«مکانیزم ماشه» و سناریوهای پیش رو-راهبرد معاصر
قالیباف: نتیجه عملیات طوفان الاقصی تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیست چین: آمریکا برای افزایش بودجه نظامی خود از ناکجاآباد دشمن فرضی می‌سازد واعظ آشتیانی: نمایندگان جدید توصیه‌های رهبر انقلاب را نصب‌العین قرار دهند «زیاد النَخاله» و هیأت همراه با رهبر معظم انقلاب دیدار کردند آخرین وضعیت توافقات و قراردادهای بین‌المللی دولت بررسی شد استقبال 56 درصدی مردم از طرح کالابرگ فجرانه دوم وزیر دفاع: امسال هم تولید تجهیزات و تسلیحات جدید را با قدرت ادامه می‌دهیم معاریو: نتانیاهو همانند یک کودک پرخاشگر رفتار می‌کند دیدار امیرعبداللهیان با همتای ترکمنستانی طالبان: برخی افراد داعش را تبلیغ می‌‌کنند لایحه عفاف و حجاب به دلیل برخی از ایرادات دوباره به مجلس برگشت داده شد اعلام تمهیدات ترافیکی شب‌های قدر در تهران آخرین وضعیت ترافیک محورهای شمالی اعلام شد اعلام ضریب حقوق ۱۴۰۳ کارمندان و بازنشستگان+ جزئیات دردسر بزرگ استقلال به خاطر سند یک ورزشگاه! برنامه آموزش و پرورش برای استخدام ۷۲ هزار معلم جدید جریمه تخلفات حادثه‌ساز ۵برابر شد/ اعمال از هفته آینده اسرائیل گزارشگر سازمان ملل را تهدید کرد مخالفت خصمانه آمریکا با تکمیل خط لوله گاز «صلح» کنعانی: گزارشگر سازمان ملل جنایات اسرائیل را تایید کرد نفخ معده را جدی بگیرید نشانه این بیماری هاست! افزایش سن بازنشستگی در سال ۱۴۰۳ با این عدد تصویب شد! خبر خوب برای جواد نکونام و استقلالی‌ها آخرین وضعیت ترافیکی جاده‌ها؛ ترافیک سنگین در جاده چالوس حقوق ورودی موبایل‌های بالای ۶۰۰ دلار ابلاغ شد بذرپاش: امسال هر ماه افتتاح مسکن داریم مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد تغییرات کابینه در سال ۱۴۰۲/ چه کسانی از دولت جدا شدند؟ اسماعیل هنیه با قالیباف دیدار کرد تاریخ جدید واریز یارانه نقدی فروردین با افزایش 15 درصدی | واریزی ۱ میلیون و ۳۸۰ هزارتومانی برای این خانوارها انفجار مهیب در حیفا آخرین اخبار از نقل و انتقالات استقلال سازمان ملل: ۲۴ بیمارستان غزه غیرفعال هستند آمپول‌های نوروبیون و ب کمپلکس بزنیم یا نه؟ بازنشر پیام مهم «محمد الضیف» برای آزادی فلسطین تشکیل کارگروه مشترک دولت و انبوه‌سازان برای رفع مشکل مسکن قیمت بیت‌کوین سقوط کرد بارش باران و برف در برخی استان های کشور پاسخ فرزند آیت‌الله علم‌الهدی به شایعه سهامداری در یک هلدینگ گردشگری ٨ کیلو کاهش وزن با خوردن روزانه این نوع سرکه درخواست آمریکا برای مشارکت ژنرال‌هایش در طراحی حمله به رفح فروش بلیت قطارهای مسافری برای نیمه دوم فروردین ردیابی گوشی سرقتی با چند ترفند ساده قیمت خودرو‌های ایران خودرو و سایپا امروز ۹ فروردین ۱۴۰۳+ جدول قیمت دلار و یورو و نرخ ارز امروز ۹ فروردین ۱۴۰۳+ جدول قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳+ جدول عسل را برای افطار انتخاب کنیم یا شکر؟ ماجرای عجیب بازیکنی که مجبور شد در استقلال بماند! این مادران می‌توانند یک روز در میان روزه بگیرند واکنش معاون حقوقی استقلال به بسته شدن پنجره نقل‌وانتقالاتی: جای نگرانی نیست تحریم‌های جدید انگلیس و آمریکا علیه دو فرد مرتبط با شبکه‌های رسانه‌ای حامی حماس نتانیاهو: هدفم از لغو سفر هیئتی به واشنگتن ارسال پیام به حماس بود گالانت: نتایج جنگ غزه آینده اسرائیل را مشخص خواهد کرد ماجرای رشوه به داور معروف‌ ایران؛ پیشنهاد پرادو و سکه داشتم! ۲ سال و ۶ ماه زندان به خاطر شادی جنجالی! بلومبرگ: ماکرون آمریکا را خشمگین کرد امیرعبداللهیان در راه عشق‌آباد استخدام رسمی در پنج سال آینده ممنوع؟ توضیح وزیر ارتباطات درباره شرایط افزایش سرعت اینترنت تأکید آیت الله رئیسی بر فراهم کردن بستر افزایش نشاط اجتماعی وزرایی که در سال ۱۴۰۲ از مجلس کارت زرد گرفتند دوندگی‌های وزارت علوم در تأمین خوابگاه متأهلی به کجا رسید آیا حمام کردن و یا شنا در استخر، روزه را باطل می‌کند؟ آیت الله رئیسی: شکست‌های طوفان‌الاقصی برای رژیم صهیونیستی غیرقابل جبران است قالیباف: محفل قرآنی امام حسنی‌ها عشق مردم به شعائر دینی را نشان داد واکنش وزیر آموزش و پرورش به لو رفتن سوالات امتحانات نهایی تعداد کشته‌های تصادفات نوروزی به ۵۱۰ نفر رسید حکم قطعی پرونده فوت ۶ کارگر معدن طزره دامغان صادر شد اسنپ گزینه "عجله دارم" را حذف کرد! وزیر آموزش و پرورش: دشمن بداند راهبرد شهید سلیمانی شکست ناپذیر است نحوه فعالیت هتل‌ها و رستوران‌ها در ماه رمضان عباس ایروانی عظام‌خودرو به ۶۵ سال حبس محکوم شد اژ‌ه‌ای: کشور‌های اسلامی مراودات و دادوستد‌های خود با صهیونیست‌ها را کاملاً قطع کنند آلودگی هوا دست از سر تهرانی‌ها برنمی دارد هشدار پلیس تهران در خصوص چهارشنبه پایانی سال علت قطعی آتش‌سوزی در بیمارستان گاندی اعلام شد آغاز پخش ویژه برنامه‌های جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ از تلویزیون سومین سالگرد آیت‌الله مصباح یزدی با حضور رئیس‌جمهور اولویت فیش عمره و حج چگونه استعلام شود؟ لوح| شکست خوردگان در باتلاق نسل کشی اطلاع نگاشت| کودکان غزه زیر آوار جنگ کاریکاتور| آمریکا؛ شریک جرم قطعی پیکر آتیلا پسیانی بعد از چند روز به ایران رسید + عکس مرتضی پورصمدی درگذشت سروده‌هایی در رثای عباس‌بن علی(ع)/ از مشک پاره اشک فرات است می‌چکد؛ غیر از لب تو نیست مگر آرزوی آب برای درخواست گذرنامه زیارتی به این 2 هیأت مراجعه کنید اینفوگرافیک|کریدور شمال به جنوب، رقیب جدی برای کانال سوئز عباسعلی براتی‌پور درگذشت امشب مهمانی برویم، فطریه‌مان با چه کسی است؟ نظر 10 مرجع تقلید درباره میزان زکات فطره که فردا باید پرداخت کنیم دعای روز اول ماه رمضان مجری برنامه سوره درگذشت عبدالله انوار درگذشت نامزدهای سیمرغ و داوران چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر اینفوگرافیک| الزامات و لوازم تحقیق رشد اقتصادی اینفوگرافیک|هدیه ۱۱ میلیارد دلاری ایرانی‌ها به اقتصاد ترکیه اینفوگرافیک| هراس پدرخوانده‌های داعش از سپاه پاسداران اینفوگرافیک|ایران؛ یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های گاز دنیا اینفوگرافیک| اما و اگر‌های مالیات بر عایدی سرمایه اینفوگرافیک| شهید حاج قاسم سلیمانی از نگاه رهبر معظم انقلاب طرح | رهبرانقلاب: با ایران قوی مخالفند اینفوگرافیک| بزرگترین تولید کنندگان اورانیوم جهان اینفوگرافیک/ نقشه کامل مسیرهای پیاده‌روی اربعین + هزینه‌ها اینفوگرافیک | ایران چهاردهمین اقتصاد جهان، در سال ۲۰۲۲ ویدیو | از کرملین تا پاستور؛ قطار ایران و روسیه روی ریل همکاری‌های دوجانبه ماجرای لغو مجوز صوت و تصویر «روبیکا»+ علت جزئیات تکمیلی نتایج شمارش آرای ریاست جمهوری 1400+ آمار دقیق نتیجه نهایی انتخابات مجلس خبرگان رهبری تهران 1400 نتایج انتخابات شورا‌ی شهر استان تهران ۱۴۰۰+ اسامی آرای آیت الله رئیسی در تهران چقدر بود؟ نتایج انتخابات شورای شهر اراک 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قزوین 1400 نتایج انتخابات شورای شهر کرمانشاه 1400 آمار دقیق انتخابات ریاست جمهوری 1400 به تفکیک استان‌ها+ جدول نتایج انتخابات شورای شهر ایلام 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قم 1400 نتایج انتخابات شورای شهر ساری 1400 نتایج انتخابات شورای شهر تبریز ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر سنندج ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر همدان 1400 نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری 1400/ آیت الله رییسی برنده انتخابات سیزدهم جدی‌ترین تهدید سایبری فعلی علیه ایران چیست؟ حکمرانی داده‌ها در دنیای دیجیتال مصادیق مجرمانه محیط زیستی جدید در فضای مجازی اعلام شد جریمه سنگین اپل از سوی سازمان ضد انحصار روسیه آپدیت جدید «تلگرام» به جنگ با «کلاب هاوس» رفت کلاب هاوس هک شد/ افشای اطلاعات شخصی ۱.۳ میلیون کاربر سارا بهرامی مهمان این هفته برنامه همرفیق+عکس تأیید هک اطلاعات ۱۵ هزار کاربر آمریکایی ۱۴.۵ میلیون آمریکایی به اینترنت ثابت دسترسی ندارند درخواست ترامپ از ایالت‌های آمریکا درباره غول‌های فناوری افزایش ظرفیت لایو اینستاگرام وقتی عربستان ثروتمند و نفت‌خیز هم از اینفلوئنسرها مالیات می‌گیرد همسریابی در فضای مجازی و کلاهبرداری از مردم اقوام ایرانی «اقلیت» نیستند تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیشه کریستال تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت آرد و گندم تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دامپروری و دام گوشتی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دانه های روغنی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیرینی و شکلات تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت فرش تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت نساجی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت چوب و مبلمان شکست استثناگرایی آمریکایی در عصر ترامپ به سمت دنیای پس از دلار پیش می رویم؟ خروج ترامپ از برجام؛ فشار حداکثری و نتایج حداقلی آیا عراق می تواند از نیروهای امریکایی خالی شود؟ مرگ ابوبکر البغدادی؛ کشته شدن سرکرده داعش چه پیامدی دارد؟ بازوهای نیابتی ایران در منطقه قدرتمندتر از همیشه درس‌های جنگ یمن برای اسرائیل وحدت میان جریان های سیاسی ایران در سایه سیاست فشار حداکثری آمریکا دولت پنهان در لبنان شکست سیاست فشار حداکثری ترامپ در قبال ایران/درهای مذاکره با ایران باز است طرح صهیونیست ها برای اشغال دره اردن رویای چین در هفتاد سالگی؛ خیلی دور، خیلی نزدیک سبک مبارزه تشکیلات خودگردان و اتحادیه اروپا برای حفظ کرانه باختری طرحی برای ایجاد یک سازه امنیتی در خاورمیانه تاریخ سری فشار اسرائیل برای حمله به ایران بررسی صنعت انیمیشن در منهای نفت/ ژاپن چگونه صنعت انیمیشن جهان را قبضه کرد؟ + فیلم منهای نفت: درآمد 16 هزار بشکه نفت تنها در یک سوله پرورش ماهی بررسی صنعت پرورش ماهی در مستند منهای نفت + تیزر بررسی صنعت لبنیات در مستند منهای نفت/ اشتغال یک میلیون نفری شیر و لبنیات منهای نفت: درآمد یک میلیارد دلاری پسته ایران/ هیچ کشوری توان تولید پسته مرغوب ایران را ندارد همه ابعاد تحریم؛ فرصت‌ها و تهدیدها تحریم‌ها به مبادلات ما با شرکت‌های کوچک اروپایی آسیبی نمی‌زند/ نرخ کنونی دلار بالاتر از نرخ واقعی آن است
تهران در قبال سیاست خارجی واشنگتن چه اقداماتی انجام دهد؟

