حذف سارا و نیکا از سری جدید سریال پایتخت

آیا صدا و سیما، به افکار عمومی هیچ ارزشی قائل نیست؟ بنده به عنوان یک مخاطب و یک شهروند ایرانی حقیقتاً نمی‌دانم چه اصراری بر ادامه ساخت چنین سریالی با اینهمه هزینه که حاشیه‌های فراوانی هم داشته و اشکالاتی اساسی و بدیهی بر آن وارد است، می‌باشد؟ به این سریـال انتقادات زیـادی، به ویژه بر مجموعه ششم آن وارد است که تجمیع حتی فهرستوار آن در اینجا، باعث اطاله کلام می‌شود و مخاطبان تیزبین و فهیم قطعاً دسترسی به همه یا بیشتر این نقدها دارند؛ از پرداختـن به موضوع آب زمـزم و اعمال مکـه و عنوان«منزل خدا» برای کعبه، تغییر عنوان جمرات به «خانه شیطان»، بازگشت از حج با سر زخم‌شده؛ آنهم بر اثر رمی جمرات و داستان ماجرای سخیف آن که در چنین سریـال نه طنزگونه بلکه کمیکی، هیچ جایگاه و محلی از اعراب ندارد و پرداختن به این موارد و ایجاد حساسیت، اصلاً مناسب نبود تا موارد جنسی پنهان در دیالوگ‌ها و رفتارها، تخت‌خواب دونفره که پس از آن، به چت و ارسال استیکر سخیف میان دو هنرپیشه مربوط، در فضای مجازی اما در اصل در فضای واقعی! هم کشیده شد، شوخی با تلفظ کلمه سانتریفیوژ که تداعی کننده تپق زدن یکی از شخصیت‌ها و همچنین یکی از ائمه جمعه موقت تهران بود، شیطنت و دیالوگ دوپهلوی نقی که بین او و نماینده مجلس رد و بدل می‌شود به این شکـل که: حاجی جان! بفرمایید. حاجی فرمودید من، زبونو کجا بزنم؟ چی رو؟ زبون؛ زبونو کجا بزنم؟ می‌خوام بگم وَلَا الضَّالِّينَ که نماینده پاسـخ می‌دهـد: همینطـور خوبـه که واضـح است ایـن دیالـوگ، می‌تـوانست خیلـی سـاده، سـؤال شـود؛ بـه نظـر می‌رسـد آقای محسن تنابنده، در پایتخت 6 ، با این دیالوگ‌های خاصی که انجام می‌داد، برای بیشتر مطـرح شدن و بیشتر دیده شدن، تلاش می‌کرد و اینکه این را به اثبات برساند که ما بیشتر می‌فهمیم و می‌توانیم حتی مسؤولان ارشد را هم دور بزنیم و سرکارشان بگذاریم تا جایی که نفهمند چه اتقاقی می‌افتد. . تقلید سخیف یک زوج و سفـر ماه‌عسل و یک موتورسیکلت کاملاً مشابـه، با موارد مشابه قبلـی و یک لامپ روشن! و یک قایـق که این البته، لامپ روشـن! با سابقه مفهومـی و معنایـی، استعاره‌ای از مفاهیم جنسی در مورد مشابه آن می‌باشد و داستانـی دارد بـرای خودش که تقریباً، هم اکنون و با این یادآوری مجدد عوامـل پایتخت، همه آن را می‌داننـد و اینکـه شبکه «من و تو» همـان روز، فیلـم سینمایـی «همسفر» را پخـش می‌کند! و همان شب هم، قسمت آخر سریال پایتخت پخش می‌شود! که این همزمانی هم یک مسأله و موضوع قابل تأملی است و نمی‌توانـد سهوی بوده باشد. آنچه در بخش‌های پایانـی سریـال «پایتخت» می‌بینیم، در واقع بازآفرینی ناشیانه‌ اما واضحی از بخش‌هایـی از فیلـم‌هـای «همسفـر»، «ممـل آمریکایـی» و «در امتداد شب» است که به نظـر می‌رسد سازندگـان این سریال، با