ارزیابی تمدید یک ماهه توافق ایران و آژانس

به گزارش راهبرد معاصر؛ نشست های وین هنوز به سرانجام خاصی نرسیده  و همچنان طرف آمریکایی از عدم لغو کلیه تحریم ها می گوید و طرف ایرانی خوش بین به ادامه مذاکره با آمریکا جهت رفع تحریم هاست. با پایان مدت زمان توافق با آژانس برای اجرای مصوبه راهبردی مجلس؛ منابع داخلی از تمدید یک ماهه توافق با آژانس سخن به میان آورده اند، امری که موجب امیدواری طرف غربی به کسب نتیجه دلخواه از فرآیند مذاکره شده است. سید مصطفی خوش چشم کارشناس و تحلیلگر سیاست خارجی و روابط بین الملل در این باره دیدگاه خود را با راهبرد معاصر مطرح کرده است.

سید مصطفی خوش چشم کارشناس بین الملل و سیاست خارجی در گفت و گو با راهبرد معاصر تعریف لغو واقعی از تحریم ها و دسته بندی آنها را بیان کرد و گفت: آنچه در سطح دولت از تحریم تعریف می شود با آنچه که واقعیت محض است بسیار متفاوت است، یعنی ما از چند بخش تحت تحریم هستیم، بخش های مختلفی مثل نفت، بانکداری، بیمه، نهادهایی مثل  بانک مرکزی، شرکت ملی نفت، نهادهای نظامی و در سطح سوم  افراد مانند روسای شرکت‌های بخش خصوصی و دولتی و همینطور فرماندهان نظامی، مقام معظم رهبری، آقای ظریف و... که تحت تحریم قرار گرفته اند، بنابراین این سه مورد یعنی بخش ها، نهادها و افراد مشمول تحریم‌ها هستند که بر اساس قوانین تحریمی آمریکا تحریم شده اند.

وی در این باره توضیح داد: آن چه که در این میان لغو آن برای ما حائز اهمیت است لغو قوانین تحریمی است، چرا که پس از آن تحریم بخش های دیگر مثل نهادها و افراد ملغی می شود، اما متاسفانه آن چیزی که  در وین تا کنون مورد بحث بوده تعلیق برخی از تحریم هاست نه صحبت از لغو کلیه تحریمها، این بدان معنی است که تحریم های کاستا، آیسا ، یوترن و... همچنان پا برجا خواهند ماند و نهادها و بخش‌هایی که ذیل آیسا تحریم شده اند در صورت حصول هر گونه توافقی تنها برای مدت ۴ تا ۶ ماه تعلیق می‌شوند، به عبارت دیگر قوانین تحریمی بعد از گذشت ۴ تا ۶ ماه دوباره باز می گردند، مگر اینکه نظام و کشور توافق خود را بر روی مذاکره برای موضوعات دیگری به طرف مقابل اعلام کند.

خوش چشم دراین باره تصریح کرد: به عبارتی تعلیق تحریم ها برای این دوره زمانی کوتاه مدت است مانند آنچه در دوره ترامپ دنبال شد، یعنی در صورتی که توافقات و امتیازات بیشتر در زمینه های دیگر که جزء خطوط قرمز و حساسیت های ما هستند را بپذیریم و دراین موضوع به آمریکا چراغ سبز نشان بدهیم ممکن است دوباره تحریم ها تعلیق شوند اما اگر از خطوط قرمز عبور نکنیم وضعیت تحریمی همچنان ادامه می یابد در نتیجه سرگردانی رفع تحریم ها تبعات اقتصادی بیشماری مثل افزایش نرخ ارز و تورم بر جامعه تحمیل می شود و باید منتظر شرایط بدتری باشیم، این سناریوی دولت برای اقتصاد ما است.

کارشناس مسائل بین الملل در ادامه خاطر نشان کرد: برای اینکه به این وضعیت وخیم نرسیم هم اکنون لازم است که دولتمردان و اعضای تیم مذاکره کننده این موضوع را با جدیت دنبال کنند که تمامی تحریم هایی که قبل و بعد از برجام بر ما تحمیل شده لغو شود، همچنین شمول تحریمی معاف شود و به تبع برداشته شدن قوانین، تحریم و تنبیهات در نظر گرفته شده به سرعت لغو شوند. مسئله بعدی این است که متاسفانه مذاکرات در حالی که باید منافع ملی را دنبال کند گویا در پیچ وخم مسائل جناحی اسیر شده و حوزه سیاست خارجی برای برخی برگ برنده ای برای بردن درحوزه سیاست داخلی شده است، بنابراین ترجیح منافع جناحی بر منافع داخلی به شدت دیده می شود که برای مردم کشور بسیار آسیب زاست.

