متحده بوده است. ترامگ طبق این نگاه از توافق هسته ای با ایران خارج شد و کارزار "فشار حداکثری" را کلید زد و دیپلماسی تحت فشاری را به راه انداخت که در آن، فقط فشار دیده می شود نه دیپلماسی. ایران هم در مقابل نشان داده که گزینه ای دارد: تشدید تنش ها در منطقه خلیج و رد شدن از محدودیت های هسته ای. امریکا بیش از 3000 نیرو به عربستان گسیل داشته درست زمانی که رئیس جمهور اصرار داشت که حضور سربازان امریکایی در منطقه را کم کند!

 

همین نگاه غیرمنطقی در سوریه هم بود. گسیل جزئی نیروهیا نظامی ما به شرق این کشور نمی توانست برای همیشه باشد و به ما یک اهرم دیپلماتیک محدود می داد. اما برای مدیریت این واقعیت، هم راه احمقانه وجود داشت هم هوشیارانه! ترامپ اولی را برگزید: طی یک تماس تلفنی عجولانه، او اهرم های ما را تحویل داد و به تهاجم ترکیه و تقویت جایگاه بشار اسد، روس ها و ایرانی ها، چراغ سبز نشان داد. گرچه اکثر نیروهای امریکایی باقی ماندند، باز گرداندن آن ها تا حدودی پنهان نگه داشته شد و این هم به خاطر خودبینی رئیس جمهور بود. او مدعی شد نیروها برای "نگه داشتن نفت" می مانند. داعش از همین نهایت استفاده را کرد و خود را با بهره بردن از نارضایتی پیش آمده میان مردم و نا امنی ناشی از خروج نیروهای ما، باز می سازد.

 

با این حال ترامپ در مقابل دولت های اقتدارطلب عرب خاموش نشسته و آن ها را آزاد گذاشته تا در خانه و بیرون از خانه، بتازند و قانع شده که مردان قوی می توانند حافظ ثبات منطقه ای باشند. سخنان او در مورد "معامله قرن" به منظور پایان دادن به نزاع اسرائیل-فلسطین، استتاری است برای گرایش به نفع اسرائیل که هر کورسوی امید برای راه حل دو دولتی را از بین می برد. تاکنون هیچ وقت سابقه نداشته امریکا این تعداد از کارت های مذاکره خود را برای چیزی به اندازه این کوچک، خرج کند.

حالا به کجا می رویم؟ سیاست امریکا در خاورمیانه در گودالی عمیق گیر افتاده که محصول دهه ها است. کندن این چاه از 2003 اوج گرفت و حالا به غار ترامپی رسیده است. بازگشت به بالا در دوره پسا ترامپ، حداقل نیازمند سه عنصر است.

 

اول این که باید آرمان های خود را درست و ابزارمان را تصحیح کنیم. اکنون خاورمیانه برای ما کمتر از 30 سال پیش اهمیت دارد که جان یک قطب داشت. اقتصاد ما کمتر به منابع انرژی وابسته است و ما با چالش های ژئوپلیتیکی بیشتری در نقاط دیگر جهان مواجهیم. البته این بدان معنا نیست که خاورمیانه به هیچ وجه در منافع امریکا اهمیت ندارد اما ایالات متحده در نقاطی که نیاز است ریسک کند و سرمایه بگذارد، باید دقیقتر عمل کند. در آینده نزدیک ما هنوز هم چندین منفعت اساسی مشابه خواهیم داشت: تامین آزادی کشتیرانی و دسترسی به منابع هیدروکربن در خلیج؛ دفاع در مقابل ایجاد یک هژمونی در داخل یا از خارج آن که بتواند امنیت دوستان قدیمی نظیر اسرائیل و دولت های عربی را به خطر بیندازد؛ همکاری با دیگران به منظور جلوگیری از ظهور گروه های تروریستی که بتوانند بیرون منطقه عملیات کنند؛ مقابله با اشاعه سلاح های کشتار جمعی که هر دو می توانند سرزمین امریکا را هم هدف قرار گیرند.

