وحدت اسلامی و ضرورت مقوله دینِ کارکردی

به گزارش راهبرد معاصر؛ هفته وحدت تبلور نگاه ویژه جمهوری اسلامی ایران و حضرت امام خمینی (ره) به موضوع دین و وحدت جهان اسلام است. در دیدگاه حضرت امام خمینی دین کارکردی است و سختی غیر از این در این منظومه فکری به هیچ وجه قابل قبول نیست. در دنیای امروز دو مکتب کارکردگرایی و عمل گرایی مطرح است که عمل گرایی در مدرنیته برجسته است چه در سوسیالیست چه در کاپیتالیسم، اما هنجارهای مکتب عمل گرایی با هنجارهای مکتب کارکرد گرایی بسیار متغیر است. هنجارهای متغیر یعنی نسبی‌گرایی در فرهنگ غربی موجب فضاحتی شده که از دل سکولاریسم بیرون زده است، اما وقتی کارکردگرایی را بر پایه هنجارهای ثابت ایمانی و دستورات قرآنی براساس محور حضرت حق و ولایت قرار دهیم تمامی معادلاتی که مکتب عمل گرایی از آن سخن می گوید به هم می ریزد.

به عبارت دیگر ما هم همان حرف سوسیالیسم و کاپیتالیسم را می زنیم اما با این تفاوت که هنجارهای ما را کانون‌های قدرت تعیین نمی کنند، بلکه شیوه و راه و رسم زندگی ما توسط آفریدگار ما حضرت حق به ما داده شده است. در زندگی دنیوی اگر هنجارها، بایدها و نبایدهای قرآنی رعایت شود به این معناست که حتماً حلال و حرام و مباح رعایت شده، اما اگر این موارد زیر پا گذاشته شود یعنی حرام خدا و حلال خدا زیر پا گذاشته شده است.

وحدت اسلامی در فضای جهان اسلام به معنای رجوع همگانی به فصل مشترک دین است، به عبارت دیگر شیعه و سنی باید در کنار هم بر موضوع توحید و امامت متمرکز شوند، اگر موضوع دین کارکردی برای هر دو گروه به درستی تبیین شده باشد.

وقتی مقام معظم رهبری معتقد است اسلام به شدت مایل به ارتقای نقش اجتماعی زن است، وقتی به این موضوع اشاره می کند که اسلام برای ایجاد تعادل های اجتماعی آمده و به دنبال اعطای یک حکمرانی خوب به مسلمانان است به معنای این است که این حاکمیت با جهان سازگاری دارد، با جهان خارج و با نظام بین الملل میتواند تعامل کند و دنبال هژمونی نیست.

قرآن بر این موضوع تاکید می کند قرار نیست کسی بر کسی سیطره کند، وقتی امام خمینی (ره) نگاه سلطه را در سطح جهان نفی می کند نشان دهنده همان تفکر و نگاه کارکردی شیعه علوی به دین است که بعد هدایتی دین را برجسته می کند. اصولا شیعه علوی معتقد است دینی که هدایتگر نیست، مورد نظر ما نیست چرا که مذهب شیعه ما را جهت می‌دهد به سمت دین هدایتگر حنیف. به عبارت دیگر شیعه مذهب و راهی است که ما را به سمت دسترسی به اسلام ناب و آموزه های ناب قرآنی سیره علوی و سیره نبوی می‌برد. شیعه علوی معتقد است دین توجیه گر افیون توده‌ها است چه مذهب شیعه و چه مذهب اهل سنت باشد. قطعا اصلی ترین علت منازعه و رویارویی قدرت های غربی با ایران بر سر همین مساله است چرا که آنها هم معتقدند: دین افیون توده هاست ما هم این موضوع را قبول داریم، اما اینجا این سوال مطرح می شود که کدام دین افیون توده هاست؟ دین هدایت گر یا دین توجیه گر؟! دینی که حقوق ملتها را زیر پا بگذارد از نظر اسلام واقعی و شیعه علوی حتما باید دفن شود چرا که ما از دین چنین کارکردی سراغ نداریم بلکه دین اسلام، دین هدایتگری است که می خواهد ما را به سمت نور و به سمت خدا ببرد و به تعالی هر چه بیشتر نزدیک و نزدیک تر کند. دین هدایت گر آمده تا مساله دوری ما را از خدا پایان دهد، بنابراین این نگاه در سیره علوی و در تشیع علوی که علی بن ابیطالب و حسین بن علی علیه السلام از خود به یادگار گذاشتند برای آن مصائبی کشیدند و خون دادند راه را از بیراهه نشان می دهد، به ما می گوید که اسلام و شیعه واقعی متفاوت از اسلام آمریکایی و یا اسلام شیطانی یا اسلام و شیعه انگلیسی و آمریکایی است. اساسا آنچه در اسلام آمریکایی یا اسلام انگلیسی قرائت می شود همان تفکر وهابیت است در حالی که اسلام واقعی همان اسلام توحیدی، پرسشگر است که مطالبه‌گری را در دستور کار قرار داده است.

