تغییر نگاه به برنامه ریزی؛ راهی برای خروج از بحران بیکاری-راهبرد معاصر
واریز سود جاماندگان و متوفیان در مرحله سوم بولتون: ترامپ مصمم به خروج از ناتو است جزئیات جدید از فوت دکتر پرستو بخشی در نورآباد شب‌های قدر هیئت کجا برویم؟ + آدرس و جزئیات آغاز افت تولید گاز پارس جنوبی از 1404 دستگیری عاملان جنایت هولناک در بوستان نهج البلاغه کوثری: دشمن اگر با ساخت مساجد مخالفت نکند باید تعجب کنیم توضیحات سختگوی وزارت بهداشت درباره علت مرگ دکتر بخشی ماجرای فرار دختر ۲۰ ساله در تهران توضیحات سخنگوی شهرداری تهران درباره ساخت مسجد قیطریه اعلام موضع پوتین درباره ارسال جنگنده‌های اف-16 از سوی غرب به اوکراین شمار شهدای غزه به 32 هزار و 623 نفر رسید چرا بعضی‌ها در خواب می‌میرند؟ قیمت نفت بیش از یک دلار بالا رفت اردوغان با بایدن دیدار می‌کند واکنش ایران به ماجراجویی خطرناک اسرائیل در استان حلب سوریه آیت‌الله خاتمی: مسئولان باید موانع تولید را از سر راه بردارند بنیانگذار صرافی ارز دیجیتال به ۲۵ سال زندان محکوم شد رژه دریایی ۳ هزار شناور مردمی جبهه مقاومت در روز قدس تمدید ۵ساله قرارداد صادرات گاز ایران به عراق مصرف کدام ویتامین‌ها برای مردان ضروری است؟ بایدن: عربستان برای اولین بار آماده است اسرائیل را کاملاً به رسمیت بشناسد تاکید چین بر اهمیت رزمایش‌ها با ایران و روسیه برای امنیت منطقه لاوروف: آمریکا برای جلوگیری از آبروریزی بیشتر قطعنامه آتش بس غزه را وتو نکرد خبرگزاری رسمی سوریه از حمله اسرائیل به مناطقی در حلب خبر داد واکنش ایران به اقدام انسان‌دوستانه نیروی دریایی پاکستان در نجات ۸ ماهیگیر ایرانی تحویل کارت سوخت در ۱ هفته تا آخر اردیبهشت هواشناسی امروز 10 فروردین 1403/پیش‌بینی آسمان صاف تهران طی ۲ روز آینده آیت الله رئیسی: ایستادگی غزه تفوق گفتمان مقاومت را اثبات کرد اسماعیل هنیه با سرلشکر باقری دیدار کرد علت گرفتگی و سفتی دست‌ها در هنگام صبح‌ چیست؟ انصارالله: تا کنون به ۸۶ کشتی مرتبط با اسرائیل حمله کرده‌ایم جزئیات روند سرمایه گذاری خارجی در یک دهه اخیر آمریکا: به روسیه در رابطه با احتمال وقوع حمله تروریستی هشدار داده بودیم مادرانی که در بارداری استامینوفن مصرف کنند کودکانشان دچار این مشکل می شوند مدعی تجاوز جنسی به صهیونیست‌ها در هفت اکتبر کلاهبردار از آب درآمد اقدام عجیب سفیر ایران در باکو/ برای عزت ایران استعفا دهید قیمت خودرو‌های ایران خودرو و سایپا امروز ۱۰ فروردین ۱۴۰۳+ جدول قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳+ جدول قیمت دلار و یورو و نرخ ارز امروز ۱۰ فروردین ۱۴۰۳+ جدول ضعف و بیحالی در ماه رمضان را با خوردن این مواد غذایی در سحری برطرف کنید توافق ایران و ترکمنستان برای سفر رئیسی به عشق آباد نفخ معده را جدی بگیرید نشانه این بیماری هاست! عصاره این میوه ترش و شیرین را بخورید سریعتر می دوید با خوردن روزانه این نوع سرکه به راحتی ٨ کیلو وزن کم کنید شارژ نه میلیونی حساب حقوق این بازنشستگان+ جزئیات افزایش حقوق بازنشستگان منطق ساخت مساجد در پارک‌های بزرگ چیست؟ دیدار نوروزی امیر آشتیانی و قالیباف آیت الله رئیسی: انفعال برخی کشورهای اسلامی در قبال ملت فلسطین موجب تأسف است آنچه که باید از کنکور ۱۴۰۳ بدانیم/ مهمترین تغییر آزمون امسال کدام استان‌ها بیشترین و شدیدترین تصادفات نوروزی را داشتند؟ صدور 230 هزار فقره چک الکترونیکی در شبکه بانکی قالیباف: نتیجه عملیات طوفان الاقصی تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیست واعظ آشتیانی: نمایندگان جدید توصیه‌های رهبر انقلاب را نصب‌العین قرار دهند رهبر انقلاب : غزه، تا این لحظه پیروز اصلی میدان است آخرین وضعیت توافقات و قراردادهای بین‌المللی دولت بررسی شد استقبال 56 درصدی مردم از طرح کالابرگ فجرانه دوم وزیر دفاع: امسال هم تولید تجهیزات و تسلیحات جدید را با قدرت ادامه می‌دهیم لایحه عفاف و حجاب به دلیل برخی از ایرادات دوباره به مجلس برگشت داده شد اعلام تمهیدات ترافیکی شب‌های قدر در تهران آخرین وضعیت ترافیک محورهای شمالی اعلام شد اعلام ضریب حقوق ۱۴۰۳ کارمندان و بازنشستگان+ جزئیات دردسر بزرگ استقلال به خاطر سند یک ورزشگاه! برنامه آموزش و پرورش برای استخدام ۷۲ هزار معلم جدید جریمه تخلفات حادثه‌ساز ۵برابر شد/ اعمال از هفته آینده تغییرات کابینه در سال ۱۴۰۲/ چه کسانی از دولت جدا شدند؟ اسماعیل هنیه با قالیباف دیدار کرد دوندگی‌های وزارت علوم در تأمین خوابگاه متأهلی به کجا رسید آیا حمام کردن و یا شنا در استخر، روزه را باطل می‌کند؟ واکنش وزیر آموزش و پرورش به لو رفتن سوالات امتحانات نهایی تعداد کشته‌های تصادفات نوروزی به ۵۱۰ نفر رسید حکم قطعی پرونده فوت ۶ کارگر معدن طزره دامغان صادر شد اسنپ گزینه "عجله دارم" را حذف کرد! وزیر آموزش و پرورش: دشمن بداند راهبرد شهید سلیمانی شکست ناپذیر است نحوه فعالیت هتل‌ها و رستوران‌ها در ماه رمضان عباس ایروانی عظام‌خودرو به ۶۵ سال حبس محکوم شد آغاز پخش ویژه برنامه‌های جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ از تلویزیون سومین سالگرد آیت‌الله مصباح یزدی با حضور رئیس‌جمهور اولویت فیش عمره و حج چگونه استعلام شود؟ لوح| شکست خوردگان در باتلاق نسل کشی اطلاع نگاشت| کودکان غزه زیر آوار جنگ کاریکاتور| آمریکا؛ شریک جرم قطعی پیکر آتیلا پسیانی بعد از چند روز به ایران رسید + عکس مرتضی پورصمدی درگذشت سروده‌هایی در رثای عباس‌بن علی(ع)/ از مشک پاره اشک فرات است می‌چکد؛ غیر از لب تو نیست مگر آرزوی آب برای درخواست گذرنامه زیارتی به این 2 هیأت مراجعه کنید اینفوگرافیک|کریدور شمال به جنوب، رقیب جدی برای کانال سوئز عباسعلی براتی‌پور درگذشت امشب مهمانی برویم، فطریه‌مان با چه کسی است؟ نظر 10 مرجع تقلید درباره میزان زکات فطره که فردا باید پرداخت کنیم دعای روز اول ماه رمضان مجری برنامه سوره درگذشت عبدالله انوار درگذشت اینفوگرافیک| الزامات و لوازم تحقیق رشد اقتصادی اینفوگرافیک|هدیه ۱۱ میلیارد دلاری ایرانی‌ها به اقتصاد ترکیه اینفوگرافیک| هراس پدرخوانده‌های داعش از سپاه پاسداران اینفوگرافیک|ایران؛ یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های گاز دنیا اینفوگرافیک| اما و اگر‌های مالیات بر عایدی سرمایه اینفوگرافیک| شهید حاج قاسم سلیمانی از نگاه رهبر معظم انقلاب طرح | رهبرانقلاب: با ایران قوی مخالفند اینفوگرافیک| بزرگترین تولید کنندگان اورانیوم جهان اینفوگرافیک/ نقشه کامل مسیرهای پیاده‌روی اربعین + هزینه‌ها اینفوگرافیک | ایران چهاردهمین اقتصاد جهان، در سال ۲۰۲۲ ویدیو | از کرملین تا پاستور؛ قطار ایران و روسیه روی ریل همکاری‌های دوجانبه ماجرای لغو مجوز صوت و تصویر «روبیکا»+ علت جزئیات تکمیلی نتایج شمارش آرای ریاست جمهوری 1400+ آمار دقیق نتیجه نهایی انتخابات مجلس خبرگان رهبری تهران 1400 نتایج انتخابات شورا‌ی شهر استان تهران ۱۴۰۰+ اسامی آرای آیت الله رئیسی در تهران چقدر بود؟ نتایج انتخابات شورای شهر اراک 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قزوین 1400 نتایج انتخابات شورای شهر کرمانشاه 1400 آمار دقیق انتخابات ریاست جمهوری 1400 به تفکیک استان‌ها+ جدول نتایج انتخابات شورای شهر ایلام 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قم 1400 نتایج انتخابات شورای شهر ساری 1400 نتایج انتخابات شورای شهر تبریز ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر سنندج ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر همدان 1400 نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری 1400/ آیت الله رییسی برنده انتخابات سیزدهم جدی‌ترین تهدید سایبری فعلی علیه ایران چیست؟ حکمرانی داده‌ها در دنیای دیجیتال مصادیق مجرمانه محیط زیستی جدید در فضای مجازی اعلام شد جریمه سنگین اپل از سوی سازمان ضد انحصار روسیه آپدیت جدید «تلگرام» به جنگ با «کلاب هاوس» رفت کلاب هاوس هک شد/ افشای اطلاعات شخصی ۱.۳ میلیون کاربر سارا بهرامی مهمان این هفته برنامه همرفیق+عکس تأیید هک اطلاعات ۱۵ هزار کاربر آمریکایی ۱۴.۵ میلیون آمریکایی به اینترنت ثابت دسترسی ندارند درخواست ترامپ از ایالت‌های آمریکا درباره غول‌های فناوری افزایش ظرفیت لایو اینستاگرام وقتی عربستان ثروتمند و نفت‌خیز هم از اینفلوئنسرها مالیات می‌گیرد همسریابی در فضای مجازی و کلاهبرداری از مردم اقوام ایرانی «اقلیت» نیستند تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیشه کریستال تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت آرد و گندم تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دامپروری و دام گوشتی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دانه های روغنی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیرینی و شکلات تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت فرش تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت نساجی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت چوب و مبلمان شکست استثناگرایی آمریکایی در عصر ترامپ به سمت دنیای پس از دلار پیش می رویم؟ خروج ترامپ از برجام؛ فشار حداکثری و نتایج حداقلی آیا عراق می تواند از نیروهای امریکایی خالی شود؟ مرگ ابوبکر البغدادی؛ کشته شدن سرکرده داعش چه پیامدی دارد؟ بازوهای نیابتی ایران در منطقه قدرتمندتر از همیشه درس‌های جنگ یمن برای اسرائیل وحدت میان جریان های سیاسی ایران در سایه سیاست فشار حداکثری آمریکا دولت پنهان در لبنان شکست سیاست فشار حداکثری ترامپ در قبال ایران/درهای مذاکره با ایران باز است طرح صهیونیست ها برای اشغال دره اردن رویای چین در هفتاد سالگی؛ خیلی دور، خیلی نزدیک سبک مبارزه تشکیلات خودگردان و اتحادیه اروپا برای حفظ کرانه باختری طرحی برای ایجاد یک سازه امنیتی در خاورمیانه تاریخ سری فشار اسرائیل برای حمله به ایران بررسی صنعت انیمیشن در منهای نفت/ ژاپن چگونه صنعت انیمیشن جهان را قبضه کرد؟ + فیلم منهای نفت: درآمد 16 هزار بشکه نفت تنها در یک سوله پرورش ماهی بررسی صنعت پرورش ماهی در مستند منهای نفت + تیزر بررسی صنعت لبنیات در مستند منهای نفت/ اشتغال یک میلیون نفری شیر و لبنیات منهای نفت: درآمد یک میلیارد دلاری پسته ایران/ هیچ کشوری توان تولید پسته مرغوب ایران را ندارد همه ابعاد تحریم؛ فرصت‌ها و تهدیدها تحریم‌ها به مبادلات ما با شرکت‌های کوچک اروپایی آسیبی نمی‌زند/ نرخ کنونی دلار بالاتر از نرخ واقعی آن است

