هاشمیان: می‌توانستم سه سال پیش سرمربی شوم
مربی تیم ملی فوتبال ایران گفت: با اینکه اسکوچیچ بارها و شفاف گفته کادر فنی باید به کارش ادامه بدهد، اما هیچ مسئولی از فدراسیون با ما صحبت نکرده است.
به گزارش راهبرد معاصر وحید هاشمیان، مربی تیم ملی فوتبال کشورمان از آن دست از اهالی فوتبال است که همیشه کمتر وارد حاشیه می‌شود و سخن می‌گوید. هاشمیان که سه سال است به عنوان مربی تیم ملی، فعالیت می‌کند و در کنار مارک ویلموتس و دراگان اسکوچیچ حضور داشته، در گفت‌وگویی از شرایطی که اکنون در تیم ملی دارد، صحبت کرده است.
* چند روز پیش مصاحبه‌ای با کریم باقری انجام دادیم که گفته بود نه خودش، نه شما و نه سایر مربیان تیم ملی قراردادی ندارید. وضعیت ادامه همکاری‌تان با تیم ملی چگونه است؟
در این باره می‌توانم به شروع مذاکراتم با فدراسیون فوتبال اشاره کنم که در زمان ریاست آقای تاج و حضور آقای ساکت در فدراسیون فوتبال صورت گرفت. طبق پیشنهاد آنها، قراردادی برای من ارسال شد که مدت آن تا پایان جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ بود تا من تا پایان این رقابت‌ها کنار تیم ملی به عنوان مربی فعالیت کنم. از آنجایی که فضای فوتبال ایران را می‌شناسم با خودم گفتم شاید با تغییرات در فدراسیون، جابه‌جایی صورت بگیرد، با درخواست خودم قراردادم را تا پایان مرحله مقدماتی امضا کردم و درخواستم این بود، قراردادم به صورت مقطعی تمدید شود.
در مرحله اول قرارداد، ویلموتس رفت و آقای تاج هم استعفا کرد. از آنجایی هم که در بازی‌های ابتدایی، تیم ملی نتیجه نگرفته بود، من استعفا کردم، اما آقای بهاروند و آقای علی‌نژاد با من جلسه‌ای داشتند و خواستند در کنار تیم ملی حضور داشته باشم تا از این مقطع سخت عبور کنیم. آقای اسکوچیچ آمد و با او هم جلسه‌ای داشتم که خواستار ادامه همکاری من در تیم ملی بود. با او در تماس بودم و در حال کار بودیم که مسئله کرونا پیش آمد و بازی‌ها به تعویق افتاد. با این حال بندی در قرارداد ما بود که اگر مسابقات به هر دلیلی ادامه پیدا کند، قرارداد ادامه خواهد داشت و به صورت خودکار تمدید می‌شود. به این ترتیب، قرارداد من تا پایان خرداد ماه ۱۴۰۰ و صعود تیم ملی به مرحله دوم بود و با پایان آن قرارداد، با آقای عزیزی خادم صحبت کردیم و مثل تمام مربیان، قرارداد من هم تا پایان مرحله انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ تمدید شد و توانستیم در این مدت، صعود مقتدرانه‌ای به جام جهانی داشته باشیم.
* یعنی الان قراردادتان با فدراسیون فوتبال به اتمام رسیده است؟
به جز آقای اسکوچیچ، قرارداد تمام مربیان تمام شده است. پیش از سفر کره جنوبی آقای اسکوچیچ به فدراسیون فوتبال ایمیل زد که تکلیف قرارداد، حقوق و مزایای کادر فنی تیم ملی مشخص شود و اعلام کرد با توجه به رو به اتمام بودن قرارداد مربیان، برای ادامه قرارداد مذاکره شود. پس از پایان قرارداد پیغامی برای مسئولان فرستادم که تکلیف قرارداد مشخص شود. از قرارداد قبلی هم ۹ ماه هیچ حقوقی پرداخت نشده بود. جوابی دریافت نکردم و هنوز خبری به ما نداده‌اند و تازه روز گذشته پس از مدت‌ها، دو ماه و نیم یا سه ماه از حقوق بنده را واریز کردند. این در حالی است که ۲۱ فروردین هم آقای اسکوچیچ به آقای رضاییان که عضو هیئت رئیسه است، گفته بود قرارداد کادر فنی قبلی باید تمدید شود و شاید چند نفر هم به کادر فنی اضافه شوند که باز هم خبری نشد. از آقای اسکوچیچ موضوع را پیگیری کردم و از آقای استیلی هم در مورد پرداخت قراردادهای قبلی و قرارداد جدید سؤال کردم و آقای استیلی گفت که اسکوچیچ هنوز لیستی نداده در حالی که آقای اسکوچیچ تأیید کرده بودند که کادرفنی قدیم حفظ و دو نفر هم اضافه شود. بعد از این موضوع آقای اسکوچیچ دوباره اسامی را فرستادند که بهتر متوجه شوند.
