آنچه انقلاب اسلامی در عرصه فرهنگی رقم زد

به گزارش راهبرد معاصر؛ بی شک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد فرهنگ آن جامعه است. اساسا فرهنگ هر جامعه هویت آن جامعه را تشکیل می دهد و حیات و مرگ یک جامعه به حیات و مرگ فرهنگ آن جامعه وابسته است از نظر فرهنگی، فرهنگ کشور قبل از انقلاب بیشتر برگرفته و متأثر از فرهنگ منحط غرب بود، عرصه فرهنگی کشور صحنه تاخت و تاز بیگانگان بود و رژیم گذشته نیز به اشکال مختلف در گسترش و تسلط این فرهنگ مبتذل تلاش می نمود. حاکمان وقت نیز نه تنها به ارزش ها و سنت ها و معتقدات جامعه که عمیقا ریشه مذهبی داشت بی اعتنا بودند که به طرق مختلف سعی در از بین بردن ارزش های مسلط بر جامعه و جایگزینی آنها با فرهنگ بیگانه می نمودند. آزادی و بی بند و باری زیاده از حد، رواج فساد و فحشاء، عدم مراعات عفت عمومی، برگزاری جشن های سلطنتی و تغییر تاریخ هجری و جایگزینی تاریخ شاهنشاهی به منظور بازگشت به ارزش ها و سنت های قبل از اسلام و تبلیغ و ترویج آنها و ... گوشه ای از این تلاش هاست اما انقلاب اسلامی با احیای فرهنگ، تفکر و هویت دینی، شخصیت مردم به ویژه نسل جدید و حضور فعال آنان را در صحنه های مختلف اجتماعی تثبیت و تضمین نمود.

با وقوع انقلاب اسلامی ، ظرفیت ها و عناصر پویا و نیرومند در لایه های درونی فرهنگ و هویت ایرانیان ، دچار رستاخیزی شگفت شد . در واقع روح عدالتخواهانه و بیگانه ستیز انقلاب اسلامی که در قالب شعارهای مردم در تظاهرات ضد شاه وجود داشت ، باعث شد که میراث تمدن ایران و اسلام علیه سیطره غربزدگی به کار گرفته شود . این رجوع به فرهنگ غنی ایران و اسلام ، دستاوردهای عظیمی در حوزه های گوناگون به ارمغان آورد . جمهوری اسلامی به عنوان یک نظام سیاسی جدید ، اصلی ترین مسئله خود را ، فرهنگ و تحول فرهنگی قرار داد .

انقلاب اسلامی این باور را در میان ملت های مسلمان ایجاد کرد که می توان با تکیه بر فرهنگ اصیل اسلامی و هویت دینی به مجد و عظمت واقعی دست یافت، در واقع انقلاب اسلامی با ساختار فرهنگ دینی خود فرهنگ استعماری غرب را زیر سؤال برد و به همین جهت نظام استکباری غرب به نابودی فرهنگ انقلاب و نظام مبتنی بر آن همت گماشته است و امروز به اعتراف صریح نظریه پردازان غربی درگیری اصلی بین فرهنگ انقلاب و نظام اسلامی با فرهنگ غربی است. هانتینگتون نظریه پرداز غربی می گوید: «تقابل اصلی آینده جوامع بیشتری بر خورد فرهنگ اسلامی و فرهنگ غربی است» و ریچارد نیکسون «جهان اسلام را در قرن بیستم و یکم یکی از مهم ترین میدان های زور آزمایی سیاست خارجی آمریکا» دانست.

اکنون که در آستانه چهل سالگی انقلاب اسلامی قرار داریم اگرچه در برخی حوزه های فرهنگی به دلایل مختلف همچون عدم مدیریت صحیح و نظارت مناسب ضعف هایی وجود دارد و شاید بتوان گفت "آنچه هست با آنچه باید می شد" فاصله بسیاری با مولفه ها و شاخص های مدنظر فرهنگ اسلامی – ایرانی دارد ولی می توان به جرات گفت فرهنگ نشئت گرفته از انقلاب در برخی حوزه ها توانسته خود را به منصه ظهور برساند.

