احتمال واگذاری سهام شرکتهای زیر مجموعه صندوق ذخیره به فرهنگیان

به گزارش راهبرد معاصر محاسبه ارزش افزوده املاک صندوق ذخیره فرهنگیان یکی از مطالبات دیرین فرهنگیان است که تا به امروز اجرای آن با اما و اگرهایی همراه بوده و محقق نشده است.

حتی "سید جواد حسینی" سرپرست وقت وزارت آموزش و پرورش قول‌ها  و وعده‌هایی را در اینباره داد؛ او در آن ایام می‌گفت: "اکنون صندوق ذخیره فرهنگیان بالغ‌ بر 16 هزار میلیارد تومان املاک دارد که باید سهم فرهنگیان از ارزش‌افزوده این املاک نیز پرداخت شود همچنین فرهنگیان نیز در سهام کارخانه‌های در دست تأسیس این صندوق که در آینده نزدیک به بهره‌برداری می‌رسند نیز شریک باشند."

در همان ایام هم صحبت‌هایی درباره محاسبه و اختصاص ارزش افزوده دارایی‌های املاک صندوق ذخیره فرهنگیان مطرح شد اما تا به امروز این سخن همچنان به شکل وعده باقی مانده و رنگ اجرا به خود نگرفته است.

بر همین اساس برای اطلاع از وضعیت سهیم شدن معلمان در سرمایه صندوق ذخیره فرهنگیان و بهره‌مندی آنان از سود و ارزش‌افزوده این سرمایه‌ها، وضعیت بدهی دولت به این صندوق، ارائه خدمات به فرهنگیان در حین خدمت و ... با "مهدی نیکدل" مدیرعامل صندوق ذخیره فرهنگیان گفت‌وگویی داشتیم.

در ادامه بخش نخست این گفت‌وگو، تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم شده است:

تسنیم: در ابتدا درباره وضعیت سوددهی صندوق ذخیره فرهنگیان توضیح می‌دهید؛ در سال‌های اخیر وضعیت سوددهی صندوق به چه صورت بوده است؟

مدیریت سرمایه از شعارهای اولیه بود زیرا ما پول معلمان را به عنوان سرمایه‌گذار دریافت می‌کنیم و وظیفه داریم با سرمایه‌گذاری مناسب و سودآور، در زمان بازنشستگی مبلغ قابل توجهی به آنها پرداخت کنیم. بنابراین مهمترین رسالت ما افزایش سودآوری برای فرهنگیان است تا کمکی به معیشت آنها در زمان بازنشستگی باشد.

وظیفه صندوق ذخیره فرهنگیان کمک به معیشت در دوران بازنشستگی و حتی‌الامکان در حین خدمت است که خدمات حین خدمت در قانون نیست اما در اساسنامه صندوق ذکر شده است. بنابراین رسالت اصلی ما تأمین معیشت معلمان در زمان بازنشستگی و افزایش سودآوری و سرمایه معلمان است.

تغییر سرمایه‌هایی که بازدهی کافی ندارد

ما کمیته مدیریت سرمایه را تشکیل دادیم و سرمایه صندوق را به سمت فعالیت‌های اقتصادی با حاشیه سود بیشتر هدایت کردیم بنابراین سرمایه‌هایی که بازدهی کافی ندارد را تغییر داده و حتی‌الامکان از بنگاه‌داری پرهیز کرده‌ایم اما گاهی نمی‌توان بنگاه‌داری را به صفر رساند بلکه باید دنبال فرصت مناسب باشیم تا از بنگاه‌داری خارج شده و به سمت مدیریت سرمایه و دارایی برویم.

 در همین راستا سال 95 سود صندوق 240، میلیارد تومان، سال 96، 280 میلیارد تومان، سال 97، 620 میلیارد تومان، سال 98 حدود 1100 میلیارد تومان و سال 99 پیش‌بینی ما 1650 میلیارد تومان بود که احتمال دارد به حدود 3500 میلیارد تومان برسد.