مسامحـه و چراغ سبز ناظـران پخش و مدیـران مربوط، قصد داشته‌اند تا به هر نحـوی شده، فیلم‌هـای مشهور، محبوب و مورد علاقـه‌ دوران پیش از انقلاب را، در اذهـان نوجـوان‌ها و جـوان‌های قدیـم، یـادآوری نمایند و برای نسل جدید هم آدرس! بدهند و همچنین، برای چندمین بار، مدیریـت و حاکمیت غیررسمـی خود را بر صدا و سیما و مدیـران آن، به اثبات برساننـد. همـان چنـد صحنه کـوتاه از رحمت «آقای هومن حاجی‌عبداللهی» و همسرش در پلان سوار بر موتور در جاده، قایق وسط دریاچه و حرف زدن، از روشن بودن لامپ! موتور، کافی بود ذهن‌ها را خیلی سریع، درگیر سه فیلم قبل از انقلاب بکند؛ همـان سه فیلمـی که از آنها، با عنوان «فیلم فارسی»! یاد می‌شود؛ فیلم‌هایی که در متن خودش، فحشای پنهان و آشکـار را تداعی می‌کند. تقلید و بازآفرینی از فیلم‌ها و سریال‌های پرطرفدار قبل از انقلاب ایران، اتفاق تازه‌ای نیست و سینمای ایران، با دست‌های مرموز یک عده‌ای، مدت‌ها است در حال انجام این مأموریت! و بازآفرینی بـرخی از فیلـم‌های قدیمـی و پرفـروش دوران حکومت گـذشته است و این، نه توهم که واقعیت است و ما می‌بینیم بسیاری از همین فیلم‌های پرفروش کوچه بازاری و غیر هنری و بدون پیام‌های عالی انسانی سال‌های اخیر، در واقع، بازآفرینـی و تداعـی‌کننده فیلـم‌های گذشته هستند و همـه این شیطنت‌ها، یک چیز دیگـری را هم ثابت می‌کند و آن اینکـه کارگـردان و هدایت‌کننـده پایتخت 6 در واقـع، آقـای محسن تنابنده بود نه آقـای سیروس مقدم. آقای رئیس محترم صدا و سیما آیا جناب‌عالـی از مجـموعـه تـحت تکفـل و تحت اداره خـود، اطـلاع کامـل و کـافـی دارید؟ آیـا احتمال نمـی‌دهیـد افـرادی در صدا و سیمـا بوده باشند که اخباردهی بکنند و شما و سیستمان، اطلاعی نداشته باشید و نتوانید این مورد و موارد مشابه را بیابید؟ یا در صورت یافتن، جدی نگیرید و یا اهمیتی ندهید؟ این فرضیه که برخی از همین سلبریتی‌ها، با شبکه‌های خارجی و افراد خاص در ارتباطند و در فضاهای مختلف مجازی هم برای همدیگر، پیغام می‌فرستند و بارها هم مشابه و مصداق آن را در ارتباط پنهانی و در چت‌های با مجری شبکه من و تـو دیده‌ایم، با این عملکردهای مشکوک، تقویت می‌شود. در پایتخت 6 ، دیالوگ غیراخلاقی متعددی را در کاراکتـرها می‌بینیم؛ در این سریال، در کنار اشکالات فنی متعدد و آشکار، مانند: افتادن تصاویر عوامل پشت صحنه، در آینه بغل ماشین بهتاش، خطاهای متعدد آشکار حاصل از مچ‌کات‌های مکرر و تغییر جهت و وضعیت‌های کاراکترها و تغییر محسوس وسایل‌های همراهشان، حضور تصویربردار، در کادر تصویر شادی پرسپولیسی‌ها پس از پایان بازی، آچار نامربوط با آن مدل ماشین، در دست سرویسکار در چاله سرویس، مونتاژ ضعیف و خیلی موارد فنی و سوتی‌های متعدد دیگر که شایـد هم احتمال نمی‌دادنـد بیننده تا این حد، متوجه آنها بشـود و از این جهت