تغییر نگاه به برنامه ریزی؛ راهی برای خروج از بحران بیکاری

متاسفانه طی سال های اخیر نرخ بیکاری میان جوانان تحصیل کرده رو به افزایش است و برای مدیریت و کنترل تبعات آن نیازمند تغییر نگاه در برنامه ریزی هستیم
حمید حسن پور؛ کارشناس مسائل اقتصادی
تاریخ انتشار: ۱۱:۲۸ - ۲۱ شهريور ۱۳۹۷ - 2018 September 12
کد خبر: ۵۶۱

به گزارش راهبرد معاصر؛ موضوع اشتغال به خصوص اشتغال جوانان و تحصیل کردگان موضوعی است که در طول یک دهه اخیر به ابرچالشی برای اقتصاد ایران مبدل شده است. اگر چه نرخ عمومی بیکاری بر اساس آخرین آمارهای رسمی در سال 96 رقمی حدود 12 درصد بوده است. اما این نرخ میانگین بیکاری موجود در جامعه بوده و بیکاری در بین زنان، تحصیل کردگان و جوانان ارقامی بالاتر را نشان می دهد. به طوریکه بر اساس آمارهای موجود بیکاری در میان زنان تحصیلکرده دو برابر نرخ میانگین ملی بیکاری برای افراد تحصیلکرده است. به طوریکه نرخ بیکاری در زنان تحصیلکرده حدود 23 درصد اما این نرخ برای مردان کمتر از 13 درصد است.


دلایل بیکاری

علت عمده بیکاری تحصیل‌کردگان جامعه حاصل دو عامل متفاوت است. عامل اول را می توان عدم تناسب عرضه نیروی کار و تقاضای مورد نیاز برای کار دانست، و عامل دوم عدم تناسب رشد اقتصادی با نیاز به نیروی کار است.


در باب مورد اول می توان گفت وقتی بیکاری در جامعه ای وجود دارد در مفهوم به معنای مازاد عرضه نیروی کار نسبت به تقاضا است. یعنی در قیاس با تعداد کسانی که مایل و قادر به انجام کار هستند تعداد محدودی کار وجود دارد که این موضوع باعث می شود بقیه متقاضیان کار بیکار بمانند. علت این است که عرضه از تقاضا بیشتر است، چرا که اقتصاد به اندازه کافی رشد نکرده و تولید به اندازه کافی بالا نرفته است تا بتوانند این افراد را شاغل کند.