«مکانیزم ماشه» و سناریوهای پیش رو

واقعیت آنست که با وجود اعمال شدیدترین تحریم ­ها علیه ایران طی دو سال گذشته، این زمزمه در کاخ سفید مطرح است که از کمپین فشار حدکثری ایالات متحده علیه ایران، نتبجه مورد انتظار حاصل نشده است. در واقع چکاندن ماشه، آخرین گزینه­ ی واشنگتن برای شلیک به پیکر بی­جان برجام است.
محمدرضا محمدی؛ کارشناس مسائل بین الملل
تاریخ انتشار: ۱۵:۲۸ - ۱۸ شهريور ۱۳۹۹ - 2020 September 08
کد خبر: ۵۸۱۱۸
تعداد نظرات: ۱ نظر

«مکانیزم ماشه» و چند سناریوهای پیش رو

 

به گزارش راهبرد معاصر؛ 18 اردیبهشت 1398، ایالات متحده به صورت یک جانبه از توافق هسته ­ای با ایران خارج شد. در آن زمان مقامات کاخ سفید اعلام کردند که این خروج به عنوان اقدامی برای دستیابی به "توافقی بهتر" با ایران صورت گرفته است. با این حال، علی رغم عملکرد ضعیف دیگر طرف­ های برجام، ایران از این توافق بین­ المللی خارج نشد و همچنان این توافق پابرجاست. پس از گذشت بیش از دو سال از خروج آمریکا از برجام و در حالی که به لغو تحریم­ های تسلیحاتی 13 ساله علیه ایران نزدیک می شویم؛ واشنگتن، تلاش ­های سیاسی خود را در راستای تمدید این تحریم ها با استفاده از فعالسازی مکانیسم موسوم به ماشه آغاز کرده است.

 