* رقم قرارداد برخی مربیان تیم ملی هم افشا شد که در این زمینه، برخی انتقادهایی به کریم باقری داشتند که در دو تیم فعال است. همین مسئله باعث ناراحتی کریم باقری شده بود...
متأسفانه در روزهای گذشته این اخبار را دیدم که در مورد دستمزد مربیان بود. طبق قراردادهایی که وجود دارد، این مسئله جزو اسرار قراردادی است که دو طرف نباید مبلغ را فاش کنند. نمی‌دانم این اخبار چطور در دسترس رسانه‌ها قرار می‌گیرد و در این زمینه انتظار داشتم و دارم که فدراسیون فوتبال اطلاعیه‌ای بدهد و پیگیری کند که کدام بخش در فدراسیون فوتبال این قراردادها را افشا کرده است.
* انتقاد به رقم قراردادها، منطقی بود؟
شما فوتبال ایران را دنبال می‌کنید و قطعاً رقم قرارداد مربیان لیگ برتری هم به گوش‌تان خورده است. خیلی از مربیان قراردادهای ۱۰ و ۱۵ و ۲۰ میلیاردی دارند و دستیارانی هم هستند که قرارداد ۴ و ۵ میلیاردی با باشگاه‌ها دارند. این اعداد را تقسیم بر تعداد ماه نکنید، بلکه مجموع آن رقم را در نظر بگیرید. کار ما هم در تیم ملی، مثل مربیان لیگ برتری از صبح تا شب است و معمولاً از ساعت ۹ در مرکز ملی فوتبال مشغول کار هستیم و تا عصر، بازی‌های داخلی و خارجی را آنالیز می‌کنیم، لیگ را زیر نظر می‌گیریم، بازی لژیونرها را رصد می‌کنیم و کار تمام وقت داریم.
از طرفی ببینید که تیم‌های لیگ برتر در ایران چقدر هزینه می‌کنند. از پایین‌ترین آنها که ۲۵ میلیارد است تا بالاترین تیم‌ها که برخی در سال ۲۵۰ میلیارد هزینه می‌کنند، شرایط‌شان مشخص است. هزینه بازیکنان، کادر فنی و تدارک تیم چنین رقم‌هایی است و خروجی آن در فوتبال ایران چیست؟ باشگاه‌های ایران با این سختی کار می‌کنند، هزینه بالایی دارند، اما نه درآمدی از حق پخش داشته و نه برای تبلیغات درآمد خاصی دارند. فکر می‌کنم تمام کادرفنی ما با پاداش بازیکنان و هزینه‌ای که فدراسیون برای اردوها و سفر تیم کرده، ۲ میلیون یورو می‌شود که با این هزینه‌کرد، تیم ملی با صعود به جام جهانی ۱۰ میلیون از فیفا پاداش گرفته، ۲ میلیون کمک هزینه آماده‌سازی است و ۳ میلیون هم AFC پرداخت می‌کند که مجموع درآمدی فدراسیون را به ۱۵ میلیون دلار می‌رساند. پس با ۲ میلیون هزینه، ببینید که خروجی چه بوده و فدراسیون چه درآمدی داشته است.
هزینه ما را با کشور همسایه امارات یا سایر کشورهای دنیا مقایسه کنید که چه میزان برای تیم ملی هزینه می‌کنند تا به این درآمد برسند. مخارجی که باشگاه‌ها انجام می‌دهند سود برگشتی ندارد در حالی که تیم ملی با صعودش به جام جهانی علاوه بر تبلیغاتی که برای نام ایران در دنیا دارد سودآوری هم داشته است. تیم ملی ایران با حمایت فدراسیون فوتبال، مردم و هواداران، پیشکسوتان و تلاش این کادر فنی به این نتیجه رسیده و این سوددهی را برای فوتبال داشته است.