در تشریح مورد دوم نیز باید گفت مسئله اصلی وجود بیکاری این است که طی سال های گذشته رشد اقتصادی به اندازه‌ای نبوده است که بتواند نیروی انسانی متقاضی انجام کار را جذب کند. اگر چه ایجاد رشد اقتصادی طبیعتا منجر به ایجاد شغل می شود اما میزان ایجاد این شغل بستگی به کشش تولید نسبت به اشتغال دارد. که این رقم در اقتصاد ایران رقمی حدود 0.5 است. یعنی اگر بخواهیم اشتغال کشور را حدود 4 درصد افزایش دهیم به رشد اقتصادی حداقل 8 درصدی نیازمندیم. در این میان هر چه اقتصاد سنتی‌تر باشد -یعنی به نیروی کار بیشتری نیاز داشته باشد- این وضعیت برعکس است.


مسئله دیگری که وجود دارد این است که تقاضای کار نوعی تقاضای مشتق‌شده است. به این مفهوم که کسی که می‌خواهد تولید کند همانند سرمایه‌گذاری که سراغ تولید یا خدمات خاص می‌رود و به نیروی کار و سرمایه نیاز دارد، تقاضای نیروی کار نیز تابعی از تولید است که با افزایش تولید این تقاضا نیز افزایش می یابد. لذا وقتی تولید و رشد اقتصادی در جامعه ای متناسب با افزایش جمعیت، تحصیلات دانشگاهی و..... رشد نکند بیکاری به خصوص در جمعیت تحصیل کرده آن جامعه موضوعی حتمی است.


چه باید کرد؟

با بیان نکات فوق در ابتدا باید پذیرفت حل بحران بیکاری در کوتاه مدت عملیاتی نبوده و در شرایط فعلی تنها راه حل کوتاه مدت را می توان اتخاذ تدابیری برای کاهش تبعات بیکاری، از طریق بسته های حمایتی همچون پرداخت بیمه های بیکاری دانست. در کنار این حمایت ها، دولت باید تصمیاتی اخذ کند که برآیند این تصمیمات در میان مدت و بلند مدت راهگشا باشد. در ادامه به ذکر چند نکته در راستای بهبود وضعیت اشتغال در بلند مدت و کاهش اتلاف منابع در کشور می پردازم.


1- دولت باید از این به بعد از نگاه برنامه‌ریزی و ایجاد چهارچوب های تعیین شده برای تمرکز و هدایت منابع پولی به صنایع و فعالیت های مختلف خارج شده و اجازه دهد بازار عرضه و تقاضا بر اساس نیاز و شرایط جامعه مکانیسم تخصیص منابع را تعیین کند. در واقع با این روش اجازه داده می شود قیمت آبی که تا دیروز به ثمن بخس به تولید فولاد یا صنایع آب بر تخصیص می یابد اصلاح شود. در نتیجه قیمت واردات، هزینه تمام شده، صادرات و... نیز اصلاح خواهد شد. در این شرایط قیمت ها به تولید کننده آدرس غلط نداده و بخش خصوصی متوجه می شود در شرایط فعلی کشور به کارخانه فولاد یا نساجی یا مثلا اسنپ و تپسی نیاز دارد. این وضعیت در نهایت به عدم اتلاف انرژی و هدایت صحیح منابع می انجامد.


2- گذشت زمان ثابت کرده است این تصور که وجود برنامه‌ریزی مرکزی ضروری بوده و می‌تواند بودجه کشور را به بهترین شکل ممکن تخصیص دهد، نگاه اشتباهی است که باعث شده امروز علاوه بر اینکه با اتلاف منابع و انرژی مواجه شده ایم تعداد زیادی نیروی انسانی را استخدام کرده و از دل آن بحران های جدیدی چون بحران صندوق های بازنشستگی بیرون آمده اند. در طی سال های گذشته استخدام های دستوری در بسیاری از بنگاه های بزرگ مانند فولادسازی ها، خودروسازی ها و.... موجب شده حاشیه سود این بنگاه ها در گذر زمان کاهش یافته و با ایجاد تغییراتی در میزان درآمد این بنگاه ها امروز با بنگاه هایی با حاشیه سود حداقلی و نیروی کار مازاد مواجه باشیم که ممکن است با برداشته شدن چتر حمایتی دولت از روی آن ها با خطر ورشکستگی مواجه شوند.