مکانیزم ماشه

 در بندهای 36 و 37 برجام، به مکانیسم حل اختلافات یا "مکانیسم ماشه" (Snapback) ، اشاره شده است. بر اساس این دو بند، چنانچه ایران یا سایر اعضای برجام معتقد باشند که کشوری تعهدات خود را رعایت نکرده است، می‌تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک برجام ارجاع نماید. کمیسیون مشترک ۱۵ روز زمان خواهد داشت تا موضوع را فیصله دهد، چنانچه هر عضو معتقد باشد که موضوع پایبندی، فیصله نیافته است، می‌تواند موضوع را به وزیران امور خارجه ارجاع دهد. وزیران نیز ۱۵ روز فرصت خواهند داشت تا موضوع را فیصله دهند، پس از بررسی کمیسیون مشترک، عضو شاکی یا عضوی که اجرای تکالیفش موضوع بوده، می‌تواند درخواست نماید که موضوع توسط یک هیئت مشورتی که متشکل از سه عضو خواهد بود بررسی شود. این هیئت می‌بایست نظریه غیرالزام آوری را در خصوص موضوع پایبندی ظرف ۱۵ روز ارائه نماید. چنانچه موضوع فیصله نیابد، کمیسیون مشترک در کمتر از ۵ روز نظریه هیئت مشورتی را با هدف فیصله موضوع بررسی خواهد کرد. چنانچه موضوع کماکان به نحو مورد رضایت طرف شاکی فیصله نیافته باشد، و چنانچه طرف شاکی معتقد باشد که موضوع، مصداق عدم پایبندی اساسی است، آنگاه آن طرف می‌تواند موضوع فیصله نیافته را به عنوان مبنای توقف کلی یا جزئی اجرای تعهدات برجام قلمداد کرده یا به شورای امنیت سازمان ملل متحد ابلاغ نماید تا برای ادامه تعلیق تحریم ها رای گیری شود. در این مرحله اعضای شورای امنیت 30 روز فرصت خواهند داشت تا قطعنامه ای را تصویب کنند تا تعلیق تحریم های ایران ادامه داشته باشد، اگر چنین قطعنامه ای به تصویب نرسد، مکانیسم ماشه فعال شده و تمامی تحریم های پیشین مندرج در قطعنامه های 1696، 1737، 1747، 1803، 1835 و 1929 باز خواهند گشت.

 

تفسیر آمریکا برای استفاده از مکانیسم ماشه

تفسیر واشنگتن در فعالسازی مکانیسم ماشه، بر تفاوت ماهوی بین برنامه جامع اقدام مشترک و قطعنامه 2231 باز می­گردد. بر این اساس آمریکا استدلال می­کند که خروج این کشور از برجام، مانعی برای استناد این کشور به بندهای 11،10 و 12 قطعنامه 2231 نمی ­شود، و ایالات متحده؛ همچنان یکی از مشارکت کنندگان در برجام محسوب می ­شود و طبق آن می­تواند مکانیسم ماشه را فعال کند. برای درک بهتر استدلال آمریکا، ابتدا فرایند معمول در فعالسازی مکانیسم ماشه مندرج در برجام تشریح می­شود تا پس از آن استدلال آمریکا مورد بحث قرار گیرد. همانگونه که پیشتر اشاره شد، برای استفاده از مکانیسم برجام، واشنگتن باید 6 مرحله شامل ارجاع پرونده نقض برجام مرحله ، ارجاع پرونده نقض برجام به شورای وزیران، ارجاع پرونده به شورای مشورتی، ارائه شکایت توسط عضو شاکی به شورای امنیت سازمان ملل، فرصت یک ماهه به اعضای شورای امنیت برای تصویب یک قطعنامه جهت تمدید تعلیق تحریم‌ها و در نهایت بازگشت قطعنامه های تحریمی گذشته، پروسه­ ی زمانبری که حداقل 60 روز کاری زمان نیاز دارد. این در حالی است که آمریکا تلاش دارد با استناد به قطعنامه 2231، سه مرحله اول را نادیده گرفته و مستقیما شکایتی را به شورای امنیت سازمان ملل ارائه دهد تا در مدت زمان یک ماهه، تمامی قطعنامه های 6 گانه تحریمی علیه ایران را بازگرداند.

 