جدا از بحث رقم قرارداد، یک مسئله دیگر از سوی منتقدان متوجه کریم باقری بوده که باعث ناراحتی او هم شد. اینکه حضور او در تیم ملی برای ایجاد نظم است و به نوعی او را ناظم تیم ملی معرف می‌کنند. بابت همین موضوع، باقری گفته بود آنهایی که به من می‌گویند ناظم، از فوتبال چیزی نمی‌فهمند. شما که در تیم ملی با او همکار هستید، با چنین مسئله‌ای برخورد کردید؟
جواب این سؤال‌ها را آقای اسکوچیچ بهتر از من می‌دهد. سرمربی تیم ملی طوری برنامه‌ریزی کرده که هر کسی چارچوب کاری خودش را دارد و هر کسی مسئول یک بخش از کارهاست که همه در کنار هم و مکمل هستیم. یک نفر مسئولیت آنالیز را به عهده دارد، یک نفر در تمرینات حضور پررنگی دارد، یک نفر با بازیکنان ارتباط برقرار می‌کند و مسئولیت هر کسی تعریف شده و اسکوچیچ این مسئولیت‌ها را برای همه تعریف کرده است. اینکه بازیکنان به عنوان پیشکسوت به آقای باقری احترام می‌گذارند، مسئله دیگری است، اما او در قسمت فنی به تیم ملی کمک می‌کند. اسکوچیچ از توانایی همه استفاده می‌کند و تیمی آماده و بی حاشیه داریم که از کم هزینه‌ترین تیم‌ها و پر سودترین تیم‌های ایران است. یک مسئله دیگر را هم باید درباره آقای باقری بگویم.
* بفرمایید...
باید از شخصیت آقای باقری بگویم که او انسانی شریف است، فوتبالیست خوب و سالمی بوده و سال‌ها برای جوانان ما الگو خواهد بود و افتخارات زیادی هم کسب کرده است. آقای باقری سال‌هاست مربیگری می‌کند و در این مدت با مربیانی چون برانکو و کالدرون کار کرده و زمانی هم که به تیم ملی آمد، شرایط طوری بود که در جامعه حمایتی از آقای اسکوچیچ نمی‌شد، همه فکر می‌کردند تیم ملی حذف می‌شود، صعود را کار سختی می‌دانستند و آقای باقری در این شرایط آمد و خیلی برای تیم ملی زحمت کشید. همه بازیکنان هم او را دوست دارند، برای تیم ملی یک برند بزرگ محسوب می‌شود و به عنوان یک پیشکسوت به لحاظ اخلاقی و توانایی فنی، برای او احترام قائل هستم.
* عملکرد تیم ملی به لحاظ نتیجه‌گیری بسیار خوب بوده، اما چرا همچنان برخی انتقادها مطرح می‌شود؟
شما ببینید که این همه مربی خارجی به ایران آمده، اما کدام یک از آنها تمام بازی‌ها را دیده‌اند؟ در این کادر «تات» و «ملادن» را داریم که زحمت می‌کشند، قربانعلی‌پور که مربی بدنساز و دکتر است در تیم ملی زحمت می‌کشد و خانبان که با وجود سن کمی که دارد، از ۱۲ سال تجربه حضور در تیم ملی برخوردار است. هدایتی به عنوان مترجم در تیم ملی، شبانه‌روزی زحمت می‌کشد و این کادر شرایط را به خوبی پیش برده است. در مدتی هم که سرپرست نداشتیم و بازی‌های انتخابی عقب می‌افتاد، تیم با آن سختی و ناامیدی وارد مسابقات شد، این کادر در کنار بازیکنان توانستند صعود را رقم بزنند. تیم ملی مثل باغی که خاک آن را گرفته بود، بیل زده شد، گل‌ها درآمده و حالا همه می‌خواهند این گل‌ها را بچینند. مسئولان، بازیکنان و کادر فنی خیلی برای این تیم زحمت کشیده‌اند.