-گفتمان انقلاب اسلامي

با پيروزي انقلاب اسلامي ايران فرصت جديد براي گفتمان اسلامي از نوع شيعه آن ايجاد شد، تا در قالب گفتمان انقلاب اسلامي، با پشتوانه مر جعيت شيعه و اصل مترقي اجتهاد (كه تقريباً در هيچ يك از اديان الهي وجود ندارد) و در عصري كه دو گفتمان ليبراليست و كمونيست، گفتمان غالب دنياي معاصر بودند، جلوه نمايي كند.انقلاب اسلامی نوع جدیدی از حکومت را به میان آورد که برخی از مشخصات آن عبارت است از: خدا محوري، مشاركت مردمي، آزادي سياسي، عدالت اجتماعي، كرامت انساني، ظلم ستيزي، ارتقاي آگاهي، قانون مداري، اعتدال مالي، توسعه اجتماعي، تقواي رهبري كه مـردم سالاری دینی در جهت تحقق اهداف فوق کوشاست.

-مشارکت بالای اقشار مختلف در فعالیت های فرهنگی

بصیرت افزایی و ارتقاء معنویت در کشور یکی از بزرگترین و مهمترین دستاوردهای انقلاب اسلامی به شمار می‌رود، این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که پس از انقلاب اسلامی، همگام با رشد کمی و کیفی هیئت‌های مذهبی، برای اولین بار واژه‌هایی مانند؛ ایمان، تقوا، وحدت، ایثار و شهادت و موضوعاتی مانند؛ حج دانش‌آموزی و دانشجویی یا مراسم اعتکاف و امثال آن در جامعه مورد توجه جدی آحاد مردم به‌ویژه جوانان قرار گرفت، به عنوان مثال؛ افزایش تعداد جوانان معتکف از60 هزار نفر در سال 1386 به بیش از 850 هزار نفر در سال 1395، نمونه بارزی از تحول معنوی در جامعه به‌شمار می‌رود و این مورد نمونه‌ای است که قبلاً هرگز در کشور مصداق نداشته است.

-ارتقای سطح تولیدات مکتوب و غیر مکتوب

بررسي تنوع و حجم انتشارات در موضوعات مختلف، توسعه و افزايش شبکه‌های تلويزيوني و راديويي جمهوري اسلامي در داخل كشور و آنسوي مرزها، احداث و توسعه فرهنگسراها و مراكز فرهنگي و هنري، برگزاري ده‌ها و بلكه صدها نمايشگاه داخلي و بين المللي كتاب، افزايش ميزان مطالعه در بين مردم، افزايش كمي و كيفي آثار نمايشي به ويژه در بخش فيلم و كسب موفقیت‌های جهاني در اين زمينه و مهمتر از همه، ارتقاء بينش و آگاهي‌هاي عمومی و اجتماعی در سطح جامعه، از مهمترين گام‌هاي فرهنگي جمهوري اسلامي به شمار می‌روند.

علاوه بر سه مولفه فوق الذکر، می توان شاخصه های دیگری را هم درباره بالندگی فرهنگی مردم ایران با گذشت 4 دهه از انقلاب اسلامی در راستای خودباوری و شکل دادن به هویت اسلامی – ایرانی برشمرد. ولی آنچه مشخص است باید این نکته مدنظر باشد که این مولفه ها در شرایطی به یک رویش عظیم بدل شده است که در 39 سال گذشته دشمنان انقلاب از هر وسیله برای ضربه زدن به آن – به طور مشخص استفاده از ابزار و اهرم های نفوذ با هدف تغییر ذائقه و باور مردم ایران – استفاده کردند.

در همین راستا به یکی از اظهارات اخیر مقامات آمریکایی اشاره می کنیم: جان بولتون سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل ( در دولت جورج دبلیو بوش) و یکی از تندروترین سیاستمداران آمریکایی طبق روال همیشگی در نشست امسال گروهک تروریستی منافقین در پاریس درباره انقلاب اسلامی ایران و ضرورت مقابله با آن می گوید:" نتیجه بازنگری دولت ترامپ در سیاست آمریکا در قبال ایران باید این باشد که انقلاب اسلامی آیت الله خمینی تا دو سال آینده دوام نیاورده و جشن چهلمین سالگردش را نبیند."