خوش چشم درباره خطرات تعلیق به جای لغو تحریم ها گفت: مساله مهم این است که اصلا آمریکا سراغ لغو تحریم ها نمی رود، بلکه بنا را بر تعلیق گذاشته است. آمریکایی‌ها از ابتدای توافق برجام یعنی از همان دوره ریاست جمهوری آقای اوباما بر تعلیق مذاکرات تاکید دارند نه لغو کلیه تحریم ها، به این دلیل که آنها با دوره های چهار تا شش ماهه تعلیقی به راحتی در صورت نیاز می توانند همه تحریم ها را علیه ایران برگردانند و احیا کنند، مگر اینکه ایران امتیاز بیشتری به آنها بدهد، در حالی که براساس رهنمودهای مقام معظم رهبری اول باید همه قوانین تحریمی و مشمول تحریمی قبل و بعد از برجام لغو شود در غیر این صورت اگر تعلیق پذیرفته شود در میدانی که آمریکایی ها برای بازی تدارک دیده اند پا می گذاریم و در زمین آنها بازی خواهیم کرد.

وی چرایی تاکید رهبر انقلاب را بر موضوع راستی آزمایی توضیح داد و گفت: مقام معظم رهبری به این دلیل بر راستی‌آزمایی طرف آمریکایی تاکید دارند تا ببینیم که آیا اهداف آنها کوتاه مدت و برای فشار به ماست، باز هم به دنبال فشار و استفاده از ابزارهای فریب و دروغ هستند یا اینکه واقعا تحریم ها لغو شده است، در حالی که تعلیق تحریم ها فقط یک حرکت نمایشی و سیاسی است که در کشور هیچ کس از آن نفعی نمی برد و با اهداف مشخص سیاسی انجام شده است.

وی درباره خطرات فعال سازی مکانیزم ماشه در بازگشت آمریکا به برجام و تعلیق تحریم ها گفت: به نظر می آید آمریکایی ها به دنبال فعال کردن مکانیسم ماشه هستند، یعنی اگر آمریکا طی مدت چهار تا شش ماه به برجام برگردد آن زمان صاحب حق مکانیسم ماشه می‌شود، یعنی قبل از اینکه ما ازتحریم ها منتفع شویم باید پیامدهای بعدی آن که بسیار خطرناک است را بپذیریم، به عبارت دیگر اگر آمریکا مکانسیم ماشه را فعال کند قطعا روی مسائل موشکی و منطقه‌ای ما زوم می کند و خواهان توافق و امتیاز گیری از ایران در این حوزه هاست، اگر ایران توافق نکند به وسیله مکانیسم ماشه می تواند کل برجام را از بین ببرد، اما آمریکا چنین کاری را نمی کند بلکه همان راهی را می رود که آقای ترامپ طی کرد، یعنی آمریکایی ها از برجام بیرون می آیند اما تعهداتی برای ایران تعریف شده که باید انجام بدهد بدون اینکه از برداشته شدن تحریم‌ها منفعتی برده باشد تا اینکه روی مسائل موشکی و منطقه‌ای و آپشن های بیشتر با ما بحث کنند و به نتیجه دلخواه خود برسند،  بنابراین اصل ماجرا این است که آمریکایی ها به دنبال تعلیق چند ماهه هستند تا به صورت صوری امتیازاتی به ایران بدهند تا در ماه های آینده ما را وادار به پذیرش توافقات جدید کنند.

سید مصطفی خوش چشم در پایان با انتقاد از به تاخیر انداختن اجرای مصوبه راهبردی مجلس درباره عدم دسترسی آژانس بین الملل اتمی به مراکز هسته ای کشور گفت: به هر حال امیدوار بودیم که سر حرف خودمان بایستیم تا مشخص شود که قرار است مسیر چگونه طی شود، به این دلیل که اگر روی حرف خودمان می ایستادیم قطعا فشار بیشتری  بر روی طرف آمریکایی وارد می شد و آمریکاییها این بار مجبور به امتیاز دهی های بیشتری به ما می شدند اما متاسفانه تمدید توافق با آژانس این پالس را به طرف غربی می دهد که مصوبه مجلس تا کنون دو بار تمدید شده بنابراین آنها گمان می کنند ما تعهدی به آنچه خود مصوب کردیم به دلیل تحت فشار اقتصادی بودن نداریم، لذا دیگر نمی‌توان توقع و انتظار داشت که  طرف آمریکایی امتیاز بیشتری به ما بدهد. در حقیقت تمدید وضعیت فعلی با آژانس بین المللی انرژی اتمی هرگونه امید برای به دست آوردن امتیاز بیشتر از طریق وین را به کل از بین می برد.