* درباره خود شما هم گاهی مطالبی مطرح می‌شود و به سابقه مربیگری شما اشاره می‌کنند. این مسائل ذهن‌تان را اذیت نمی‌کند؟
باید بگویم که همیشه آدمی حرفه‌ای هستم که در زمان بازیگری هم نظم و انضباط برای من مطرح بوده است. در سال ۲۰۰۸ که به عنوان بازیکن محدودیت داشتم، مدرک B اروپا را گرفتم و بعضی مواقع که تمرین نداشتیم یا تمرین سبک بود، در تیم‌های پایه بوخوم به مربیان کمک می‌کردم. سال ۲۰۱۱ هم که در پرسپولیس بودم، در کلاس‌های مربیگری شرکت می‌کردم و مدرک A اروپا را گرفتم. پس از آن در تیم‌های پایه و لیگ پنج آلمان کار و سلسله مراتب را طی کردم و سال ۲۰۱۴ از دست هانسی فیلیک مدرک پرولایسنس گرفتم و پس از آن در تیم‌های پایه هامبورگ مشغول مربیگری شدم و الان هم در تیم ملی کار می‌کنم. برخی آقایان در مورد من صحبت می‌کنند، در حالی که از سابقه‌ام خبر ندارند. حالا درباره دوران بازیگری‌ام چیزی نمی‌گویم که زیر نظر بزرگترین مربیان کار کرده‌ام. اگر خودتان این سلسله مراتب را طی نکردید، درباره من هم صحبت نکنید.
* این مسائل و این همه پرداختن به حواشی، به فوتبال ایران ضربه نمی‌زند؟
حقیقتاً آینده فوتبال ایران را تاریک می‌بینم، چون اخلاق و اصول حرفه‌ای رو به نابودی است. وقتی افراد سالم و سلامتی مانند آقایان محمد مایلی‌کهن، حسین فرکی، محمد دادکان، حمید علیدوستی و محمد خاکپورها کنار گود هستند، جای تعجب ندارد.
* تیم ملی اکنون باید خودش را آماده جام جهانی کند و با کانادا و شاید یک تیم دیگر بازی داشته باشد. روند آماده‌سازی تیم ملی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
برای کار کردن در تیم ملی، هیچ صحبتی با ما نشده و با اینکه اسکوچیچ بارها و شفاف گفته که کادر فنی تیم ملی باید به کارش ادامه بدهد، اما هیچ مسئولی از فدراسیون با ما صحبت نکرده تا وضعیت قراردادمان مشخص شود. وقتی در مورد قرارداد با ما صحبتی نشده، نمی‌توانیم سر کار برویم. موضوع قرارداد جنبه اخلاقی، احترام و اصول حرفه‌ای است و لازمه شروع کار؛ وگرنه کادرفنی نشان داد که بدون دریافتی ماه‌ها برای موفقیت تیم ملی بدون هیچگونه حاشیه‌ای، فعالیت کرده است. پس اصلاً هم بحث دستمزد مطرح نیست، چون می‌توانند تکلیف قرارداد را مشخص و مثل سنوات گذشته دستمزد را بعداً پرداخت کنند، چون ما هیچ وقت هم صحبت دستمزد نکردیم یا بابت این مسئله از کار، کم نگذاشتیم. با این حال، این مسئله نباید باعث سوء استفاده برخی شود و دست به حاشیه‌سازی بزنند. شاید برخی دوست ندارند ما باشیم که دلیل آنها هم فنی یا اخلاقی نیست. با این حال، ما اصولی داریم و روی اصول خود هستیم. به همین دلیل درباره تدارکات تیم ملی، نمی‌توانم نظر قاطعی بدهم. هر چند از آنجایی که ما با انگلیس و آمریکا و یکی از تیم‌های اوکراین، ولز یا اسکاتلند بازی داریم، بازی با کانادا می‌تواند به ما کمک کند. آنها در جام جهانی حضور دارند، از منطقه کونکاکاف هستند و سرمربی‌شان انگلیسی است.
دیدار با اکوادور هم نهایی نشد و شاید تیم ملی با یک تیم آفریقایی بازی کند که صحبت از سنگال هم بود. با این حال برخی حواشی هم در این زمینه مطرح شده است.