تسنیم: دلیل افزایش سود در سال 99 چه بود؟

عمده این سود مربوط به نحوه مدیریت و تبدیل دارایی‌هاست والا هستند بنگاه هایی که در همین شرایط تورم دچار زیان شده اند.

تسنیم: آیا این سود قابل تخصیص است؟ یکی از خواسته‌های اصلی فرهنگیان اختصاص ارزش افزوده املاک صندوق به آنهاست که تا به امروز عملیاتی نشده است.

طبق اساسنامه صندوق، سود حسابداری قابل تخصیص است. مثلاً در سال مالی 99 مبلغ 1100 میلیارد تومان در بین معلمان قابل تخصیص است که در صورت حساب ایشان می‌نشیند. با این حال راه کوتاه مدت برای تبدیل ارزش افزوده به سود حسابداری این است که دارایی‌های قدیم را به دارایی جدید تبدیل کنیم. وقتی دارایی قدیمی را می‌فروشیم، سود آن قابل شناسایی است که پس از تصویب مجمع به حساب معلمان منظور می‌شود. این همان سود حسابداری است و طبق اساسنامه، سود حسابداری را می‌توانیم بین فرهنگیان تقسیم کنیم.

 بالاترین رکن در صندوق، هیئت امناست و موسسه در قالب یک موسسه غیر تجاری ثبت شده و تابع اساسنامه است. یعنی اساسنامه و قانون تجارت ملاک عمل است و طبق اساسنامه بالاترین مرجع صندوق، هیئت امناست که تصمیم‌گیر و سیاست‌‌گذار است و هیئت مدیره مجری سیاست‌های آنهاست.

تغییر اساسنامه صندوق در سال 96 کار هیئت امنا بود

اساسنامه را هیئت امنا تصویب می‌کند و اینکه می‌گویند هیئت مدیره صندوق در سال 96 اساسنامه را تغییر داده است، حرف نادرستی است. تغییر اساسنامه کار هیئت امناست که تصمیم‌گیر و قانونگذار است و براساس اساسنامه فعلی و آنچه هیئت امنا تصویب کرده است، فقط می‌توانیم سود حسابداری را به معلمان پرداخت کنیم. بنابراین برای محاسبه ارزش افزوده از این طریق، باید هر چه دارایی داریم را بفروشیم و به سود حسابداری تبدیل کنیم که در پایان سال مالی قابل تقسیم باشد.

از 684 میلیارد تومان بدهی دولت به صندوق ذخیره چه خبر؟

تسنیم: سرنوشت 637 میلیارد بدهی دولت به صندوق ذخیره فرهنگیان در برنامه پنجم توسعه به کجا رسید؟ آیا این رقم در دادگاه  تجدیدنظر رد شده است؟

سهم دولت از برنامه دوم تا چهارم پرداخت شده است اما در برنامه پنجم مغفول واقع شده که مدیران وقت زمانی که متوجه این موضوع شدند به دستور وزیر وقت آموزش و پرورش از سازمان برنامه و بودجه به قوه قضاییه شکایت کردند که البته این شکایت رد شده بود زیرا ابهام در ماهیت صندوق داشتند و گفتند که صندوق نمی‌تواند علیه دولت شکایت کند اما ما ثابت کردیم صندوق خصوصی است و هیئت کارشناسی دیوان عدالت به این موضوع رأی مثبت داد و در دادگاه اول علیه دولت رأی گرفتیم؛ کل بدهی دولت به صندوق ذخیره فرهنگیان در برنامه پنجم توسعه 880 میلیارد تومان است که بخشی از آن را پرداخت کرده بودند و 684 میلیارد تومان آن مانده بود که علیه دولت رأی گرفتیم.

دریافت 413 میلیارد تومان از سهم دولت در قالب تهاتر

 دادگاه تجدید نظر به نفع سازمان برنامه و بودجه رأی داده لکن ما تسلیم نشده‌ایم البته در برنامه ششم تلاش کردیم در تبصره 85 سهم دولت را لحاظ کنیم و بخشی از آن را به میزان 413 میلیارد تومان در قالب تهاتر دریافت کردیم همچنین از میزان بدهی برنامه پنجم توسعه، دو سال آن را پرداخت کرده‌اند.

