بحران کم آبی و ضرورت بهره گیری از مهندسی معکوس

به گزارش راهبرد معاصر؛ هم زمان با بحران های بی سابقه کم آبی و تحریم‌های گسترده‌ی اعمال‌شده بر کشور، تنوع و تأثیر ریسک‌ها بر تجارت خارجی و به ‌ویژه بخش واردات کالا را به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش داده است؛ به‌همین دلیل ارائه‌ی شیوه‌های مؤثر برای کاهش اثرات آن ضروری است.

مهندسی معکوس یا Reverse Engineering یکی از واژه هایی است که طی دهه های اخیر بسیار بیشتر از گذشته مورد استفاده قرار می‌گیرد و حتی در ادبیات عمومی و اجتماعی هم وارد شده است.

مهندسي معكوس و طراحي مجدد در واقع ميانبري است در ساخت، كه در صورت اجراي آن با روش‌هاي كنترل شده كشورهاي در حال توسعه مي توانند فاصله تکنولوژی خود را با كشورهاي صنعتي كمتر كنند. راهي كه كشورهاي آسياي جنوب شرق از آن بهره برده اند و به نتايج قابل قبولي دست يافته اند.

اينك مهندسي معكوس به عنوان يكي از روش‌هاي معتبر ساخت در جهان صنعت مطرح شده و براي توسعه و گسترش آن وجه آكادميك مهندسي معكوس مورد توجه قرار گرفته تا آنجا كه اخيراً در بسياري از دانشگاه‌هاي معتبر جهان رشته هايي تحت همين عنوان تدريس مي گردد.

مهندسی معکوس همان فرآیند رایج حرکت از یک طرح انتزاعی و منطقی به سمت تولید و پیاده سازی آن محصول است.

در برخی شرایط ممکن است قطعه فیزیکی موجود باشد اما هیچگونه جزییات فنی شامل نقشه ها، نوع مواد بکار رفته و یا خواص حرارتی یا مغناطیسی قطعه در دسترس نباشد.

فرآیند باز تولید و مونتاژ یک قطعه یا محصول موجود بدون داشتن نقشه، مستندات و مدل کامپیوتری آن مهندسی معکوس نامیده میشود.

معمولاً هدف مهندسی معکوس، استخراج دانش یا طراحی نهفته در یک محصول (کالا یا خدمت) است. این کار عموماً با هدف تولید مجدد آن محصول یا تحلیل آن محصول انجام می‌شود.

جالب است بدانید که مهندسی معکوس حتی توسط سازندگان اصلی نیز ممکن است به کار گرفته شود . زیرا به دلایل متعدد، نقشه های مهندسی اولیه با ابعاد واقعی قطعات (مخصوصا زمانی که قطعات چندین سال پیش طراحی و ساخته و به دفعات مکرر اصلاح شده اند)مطابقت ندارد

عمده ترین دلایل استفاده از مهندسی معکوس اشاره میشود:

1. تولیدکننده اصلی یک محصول یا قطعه دیگر آن قطعه را تولید نکند.
2. تولیدکننده اصلی محصول دیگر وجود نداشته باشد در حالیکه مشتری به آن محصول نیاز داشته باشد.
3. مستندات یک طرح ناکافی باشد.
4. مستندات یک طرح یا محصول وجود نداشته باشد یا گمشده باشد.
5. مشکلات عدیده ای در طرح یا قطعه توسط تولیدکننده اصلی وجود داشته باشد.
6. نقشه های قطعه اصلی قدیمی باشد درحالیکه تولیدکنندگان از روش های جدیدتری استفاده میکنند.
7. استفاده از مواد جدید در قطعه یا استفاده از تکنولوژی ساخت کم هزینه تر.

بحران کم آبی و راهکارهای آن با استفاده از مهندسی معکوس

ارزش و بهای آب هر روز بیشتر می‌شود. هر چه کمبود و بحران آب افزایش یابد، قیمت آن نیز بالاتر خواهد رفت. این مساله روی قیمت مواد غذایی نیز اثر مستقیم دارد. در صورت بروز کم‌آبی، برای پرورش گندم باید آب با بهای بالاتری خریداری شود، در نتیجه محصول نهایی هم با قیمت بالاتری عرضه خواهد شد.

معضل کم‌آبی در سراسر جهان وجود دارد و تقریبا همه سیستم‌های زندگی بشر را تحت شعاع خود قرار می‌دهد. وقتی منابع طبیعی آب‌های پاکیزه جهان رو به کاهش می‌گذارند، سازمان‌ها و فعالیت‌های زیادی تحت تاثیرات منفی این مشکل قرار می‌گیرند و خسارت‌های جبران‌ناپذیر آن به بدنه‌ی اقتصاد، جوامع و زندگی بشر غیر قابل انکار است.