اما در مورد استدلال آمریکا این نکته بسیار حایز اهمیت است که برجام بعد از موافقت از سوی دولت‌های طرف آن، در سال 2015 در قالب قطعنامه‌ای مستقل، از سوی شورای امنیت مورد رأی قرار گرفت. بنابراین، از زمان تصویب این قطعنامه، با دو سند رو‌به‌رو هستیم: برجام؛ که با وجود اختلاف‌نظرهای مختلف، آن را باید سندی سیاسی و فاقد الزام حقوقی دانست و قطعنامه 2231 که بسیاری از مفاد آن به دلیل اتکا به فصل هفتم منشور ملل متحد و ادبیات به کار رفته در آن لازم‌الاجراست. تفسیر برجام به یک عنوان یک عمل حقوقی با ماهیت قطعنامه‌ای شورای امنیت حاوی نتایج ویژه‌ای است. یکی از اصلی‌ترین نتایج تفسیر فوق آن است که طرف‌های برجام نمی‌توانند به اختیار خود از آن خارج شوند، چرا که هیچ دولتی اجازه ندارد راساً درباره حضور یا خروج از قطعنامه‌های شورای امنیت تصمیم‌گیری کند. این اصلی تثبیت‌شده در حقوق سازمان ملل متحد است که فقط خود شورای امنیت مجاز است که خروج از تعهدات قطعنامه‌هایش را اجازه دهد. بنابراین، استدلال دولت آمریکا بعد از 17 اردیبهشت 97 و استدلال برخی از حقوق‌دانان ایرانی و خارجی مبنی بر اینکه آمریکا دیگر عضو برجام نیست چندان با مبنای حقوقی قطعنامه‌های شورای امنیت سازگار نیست.

 

سناریوهای محتمل

واقعیت آنست که با وجود اعمال شدیدترین تحریم ­ها علیه ایران طی دو سال گذشته، این زمزمه در کاخ سفید مطرح است که از کمپین فشار حدکثری ایالات متحده علیه ایران، نتبجه مورد انتظار حاصل نشده است. در واقع چکاندن ماشه، آخرین گزینه­ ی واشنگتن برای شلیک به پیکر بی­جان برجام است. از طرفی به نظر نمی­ رسد، حل این اختلاف از طریق سازوکارهای قانونی و حقوقی میسر باشد؛ یعنی اگر اروپایی‌ها یا چین و روسیه بخواهند وارد بازی ­های حقوقی شوند و با طرح پیش‌نویس قطعنامه‌ای اعلام کنند که مساله مطرح شده دارای "ماهیت رویه‌ای"، است و از این طریق بخواهند با وجود مخالفت آمریکا و با جلب موافقت 9 عضو دیگر اقدام کنند، از آن طرف هم آمریکا احتمالا اعلام خواهد کرد که این موضوع جزو مسائل اساسی است و از "وتوی مضاعف" استفاده می ‌کند. گزینه ­ی دیگر حقوقی، دیوان دادگستری بین‌المللی است که قطعا پروسه ه­ای زمان‌بر و چند ساله پیش رو خواهد گذاشت. بنابراین چند رخداد سیاسی محتمل به نظر می ­رسد:

 

فرآیند محتمل اول، احتمالاً آمریکا با وجود خروج از برجام، بتواند با استفاده از لابی گسترده با متحدانش، آن­ها ­را راضی به قبول تفسیر خود از قطعنامه 2231، و کسب 9 رای موافق برای تعلیق مجدد تحریم تسلیحاتی علیه ایران شود. در واقع اگر سایر اعضای شورای امنیت نیز تفسیر آمریکا از قطعنامه 2231 را مورد پذیرش قرار دهند و یا تحت تاثیر فشارهای سیاسی آمریکا، این تفسیر را بپذیرند، با توجه به اینکه در فرایند فعالسازی مکانیسم ماشه، یک بازه 30 روزه بین ارائه شکایت در شورای امنیت و بازگشت تحریم ها تعبیه شده است، ایالات متحده برای بازگردانی تحریم­ های پیشین باید یک ماه قبل از لغو تحریم ­های تسلیحاتی ایران، شکایت خود را به شورای امنیت ارائه دهد. بر همین اساس دونالد ترامپ نیز اعلام نمود که آمریکا در ماه اوت میلادی، شکایت خود را به شورای امنیت ارائه خواهد کرد. اگر این سناریو تحقق پیدا کند در فرایندی یک ماهه پس از فعالسازی مکانیسم ماشه، کلیه تحریم های پیشین که بر اساس قطعنامه 2231 به حالت تعلیق در آمده بودند، مجددا فعال می شوند. این­که برایان هوک رییس میز اقدام ایران، برجام را یک فرآیند سیاسی نامید و نه حقوقی، همچنین رای ممتنع اعضای شورا (و نه مخالف) به جز چین و روسیه در شورای امنیت به قطعنامه پیشنهادی آمریکا، خود می ­تواند عزم واشنگتن را برای دستیابی به توافق با دیگر اعضا بیشتر کند.  