استفساریه مجلس برای پرداخت سهم دولت در برنامه پنجم

استفساریه‌ای از مجلس گرفتیم و گفتیم در برنامه دوم تا چهارم و برنامه ششم، سهم دولت آمده است بنابراین به ما نظر بدهید آیا در برنامه پنجم باید این سهم می‌بود یا خیر؟ که از مجلس امضا گرفتیم و قرار است استفساریه به دیوان عدالت برود. معتقدیم این تبصره دائمی است چون وقتی می‌گوییم آموزش و پرورش برای زمان بازنشستگی معلمان صندوقی ایجاد کند به این معنا نیست که سهم دولت 5 سال لحاظ شود و 5 سال فراموش شود زیرا این یک تبصره دائمی و تکرار شونده در قانون است که امیدواریم از دیوان رأی مثبت بگیریم.

چرا دولت فعلی بدهکارترین به صندوق ذخیره فرهنگیان شد؟

تسنیم: مجموع بدهی دولت به صندوق چقدر است و آیا درست است که دولت آقای روحانی بدهکارترین دولت به صندوق است؟

این رقم حدود 1600 میلیارد تومان است و بله، دولت فعلی بدهکارترین دولت به صندوق است، اما توجه به دلیلش هم مهم است. زیرا در سال‌های قبل ماهانه 22 میلیارد تومان از معلمان دریافتی داشتیم اما هم‌اکنون بالای 80 میلیارد تومان است. بنابراین پرداختی معلمان که افزایش یافته، بدهی دولت نیز افزایش یافته است که بخشی از این افزایش مربوط به افزایش حقوق معلمان است که توسط همین دولت صورت پذیرفته است.

تسنیم: وضعیت ورود شرکت‌های صندوق ذخیره فرهنگیان به بورس چگونه است؟ آیا می‌توان تمام سهام دارایی‌های صندوق را از طریق سهام ترجیحی به معلمان واگذار کرد؟

صندوق یک موسسه غیرتجاری است و رفتن صندوق به بورس منتفی است زیرا یک موسسه غیرتجاری دائمی و برای معلمان است. بنابراین خود صندوق به لحاظ ماهیتی نمی‌تواند بورسی شود. با این حال تمام دارایی‌های موسسه را در 4 هلدینگ نفت و انرژی که شرکت پتروفرهنگ آن را اداره می‌کند، هلدینگ مالی و سرمایه‌گذاری که شرکت سرمایه‌گذاری فرهنگیان آن را اداره می‌کند، هلدینگ ساختمانی و هلدینگ خدمات متمرکز کرده‌ایم. البته گروه خدمات کارهای خدماتی انجام می‌دهد و دارایی قابل توجهی ندارد.

95 درصد دارایی‌های صندوق در سه هلدینگ

 حدود 95 درصد دارایی صندوق ذخیره در سه هلدینگ نفت و انرژی، مالی و ساختمانی است، بنابراین اگر هلدینگ‌ها را به بورس ببریم شفافیت ایجاد ‌شده و ارزش روز دارایی‌ها نیز مشخص خواهد شد. همچنین قبل از رفتن به بورس می‌توانیم بخشی از دارایی معلمان را به صورت سهام اولویت‌دار به آنها بدهیم. هر چه در صندوق است با پول معلمان خریداری شده است و ارزش افزوده و ارزش دفتری آن همگی برای معلمان است.

اگر به بورس برویم ارزش روز دارایی ها مشخص می‌شود و می‌توان بخشی از دارایی معلمان را در قالب سهام در اختیارشان گذاشت تا بتوانند از سود آن استفاده کنند یا سهمشان را بفروشند.