هم اهمیتـی نـداده بودنـد و شایـد هم همه اینها، حاصـل شتابزدگی بـوده که این‌جانب در این خصوص، ورود نمی‌کنم و به نظرم، اهمیت چندانی هم ندارند، موارد اخلاقی متعدی نیز قابل احصاء است که بیشتر بحث من و بسیـاری از منتقـدان هم، روی همین محتـوا و بعد رفتـاری و اخلاقـی قضیه است تا موارد فنـی آن. در دقایـق نهایـی هم، یک حرکت زننـده از نقی معمولی «آقای محسن تنابنده» دیدیم که از چشم‌های تیزبین بینندگان، غافل نماند و آن، این بود که وقتی بازیگر نقش نقی، داخل ماشین و پشت رل منتظر بود، هما که رسید و نشست و پرسید: چی شد هماجان؟ چیزی شد؟ این چیه؟ و هما پاسخ داد: آدرس ارسطو، نقی هم خوشحال شد و گفت: فدای تو بشم همـاجان و در این لحظه و همزمان، دست‌هایش را گشود و طـوری رفتار کرد و دستانش را طوری حرکت داد که بیننده، در همـان لحظه اول، فکـر کرد وی قصد دارد هما را در آغوش بگیرد! یا با وی، روبوسی بکنـد! و چه بسا در آن لحظه، اضطرابـی هم بر بینـنده در کنـار خانـواده‌اش وارد شد؛ بعد از آن، آدرس کاغـذی را گذاشت صندلی عقب! چیـزی که معمول نیست و معمولاً یک راننده، یک کاغذپاره را یا داخل جیبش می‌گذارد یا در همان جلو، در یک جایـی می‌گذارد اما به جهت این حرکت باز کردن دستان، عملاً مجبور بود و مجبور شد آدرس را همان عقب، بگذارد و قطعاً این پلان، همراه با شیطنت واضحی بوده که خیلی زیرکانه و هنرمندانه!، توسط کاراکتر مربوط، به اجراء درآمـد که احتمالاً کارگـردان هم همان لحظـه، یا حتی بعداً هم متوجه آن، نشده است. پس از اینهمـه مـوارد وارده که فقط نمونه‌هایـی از آن، آورده شد، شاهـد آن شدیـم که صدا و سیما، دو جلسه برنامه نشست نقد و تحلیل گذاشت برای همین سریال و توجیه‌هایش را کرد و پرونده‌اش را به خیال خود، بست؛ در حالی که افکار عمومی، حرف‌هایـی دارند برای ارائـه که بسیـاری از آنها را در فضاهـای مختلف مجـازی و در کامنت‌هـای مـردم در پایگاه‌هـای خبری، می‌توان یافت. سخن آخر اینکه مشابه این موارد، در دوره‌های مختلف ریاست بر صدا و سیما نیز بوده اما آقای رئیس در دوره ریاست جناب‌عالـی، این موارد، تشدید شده و ظاهـراً، از کنتـرل خارج شده و به اوج خود، رسیـده است که نیـاز جـدی، به بازنگـری و پالایش دارد. آیا اینها، همانطـوری که برخـی مسـؤولان ارشد سازمـان هم قبلاً نیز اعلام نموده‌اند، خارج از اراده بوده است؟! چنانکه استحضار داریـد، صدا و سیمـا، یک اداره سـاده‌ای نیست که به فرض، کارمنـدی، یک خطایـی کرد، توبیخـی و تذکـری دریافت کنـد و بـرود پی کار خودش و موضوع، تمام بشود؛ خطای یک کارمند و صدمات وارده از سوی آن، با خطای یک مجری روی آنتن که میلیون‌ها بیننده از طبقات و سنین و جنس متفاوت دارد، خیلی فرق دارد. گاهی دیده شده به یک توبیخ یا تعهد، بسنده شده و یا پس از مدت کوتاهـی، دوباره به کار گرفتـه شده است. آقای رئیس