دیدار با اکوادور هم می‌توانست بازی خوبی برای تیم ملی باشد که من خبری از انجام یا لغو آن ندارم. در جام جهانی با تیم آفریقایی هم گروه نیستیم، اما سنگال قهرمان آفریقا است، بازیکنان آن در اروپا بازی می‌کنند و بازیکنان بزرگی در انگلیس دارد. بازی با تیم‌هایی که به جام جهانی صعود کرده‌اند، خوب است و بازی‌های اردوی بعدی هم می‌تواند شناسایی شود. با این حال باید به این مسئله هم توجه داشت که فوتبال ایران و فدراسیون ما، هیچ وقت درآمدزا نبوده و همیشه نیاز به حمایت مالی داشته است. شرایطی که داریم، فوتبال ما امکان درآمدزایی زیادی ندارد و با تحریم‌های اخیر، پول‌ها و درآمدهایی ما در فیفا هم بلوکه شده و شرایط خیلی سخت است. مسئولان در این شرایط باید به تیم ملی و فوتبال کمک کنند تا تیم ملی بدون دغدغه اردوهای خوبی داشته باشد. داستان حواشی هم برای ما، شبیه داستانی شده که برای خودمان یک دشمن فرضی درست کردیم و نه تنها برای مبارزه با این دشمن فرضی شکست خوردیم، بلکه تلفات و زخمی هم داده‌ایم. در شرایطی که باید خودمان آرامش را برقرار کنیم و با مدیریتی قوی و بدون استرس به جام جهانی برویم، اما این حواشی را ایجاد کرده‌ایم.
* این مسئله بارها مطرح شد که بازیکنان صعود به جام جهانی را رقم زدند و نقش کادر فنی انکار شد و برخی به آن دامن می‌زنند. فکر می‌کنید این حواشی از کجا می‌آید؟
ما بازیکنان خیلی خوبی داریم، مسئولان هم در زمانی که بودند تلاش زیادی کردند که امکانات را فراهم کنند و کادر فنی هم در این صعود نقش داشت، اما عجیب است که این حواشی ایجاد می‌شود. مشخص نیست هدف چیست، اما من می‌دانم آنها چه هدفی دارند، چون در این فوتبال بودم و این رفتارها را می‌شناسم. فقط قسمتی از این انتقادها را نمی‌دانم، چون تیم ملی به جام جهانی رفته و این را نمی‌دانم.
* کمتر پیش می‌آید درباره افراد یا اسامی صحبت کنید و برای همین سؤالی در مورد اسامی نمی‌پرسیم. با این حال اخیراً جواد نکونام در پاسخ به حضورش در تیم ملی به عنوان دستیار دراگان اسکوچیچ، گفت اگر برعکس این ماجرا باشد، در خدمت است!
در ماه‌های گذشته به صحبت‌ها گوش نکردم. ما یک کادر فنی هستیم که کارش را انجام می‌دهد و بی‌حاشیه جلو می‌رود. در مورد سیستم کاری خودم پله پله بالا رفتم و الان هم خوشحالم که به تیم ملی کشورم خدمت می‌کنم. اگر می‌خواستم در باشگاه‌ها سرمربی باشم، قطعاً در سه سال اخیر پیشنهادهایی بود که خیلی مربیان دوست دارند به این تیم‌ها بروند که هیچ مشکل مالی هم ندارند.
در مقطعی در تیم ملی بودم که شرایط خوبی داشتیم و خوشحالم قطعه‌ای از این پازل تیم و بخشی از این کادر فنی بودم. از سال ۲۰۰۶ ویدئویی دارم که آنجا هم می‌گویم دوست دارم تجربیاتم را جمع کرده و به تیم ملی کمک کنم. یادگیری پایان ندارد و در هر جایگاهی که باشید، می‌توانید یاد بگیرید. الان کمک مربی هستم و دارم در استاندارد بین‌المللی پیش و پله‌پله بالا می‌روم. از مشاوره‌ها یاد می‌گیرم و از جاهای دیگری هم به دانشم اضافه می‌کنم. اگر می‌خواستم سرمربی باشم، خیلی زودتر از آنکه فکرش را کنید، این کار را می‌کردم.