واگذاری بخشی از دارایی به معلمان به صورت سهام

 بخشی از خواسته معلمان از ما این است که اگر در حین خدمت به مشکلی برخوردند صندوق چگونه می‌تواند به آنها کمک کند و بخشی از دارایی‌ها در اختیارشان باشد، اگر هیئت امنا تصویب کند و قانون داشته باشیم حتماً این کار را انجام می‌دهیم یعنی بخشی از دارایی معلم را به صورت سهام سه هلدینگ به آنها می‌دهیم که اگر خواست بفروشد یا سودش را بگیرد.

 هم‌اکنون در صندوق گروه‌های کاری ایجاد کردیم تا ابتدا شرکت‌ها و هلدینگ‌ها به بورس بروند. همچنین گروه کاری تخصصی ایجاد شد تا اگر خواستیم به بورس برویم بدانیم قبل از آن چگونه به معلمان سهام با اولویت بدهیم.

تسنیم: آیا تمام دارایی‌های صندوق به صورت سهام ترجیحی در اختیار معلمان قرار می‌گیرد؟

در صورت تصویب هیات امناء بخشی از سهام هر هلدینگ را قبل از رفتن به بورس می‌توان به معلمان واگذار کرد.

تسنیم: تا یک سال دیگر دولت تغییر می‌کند، بنابراین چه زمانی قرار است ارزش افزوده و ارزش روز دارایی‌های صندوق ذخیره فرهنگیان را تعیین تکلیف کنید؟

ارزش گذاری به بازار بورس بستگی دارد. به ما می‌گفتند سود شما در سایه تورم ایجاد شده است. گذشته از این که در زمان تورم هم اگر شما مدیریت نکنید چه بسا ارزش دارایی شما کاسته شود، شاخص تورم و شاخص سود ما را بررسی کنند و اگر با تورم برابری داشت سود ما به اندازه تورم بالا رفته است اما اگر شاخص سودآوری ما دو برابر تورم بود نصف دیگر آن مدیریت و توان ما بوده که دو برابر تورم سودآوری داشتیم.

الان بخشی از ارزش دارایی‌های صندوق ناشی از رشد بورس و بخشی ناشی از تصمیمات بهینه برای جابه جایی به موقع دارایی‌ها است. دارایی‌هایی را با ارز 3 هزار تومانی خریدیم و با گرانی ارز دارایی که دو هزار میلیارد تومان خریده شده بود هم‌اکنون حداقل 10 هزار میلیارد تومان می‌ارزد.

امیدواریم تا پایان سال ارزش افزوده را برای فرهنگیان محاسبه کنیم

 امیدواریم تا پایان سال ارزش افزوده را محاسبه کنیم. هلدینگ‌های صندوق که به بورس بروند، می‌توانیم بخشی از دارایی معلمان را در اختیار خودشان بگذاریم تا هم از ارزش روز دارایی خود اطلاع داشته باشند و هم درصورت نیاز مالی بتوانند آن را بفروشند اما نمی‌توانند کل دارایی خود را بفروشند زیرا در آن صورت از صندوق خارج خواهند شد.

با فرابورس صحبت کردیم تا خریدار و فروشنده عضو صندوق باشند چون ممکن است در مواردی خطر این وجود داشته باشد که مدیریت از دست ما خارج شود. بنابراین با بورس تفاهم کردیم که خریدار و فروشنده هر دو کد صندوق داشته باشند.

تسنیم: این همان بحثی است که معلمان می‌گویند علاوه بر صندوق در سرمایه آن هم سهیم باشیم؟

این اتفاق در واقع مقدمه بحث است زیرا وقتی به معلمان گفتیم این میزان سهام نزد ما دارید و 10 درصد آن را به خودتان می‌دهیم و 90 درصد نزد ما است یعنی وکالت اداره آن دست ماست. با این حال، آنها متوجه می‌شوند ارزش دارایی‌شان چقدر است و وقتی خواستند از صندوق خارج شوند سهام را از آنها می‌خریم یا اینکه می‌توانند آن را در بازار بفروشند.

تسنیم