به دلیل ویژگی های همین اسلام است که کفار به ما انقلابی می گویند و از گسترش تفکر ما در هراسند چرا که وقتی تفکر اسلام هدایت گر، مطالبه گر کارکردی در سطح جهان اسلام گسترش بیابد و به جهان اسلام تسری پیدا کند غرب باید بساط خود را از جهان اسلام جمع کند.

اینکه غرب از کلمه نفوذ در منطقه و جهان اسلام برای ایران استفاده می کند نگرانی غرب از گسترش دین حنیف در جهان اسلام است چرا که اصولا در ادبیات سیاسی نفوذ به معنی سلطه است در حالی که ما هیچ گاه به دنبال سلطه یا غارت اموال مردم جهان اسلام نبوده ایم بلکه برای صیانت و حفاظت از جهان اسلام، خون بهترین فرزندان خود را هم اهدا کرده ایم.

بی تردید از جهت الهام بخشی دین اسلام است که غرب از وحدت جهان اسلام به شدت در هراس است، از اینکه اسلام واقعی تا آن سر آفریقا امثال شیخ زکزاکی را به یک ستاره و ظهور جدید تبدیل کرده است.

بی شک ما مسلمانان و ما مردم مسلمان ایران باید بعد از گذشت چهل سال تعارف را در بین خود کنار بگذاریم و به دنبال وحدت واقعی در جهان اسلام باشیم، غیر از این آنچه به عنوان همایش و... برگزار می‌کنیم همه تعارفات است، ما با تعارفات نه تنها به هم نزدیک نمی شویم، بلکه در جامعه خود از هم دور می‌شویم، لذا گام به گام باید وحدت شیعه و سنی را از در درون ایران محقق کنیم، ضمن اینکه حتی بین سنی با سنی و شیعه با شیعه هم باید وحدت برقرار شود، اگر به این صورت جلو رفتیم و بحث کارکرد دین را مطرح کردیم اینجا دیگر بحث خلیفه اول و دوم و چهارم مطرح نمی‌شود، بحث فرد و شخص نیست، بحث این است که کدام یک برای اسلام کارکردی تر بوده اند، اینجاست که کارکردی بودن دین یعنی آنچه خداوند و ولایت و قرآن از ما می خواهند برجسته و عملیاتی می شود. رسیدن به این موضوع نیازمند بودن حول محور ولایت است چرا که خدا، قرآن و دین و پیامبر ما یکی است بنابراین از اینجا به بعد معنویت جنبه کارکردی به خود می گیرد، یعنی مفهوم کارکردگرایی را یک بار برای همیشه باید در تفکر توحیدی و تفکر قرآنی برجسته کنیم. متاسفانه عمده ترین مشکل جهان اسلام فصل الخطاب نبودن قرآن در حال حاضر است، اینجا تعبیر و تفسیر من و او در میان نیست، بلکه فقط نص صریح قرآن و نگاه قرآن و مطالبات قرآنی از ما مطرح است. از اینجا به بعد باید به مطالبات قرآنی تن بدهیم که آیا آنچه به عنوان مذهب جلو می‌بریم با نص صریح قرآن انطباق دارد یا با آن زاویه پیدا می‌کند؟! اگر از این زاویه نگاه کنیم گام عملی برای وحدت جهان اسلام برداشتیم در غیر این صورت کماکان باید در آرزوی وحدت اسلام بسوزیم و با آرزوی وحدت جهان اسلام در آتش تفرقه بمانیم. تا زمانی که مشکلات درون جهان اسلام را با نگاه به منظومه معرفتی قرآن تنظیم نکنیم و این منظومه معرفتی بر سر ما چتر نگستراند نمی توانیم وحدت جهان اسلام را محقق کنیم اما اگر این چتر گسترانیده شود نه فقط بر جهان اسلام، بلکه بر روی دین مسیحیت هم افکنده می شود چرا که در بحث ظهور این موضوع آمده است که حضرت مسیح علیه السلام نیز در زیر چتر منظومه فکری امام زمان علیه السلام حرکت می کند .