 

فرآیند محتمل دوم، این است که جامعه بین المللی آمریکا نتواند سایر اعضای شورای امنیت را با تفسیر خاص خود از قطعنامه 2231، قانع کند و فعالسازی یکجانبه مکانیسم ماشه توسط آمریکا شکست بخورد. در ابتدای ارایه نامه آمریکا به شورای امنیت، اعضای اروپایی شورای امنیت شامل فرانسه، انگلیس، بلژیک و آلمان مخالفت رسمی خود را با رویکرد آمریکا در نامه­ای به ریاست شورای امنیت اطلاع دادند. نمایندگان چین، روسیه و دیگر اعضای شورای امنیت نیز رویکرد مشابهی را در پیش گرفتند. البته به نظر می ­رسد که اروپایی ­ها در جهت اتلاف وقت برای فرارسیدن انتخابات ریاست جهوری آمریکا هم گام بر می­ دارند، تا در دولت بعدی آمریکا، تصمیم نهایی گرفته شود. در این راستا ادوارد رودز، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه جرج میسون معتقد است: "بخش عمده‌ای از مجامع حقوقی، دانشگاهی و سیاست خارجی ایالات متحده توجیه ترامپ برای راه‌اندازی مکانیسم ماشه را از نظر فکری تهی می‌دانند. بعید است که ترامپ بتواند اعضای شورای امنیت را قانع کند". فرانک هیپل استاد روابط بین‌الملل دانشگاه پرینستون هم معتقد است: "اعضای برجام و ۱۳ عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد اظهار داشتند که از آنجا که رئیس‌جمهور ترامپ ایالات متحده را از برجام خارج کرده، دولت ترامپ حق ندارد که قطعنامه را علیه ایران فعال کند".

 

یکی از سناریوهای پیش روی دیگر، اینست که اعضای باقیمانده برجام شامل انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه به جز آمریکا با استناد به متن برجام، از امکان فعالسازی مکانیسم ماشه علیه ایران استفاده کنند، کما اینکه پیشتر هم اروپایی ­ها در مورد استفاده از مکانیزم ماشه، به ایران هشدار داده بودند. در واقع متحدان اروپایی آمریکا در برجام، ممکن است تحت تاثیر فشارهای سیاسی این کشور رویکرد خود را تغییر دهند. کما اینکه تصویب قطعنامه شورای حکام علیه ایران و تهدید پمپئو علیه کشورهایی که با واشنگتن در اجرای مکانیزم همراه نشوند را نیز می توان در این راستا تفسیر نمود. لازم به ذکر است که در صورت فعالسازی مکانیسم ماشه و طی شدن فرایند معمول آن، امکان وتوی روسیه و چین وجود نخواهد داشت.

 

از طرفی سناریوی دیگر هم بعید به نظر نمی ­رسد. ممکن است با توجه به این­که ترامپ به دنبال برداشت انتخاباتی از اسنپ ­بک است، تلاش ­های احتمالی اروپایی ­ها و چین و روسیه برای دستیابی به راه­ حلی منطقی بی نتیجه باقی بماند. بنابراین رویکرد راضی کردن ایران، به خواست آمریکا را در پیش گیرند. به بیان دیگر از آنجا که فعال‌سازی مکانیسم ماشه با مساله عدم تمدید تحریم تسلیحاتی ایران مرتبط است، احتمالا شرکای برجام تلاش خواهند کرد که ایران را مجاب به تمدید این تحریم ­ها تا موعد مشخصی (احتمالا چند ماه پس از انتخابات آمریکا) کنند، تا آمریکا نیز فعلاً از اجرای فرآیند ماشه صرف نظر کند.