 

ما نمی توانیم همه تهدیدات در مقابل این منافع را حل کنیم اما می توانیم با هزینه ای قابل قببول و پذیرش محدودیت ها و تعیین اولویت ها به روش عقلانی، آن ها را مدیریت کنیم. واقعیت مصیبت بار این است که هزینه ها و خطرهایی که امریکا در دوره پسا 11 سپتامبر کرده، به ویژه در زمینه تغییر رژیم و بنامه های بازمهندسی اجتماعی، تقابل مداوم با دشمنانی نظیر ایران به جای محدود کردن آن، اغلب باعث ضربه به این منافع شده تا آن که به آن ها خدمت کند. ما دیگر نمی توانیم همه این منافع را داشته باشیم و نیازی هم نداریم.

 

دوم: نیاز است روابط خود در سرتاسر منطقه را به منظور تجدید توازن در بلند مدت، باز طراحی کنیم. با وجود عربستان سعودی و عرب های خلیج، این بسیار بیشتر از یک مسیر دو طرفه معنی می دهد. ما باید از آن ها در مقابل تهدیدات امنیتی بیرونی مشروع (خواه از سوی ایران باشد یا غیر ایران) محافظت کنیم و از مدرنیزه سازی جدی اقتصادی و سیاسی هم حمایت کنیم. آن ها باید استفاده از ایالات متحده به عنوان یک پناهگاه را کنار بگذارند و فاجعه جنگ یمن را متوقف کنند، از دخالت در انتقال سیاسی لیبی و سودان دست بکشند و رقابت های درونی خود را مدیریت کنند. همچنین باید راهی برای بازگشت به توافق هسته ای با ایران بیابیم. این یک نسخه شفا بخش معجزه آسا برای حل تمامی اختلافات با نظام حاکم بر ایران، شامل سیاست تهاجمی در منطقه و سختگیری های داخلی نخواهد بود. اما یک نقطه لازم برای مقابله با تهدیدات آن و سرانجام کاستن آن، خواهد شد.

 

چنین اقدامی تا حد زیادی بستگی به نگاه ایرانی ها و سعودی ها به ایجاد پایه ای برای همزیستی منطقه ای دارد. این همزیستی نه بر مبنای اعتماد متقابل یا کنار گذاشتن رقابت ها بلکه بر مبنای رویکرد آرام تر در قبال نفع بردن هر دو طرف از ثبات در منطقه قرار می گیرد. تنش زدایی دو طرف در حوزه یمن نشان از آغازی برای این واقعیت است. ما باید به سوی تقویت و تشویق این روند نه خراب کردن آن گام بر داریم.

 

شبه جزیره عربستان احتمالا برای دهه ها، مورد توجه خواهد بود. تعهد ما هم به امنیت اسرائیل عمیقا ریشه دوانده و ظهور آن به عنوان منبع قدرت نظامی و اقتصادی منطقه، یک مسئله مهم است. اما به سختی می توان امنیت بلند مدت آن، چه رسد به آینده اش به عنوان یک دموکراسی یهودی، با راه حلی تک دولتی متصور بود زیرا عرب ها در اکثر سرزمین های تحت کنترل اسرائیل، از رود اردن گرفته تا مدیترانه، زندگی می کنند.

 

در چنین شرایطی، اردن هاشمی، شریک محکم امریکا طی سالیان دراز، هم به خاطر تلاش اسرائیل برای صدور مشکلات دموگرافیک به آن سوی روز اردن، ضربه می خورد. ایالات متحده باید متوجه این خطر باشد به ویژه که بشار اسد هم به مرور مناطق تحت کنترل خود را پس می گیرد.