دلتـان را به این، خوش نکنید که فلان برنامه، مخاطبان زیادی دارد؛ آنهم با استناد به نظر یک مقام و منبع غیرمرتبط در فضای توئیتری نه مرکز نظرسنجی رسمی که اولاً، دلیل علمـی برای حصول این درصد، نداریم و از کاهش میزان مصرف اینترنت، خلوت بودن یا مصرف برق یا مـواردی از این قبیل در ساعت به خصوص هم نمی‌شود به چنیـن یقینی رسید؛ چراکه متغیرهای دیگری نیز دخیل است؛ ثانیاً، با فرض صحت این برآورد درصد، باید گفت بسیاری از مردم، از سر ناچاری و به دلیل در خانه مانـدن به جهت وضعت کرونایی و موارد دیگر، به ناچار، به ایـن سریال‌ها روی آورده‌اند و تماشاکردن یک برنامه‌ای، الزاماً به معنی تأیید و مقبولیت آن از سوی مخاطبان برنامه نیست و ما دقیقاً نمی‌دانیم شبکـه‌ای که در یک خانـواده یا خانواری روشن است، چند نفر از اعضای آن، همان شبکه را تماشا می‌کنند یا مجبـور می‌شوند تماشا کنند؛ اینها، نمونـه‌ای از نکته‌هایـی هستند که در آمارگیـری، در ذهن برخی از مسؤولان، مغفول مانده است. اگر سریال، طنز است، نباید با مسایل جدی، به خصوص با مسائل مذهبی و مورد حساسیت، مانند مکه همراه و آمیخته شده باشد و سخن و سؤال دیگر اینکـه به نظـر جناب‌عالی، این سریـال، با صرف هزینـه خیلی بالا، بازخـوردش چه بوده است؟ سود و زیانش چه بـوده است؟ چی داده‌ایم و چی گرفته‌ایـم؟ در بالا بردن فرهنگ و هنر مردم و حرکت به طرف انسانیت، چه تأثیری داشته است؟ لذا، من حیث‌المجموع، به عنوان یک شهروند ایرانی، استدعا دارم اگر هدف اصلی از ساخت و پخش این سریال، حتی اگر صرفاً نشاط با زبان طنز و کمدی بوده، با در نظر گفتن این موضوع که آن نوع نشاط اجتماعی که مورد تأکید است، غیر از لودگی و هرزه‌گویی و هرزگی است، در این موضوع و موارد مشابه که نمونه‌هایی آورده شد، رأساً ورود نمایید و مهم تر از آن، با استمداد از منابع انسانی و اداری مرتبط، جریانات پنهان را هوشمندانه، شناسایی و تدبیر نمایید و تلویزیـون را که از رسالت بالایـی برخوردار است و مخاطبـان آن می‌توانـد از هر سـن و جنـس و قشـر و سطح سـوادی هم بـوده باشد و یک حرکت و گفتـار غلط، سـال‌ها ماندگـار می‌شود و جهت می‌دهد افکار و حرکت مردم را، از این حالت بحرانی و صدمات ناشی از هجمه‌های فرهنگی و تقلیدهای صدمه زننده بر فرهنگ و سبک زندگی ایرانی _ اسلامی و تحقیرآمیز و از لوث دست‌های برخی از هنرمندنماهای خائن به فرهنگ، برهانید. ما در این وضعیت درست است حوصله‌مان در خانه نشستن سر رفته اما این دلیل نمی‌شود که با استفاده یا درواقع با سوءاستفاده از این وضعیت بهداشتی پیش‌آمده، صدا و سیما هر غذای مسموم فرهنگی و هنری را برای ما تجویز کند. آقای رئیس با پول این سریال، دست‌کم پنج شش تا برنامه خوب می‌توان ساخت؛ پول این ملت را به این راحتی حیف و میل نکنید. محمدرضا باقرپور - روزنامه‌نگار و فعال فرهنگی و اجتماعی