 

اما گزینه­ ی محتمل­ تر در صورتی رخ خواهد داد که با وجود مخالفت اعضای شورای امنیت و جامعه بین المللی با فعالسازی مکانیسم ماشه توسط آمریکا، این کشور سر خود اقدام به اجرایی کردن مکانیسم ماشه و اعمال تحریم ها نماید. در صورت تحقق سناریوی سوم، شاهد تشدید اختلافات بین المللی نه تنها بین ایران و آمریکا بلکه بین چین و روسیه از یک طرف و آمریکا از طرفی دیگر نیز خواهیم شد. در این چارچوب حتی اگر آمریکا تفسیر خود را تحمیل کند، بازهم ممکن است برخی از اعضای جامعه بین المللی همچون چین و روسیه این تفسیر آمریکا را مورد پذیرش قرار نداده و تحریم های تسلیحاتی علیه ایران را لغو شده بدانند. در این صورت احتمالا آمریکا و متحدانش ممکن است قطعنامه های تحریمی علیه ایران را اجرا کنند در حالی که چین و روسیه، قطعنامه را فاقد اثر حقوقی بر ایران بدانند. گفتنی است آمریکا در زمان ارائه قطعنامه، یک متن 6 صفحه ای را نیز در اختیار اعضای شورای امنیت قرار داد که استدلالات حقوقی آمریکا مبنی بر امکان فعالسازی مکانیسم ماشه در آن درج شده بود که می ­توان آن را مقدمه چینی برای فعالسازی یکجانبه مکانیسم ماشه توسط آمریکا قلمداد کرد. در بدترین حالت ممکن است اجرای قطعنامه های تحریمی پیشین، منجر به اعمال یکجانبه قطعنامه توسط آمریکا شود که توقیف نفتکش های ایرانی به بهانه بازرسی یا نقض قطعنامه های تحریمی می تواند بخشی از پیامدهای این سناریو باشد. تجربه­ ی تاریخی نشان داده است که در چنین شرایطی معمولا کشورها با ایالات متحده همراه شده و ریسک همکاری با ایران را نخواهند پذیرفت، مانند آنچه اروپایی­ ها در خصوص اینستکس رخ داد.

 

جمع­ بندی

در یک جمع­ بندی باید گفت اکنون، سرنوشت برجام در گرو چند عامل است: پذیرش تفسیر آمریکا از قطعنامه 2231 توسط دیگر کشورها، موضع کشورهای اروپایی و دبیرکل سازمان ملل، واکنش ایران، نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و در نهایت رویکرد چین و روسیه. به جرات می­توان گفت معادلات ایجاد شده در برهه کنونی پیچیده‌ترین معادلاتی است که از ابتدای تشکیل پرونده هسته‌ای ایران تا کنون ایجاد شده است. رای ممتنع تروئیکای اروپایی به قطعنامه پیشین و تجربه تاریخی هماهنگی سیاست­ های اروپا با آمریکا نگران کننده است ولی در حال حاضر تنها باید منتظر ماند و بازی بازیگران این شطرنج پیچیده را نظاره کرد.

 

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
نیروی مقاومت پیروز
Iran (Islamic Republic of)
۱۷:۴۴ - ۱۳۹۹/۰۶/۲۹
0
0
لری وار بگویم بحول قوه الهی اولا امریکای تروریست هیچ غلطی نمی تواند بکند دوما اب که از سر گذشت چه یک نی وچه صد نی سوما وقتی قرار باش این امریکای سگ پدر کار خودش را بکند ماهم در انصورت میزنیم به سیم اخر بعبارتی برای تامین ارز در مدخل تنگه هرمز از کلیه شناورهای امریکا و دوستانش هر شناور اعم از جنگی و اقتصادی بمیزان نیم میلیون بشگه نفت دلار می گیریم تا رد شود و برای اجرایی شدن ان تا پای جنگ جهانی سوم ایستاده ایم و کلیه کالا های اساسی را نیز از کشتی های امارات و بحرین تامین خواهیم کرد و ضمنا اگر صهیونیستها در سواحل جنوبی خلیج فارس دیده شوند تا عبرت سایرین شود
تحلیل های برگزیده
آخرین اخبار