به جز پیشنهادهای سه سال اخیر، پیش از آن هم از ذوب‌آهن پیشنهاد داشتم که آقای شهنازی با من صحبت کردند، نفت تهران پیشنهاد داده بود، سرمربیگری تیم ملی جوانان از سوی فدراسیون پیشنهاد شد و پیشنهاد دستیاری آقای برانکو را در پرسپولیس هم داشتم. چند مورد دیگر را در سه سال اخیر شاید بعداً بگویم، چون مربیانی که آمدند، در حال حاضر در این تیم‌ها کار می‌کنند. اگر می‌خواستم در این مقطع سرمربی باشم، می‌توانستم این کار را انجام بدهم. در رابطه با سابقه، مدرک و مدارک بین‌المللی هم از جایی که هستم، راضی‌ام. از جایی که حضور دارم به عنوان مربی تیم ملی راضی هستم.
* چرا کمتر پیش آمده به این مسائل در تیم ملی واکنش نشان بدهید یا درباره حواشی مطرح شده، صحبتی کنید. شاید برخی انتظار دارند که به عنوان مربی تیم ملی، بیشتر از این واکنش نشان بدهید.
تیم ما سرمربی دارد و من در چارچوب بین‌المللی کار می‌کنم که رسم و عرف دنیاست. اگر از شما سؤال کنم که آیا دستیار ناگلزمان در بایرن مونیخ یا هانسی فیلیک در تیم ملی آلمان را می‌شناسید، امکان ندارد بدون جستجو نام آنها را بدانید. در همه جای دنیا و عرف بین‌المللی، این سرمربی است که صحبت می‌کند، مگر اینکه به فدراسیون یا باشگاه، نامه و درخواستی بیاید که بخواهند با مربی صحبت کنند یا برخی مواقع سرمربی ترجیح بدهد مربی‌اش صحبت کند که بنا به نیاز است. من هم اگر نیازی باشد یا درخواستی شود، صحبت می‌کنم.
اگر بخواهم در مورد هر چیزی صحبت کنم، این رفتار حرفه‌ای نیست و خودم در ایجاد حاشیه‌سازی نقش پیدا می‌کنم که البته شاید برخی دوست دارند که حاشیه ایجاد شود. من چه در ایران باشم یا اروپا، هر وقت که نیاز باشد صحبت می‌کنم. قطعاً هر مربی یا انسانی، نقاط قوت و ضعفی دارد و من هم از هر انتقادی به خودم می‌شود، استفاده می‌کنم و اگر از روی غرض‌ورزی باشد، اهمیتی به آن نمی‌دهم. کار و اعمالم مشخص است و در آینده هم مشخص می‌شود. زندگی در فضای مجازی یا رسانه نیست و در کار کردن است که در طولانی مدت نتیجه آن مشخص می‌شود. قرار نیست من هر روز بخواهم صحبت کنم، بلکه باید کار کنم. در پایان هم باید از کادر فنی تیم ملی تشکر کنم و به حمایت مردم نیز نیاز داریم.
* با وجود صحبت‌هایی که کردید، اما انگار برخی دوست ندارند شما در کنار تیم ملی حضور داشته باشید.
هیچ وقت برای به دست آوردن جایگاهی؛ وابسته، مطیع و آویزان نبوده‌ام و تاکنون با تلاش و کمک خداوند به خواسته‌ام رسیده‌ام. هم در دوران بازیگری و هم اکنون، در رابطه با مدیریت پیشنهاد داشته‌ام -نه اینکه برای به دست آوردنشان آویزان باشم- و هم پس از خداحافظی‌ام از فوتبال پیشنهادات سرمربیگری به من رسید. اینکه از افتخار تیم ملی صحبت کردم، حرف و شعار نیست، من و سایر اعضای کادرفنی تیم ملی کار کردیم و افتخار و نتیجه هم مشخص است.
* مسئله‌ای مانده که بخواهید درباره آن صحبت کنید؟
احترام، رعایت اصول اخلاقی و کاری و تلاش و یادگیری را همواره اصول کاری خودم قرار داده‌ام. همیشه دوری از حاشیه و وارد شدن به مسائل خارج از فوتبال را رعایت کرده‌ام و هیچ‌گاه اجازه بی‌احترامی و سوء استفاده و تخریبم را به هیچ‌کس در هر جایگاهی نمی‌دهم و با قدرت جواب خواهم داد.