در این راستا باید گفت که در راستای تامین آب قابل استفاده برای بشر می‌توان از تکنولوژی بهره گرفت. دو راهکار عمده برای بحران کم آبی استفاده از دستگاه آب شیرین کن و سیستم‌های آبیاری هوشمند است.

دستگاه آب شیرین کن

یکی از راه حل ها برای مقابله با مشکل کمبود آب شیرین، تصفیه آب شور از طریق فرایند شیرین سازی آب یا دستگاه آب شیرین کن است. بسیاری از مناطق در حال حاضر به منظور رفع مشکلات خود در زمینه کمبود آب به این فرآیند روی آورده اند. از دستگاه آب شیرین کن معمولاً برای تصفیه آب دریا و همچنین آب های زیرزمینی با غلظت بالای نمک استفاده می شود.

کشورهای عربستان‌سعودی، کویت، امارات‌ متحده عربی، قطر، عمان و بحرین تا ٢٠٠٨ میلادی دستگاه‌های آب شیرین کن با ظرفیتی معادل ٢٦‌میلیون مترمکعب آب در روز در حاشیه خلیج فارس افتتاح کرده‌اند. عربستان‌سعودی که بزرگترین واحد‌های آب شیرین کن دنیا را در اختیار دارد، تقریبا حدود ٧٠‌درصد نیاز خود را با شیرین‌ کردن آب دریا تأمین می‌کند.

به هر حال سه فناوری شیرین‌سازی آب که در منطقه خاورمیانه به کار می‌روند، عبارت‌اند از RO یا reverse osmosis و MSF یا multistage flash و MED یا multi-effect distillation. روش‌های MSF و MED جزو روش‌های شیرین‌سازی واحد محور هستند اما در روش RO از نوعی غشا برای جدا کردن نمک از آب استفاده می‌شود. همه این روش‌ها پرهزینه هستند. علاوه بر آن به منابع کلان انرژی نیاز دارند. از لحاظ تاریخی، فناوری‌های شیرین‌سازی بیشتر در حوزه شیرین‌سازی آب دریا به کار می‌روند. دلیل عمده این روند آن است که از آن‌ها برای تولید هم‌زمان برق و آب آشامیدنی استفاده می‌شود.

این در حالی است که روزی ۲۲ میلیون مترمکعب آب خلیج فارس شیرین می شود، و سهم ایران فقط ۱ درصد است.

سیستم آبیاری هوشمند

سیستم‌های آبیاری هوشمند قطره‌ای در چندین سال گذشته با استقبال زیادی از طرف کشاورزان مواجه شده است. این سیستم ها تا میزان زیادی از هدررفت بی‌رویه آب پیشگیری می‌کنند. اما سیستم آبیاری قطره‌ای هزینه گزافی دارد و به همین خاطر بسیاری از کشاورزان توان مالی کافی برای استفاده از آن را ندارند.

از عوامل تاثیرگذاری که باعث گرایش به بهره گیری از سیستم آبیاری هوشمند در، گلخانه ها و در زمینه ی کشاورزی و یا در خانه هوشمند می گردد، اولاً صرفه جویی بالای آب در استفاده از این سیستم ها و ثانیاً انعطاف پذیری این نوع سیستمها با شرایط گوناگون زمین و منطبق شدن با نوع نیاز گیاه در مصرف آب است.

با نصب سیستم به فضاهای سبز میتوان پخش کننده های آب نصب شده در محیط (سیستم قطره ای، بارانی و …) را نیز کنترل نمود.

با نصب ایستگاه های سیستم هوشمند آبیاری و تقسیم زمین های مورد نظرتحت کشت به چندین بخش جهت آبیاری، میتوان پروسه آبیاری را حتی با سرانه پایین آب نیز انجام داد. بوسیله سامانه وایرلس سیستم هوشمند آبیاری و برقراری ارتباط بیسیم امن و بدون اختلال هیچگونه محدودیتی در مساحت و متراژ زمین یا باغ تحت پوشش سیستم هوشمند آبیاری وجود نخواهد داشت.

با توجه به هزینه های گزاف استفاده از این تجهیزات و وجود تحریم ها می توان با کمک گرفتن از شرکت های دانش بنیان اقدام به استفاده از مهندسی معکوس در جهت پیشبرد اهداف در مقابله با بحران کم آبی در کشور استفاده نمود که این امر نیازمند حمایت مسئولان کشور است. کما اینکه در استان اصفهان با توجه به هزینه های بالای شرکت های خارجی شاهد استفاده از مهندسی معکوس در استفاده از آب های خاکستری هستیم.