3- اگر چه برنامه‌ریزی دولتی قصد دارد با هدایت و تمرکز در تخصیص و تجهیز منابع، مشکلات کشور را حل کند. اما عدم توجه به موضوعاتی چون بهره وری، آمایش سرزمینی و عدم نگاه جامع به مقوله اشتغال، موجب شده در بسیاری از نقاط کشور کارخانجات بزرگی تاسیس شده که حتی گاها لقب بزرگترین کارخانه کشور یا حتی خاورمیانه را نیز یدک می کشیده است اما 5 سال بعد از آغاز به کار کاملا ورشکسته شده است. چنین بنگاه هایی نه تنها مشکل اشتغال را حل نمی کنند بلکه خود در آینده مشکل‌آفرین می‌شوند. برای جلوگیری از ایجاد چنین مشکلاتی باید این مسائل را به مکانیزم بازار سپرد. در کنار این موضوع نباید اصرار داشته باشیم که همه شرکت‌های فعال در اقتصاد همواره فعال بمانند. یعنی دولت با سپردن فضا به بازار دست از حمایت های بی دلیل و هزینه بر از برخی شرکت‌ها بر داشته و هر شرکتی که بازدهی خوبی دارد در عرصه فعالیت باقی مانده و هر شرکتی که نمی‌تواند خود را با شرایط موجود سازگار کند و از تکنولوژی های قدیمی استفاده می‌کند باید از بازار بیرون رفته و دولت نیز اصراری برای ماندن آن نداشته باشد.


در مجموع اگر چه نمی توان منکر اثرات مثبت مقوله برنامه ریزی و بالاخص نقش سازمان برنامه و بودجه در توسعه کشور شد اما به هرحال زمانی که تخصیص منابع از سوی سازمان برنامه و بودجه باشد علایق روسا و مدیران این سازمان در نحوه تخصیص منابع موثر بوده و همین امر موجب خروج تخصیص منابع از مکانیزم حقیقی و اقتصادی آن خواهد شد.


در اقتصاد به طور کلی دو نوع کالای عمومی و خصوصی وجود دارد. تولید کالاهای خصوصی بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا و سود بوده اما تولید کالاهای عمومی در راستای تامین رفاه اجتماعی بوده و سود شخصی از سوی تولید کننده در اولویت نیست. با توجه به این موضوع بسیاری از کالاهایی که امروز دولت در تولید آن نقش دارد کالای خصوصی بوده و حضور دولت در این موارد موجب اتلاف منابع خواهد شد. به طوری که امروزه بسیاری از صنایع رانت خوار دولت هستند. در حالیکه دولت صرفا باید در حوزه‌های حاکمیتی فعالیت کند یعنی دولت نباید در تولید کالاهای غیر عمومی که ارتباطی به رفاه جامعه ندارند نقشی داشته باشد.


از این حیث به نظر می رسد اصلاح عملکرد سازمان برنامه و بودجه به عنوان نهادی که موجب بزرگ شدن دولت است ضروری است. چرا که عملکرد فعلی این سازمان به گونه ای است که روش تخصیص منابع از بازار به سمت سازمان برنامه منتقل شده و برای مثال این سازمان برنامه است که تصمیم می‌گیرد را‌ه‌آهن تهران-رشت تاسیس شود یا نه؟ وجود چنین نگاهی قطعاً بر روی اشتغال نیز موثر خواهد بود. چرا که وقتی منابع کشوربه نقطه‌ خاصی رفته و بنگاهی در زمینه تولیدات نساجی، فولاد، سیمان و.... تاسیس می شود. طبیعتا در این شرایط اگر سرمایه گذاری های صورت گرفته در آن حوزه جواب ندهد آن صنعت ورشکسته شده و منابع کشور هدر می رود.


ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
تحلیل های برگزیده