 

سوم: ما باید توازنی بهتر میان تلاش های ضد تروریسم ( که نمی توان از آن غافل شد) و هدایت بلند مدت تر برای حل مشکلات اقتصادی و سیاسی منطقه برقرار کنیم. منطقی سازی و کاهش تدریجی ردپای زیاد ما در مبارزه با تروریسم، باید از مدت ها پیش انجام می گرفت. این تغییر ساده نیست. ما نه توانش و نه چالاکی لازم برای آن را داریم که سیستم های سیاسی و اقتصادی را تغییر دهیم یا رژیم ها را به صورت متحول سازیم که به عملکرد مطلوب ما برسند. همچنین تشویق رژیم های تمامیت خواهی نظیر دولت عبدالفتاح السیسی در مصر برای باز کردن آرام فضای اقتصادی و سیاسی هم آسان نخواهد بود زیرا این رژیم ها همزمانی که بسیار بزرگتر از آن هستند که بشود آن ها را از دست داد، بسیار شکننده تر از آن هستند که بخواهند اصلاح کنند.

 

ما همچنین طرح مارشال جدیدی هم نخواهیم داشت که ارائه کنیم. سرمایه گذاری گسترده در آن حجم نه تنها با توجه به منابع محدود کنونی، واقع بینانه نیست، بلکه آدرس غلط را به منطقه ای می فرستد که عمده کمک های خارجی ما را بلعیده. نتیجه ناخواسته و البته غیر قابل اجتناب این است که مجبوریم منابع و توجه دیپلماتیک خود را روی نقطه ای متمرکز کنیم که بیشترین نفع را داریم، بیشترین ضرر را از دست رفتن امنیت می بینیم، بیشتری اهرم را داریم و بیشترین پتانسیل پیشرفت برایمان در آن جا فراهم است. این به معنای گسترده کردن پیروزی نه چندان بزرگ در جایی است که می توانیم چه در تونس یا اردن باشد یا در امارات. همچنین این به معنای اصرار بر اهمیت دست گذاشتن روی نگرانی های حقوق بشری است نه به این خاطر که می تواند به تحولات اجتماعی گسترده بیانجامد بلکه به این خاطر که نواقص این حوزه شرکا و شراکت ما را نا مطمئن و غیرقابل اتکا می کند.

 

اکنون در آستانه پر کردن دو دهه دخالت نظامی در افغانستان هستیم و همچنان در پایان باز جنگ علیه تروریسم در منطقه درگیریم با وجود این که مشکلات زیادی در نقاط دیگر جهان و در داخل کشور خود داریم. بسیاری از امریکایی ها از هزینه های جانی و مالی ناشی از ضرباتی که  مدت هاست در منطقه می خوریم، ناراضی اند.

 

باید بدون بازگشت به تفکر جادویی که در گذشته بیشتر اوقات ما را به دردسر انداخته، از لفاظی ها و خیانت های دوره ترامپ فاصله بگیریم. باید متوجه منافع در حال ازدست رفتن خود باشیم و به دام عقب نشینی و خروج بدون فکر نیفتیم. باید ذهن خود را متوجه رقبای خارجی نظیر چین و روسیه کنیم ولی نه آن که هم و غم خود را روی آن ها بگذاریم. روسیه ی پوتین در سال های اخیر دائما به صورت جدی وارد منطقه نشده و پیروزی هایش بیشتر مرهون اشتباهات دیگران است. خطر چین با تلو تلو خوردن ما در میدان مین منطقه افزایش یافته. اروپا همچنان یک متحد طبیعی برای امریکا در خاورمیانه است اما شراکت موثر نیازمند شنیدن حرف های آن و قبول مسئولیت بیشتر از سوی اروپایی هاست.

 

اگر بتوانیم حس و محدودیت های دوره دیپلماسی جورج بوش پدر و بیکر را باز یابیم، اگر چه امریکا به اندازه آن روزها وزن نداشته باشد، دلیلی وجود نخواهد داشت که نتوانیم وضعیت به کلی متفاوت فعلی خاورمیانه را بدون عقب نشینی گسترده و حتی شاید پیروزی های مقطعی هدایت کنیم. قطعا زمان امتحان آن فرا رسیده است.

 

 

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
پربیننده ترین اخبار
یادداشت اختصاصی محمد یوسفی، کارشناس مسائل اوراسیا؛ / ۱ روز پیش

پشت‌پرده حمله تروریستی به مسکو

محمد واعظ، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با «راهبرد معاصر» مطرح کرد: / ۱ روز پیش

ادامه کاهش نرخ تورم با کنترل رشد نقدینگی در 1403