یادداشت اختصاصی حنیف غفاری، کارشناس مسائل بین‌الملل؛
گرفتاری زلنسکی در بن‌بست وعده‌های پوچ ناتو
رئیس‌جمهور اوکراین به‌شدت بابت وعده‌های دروغین ناتو درباره پیوستن این کشور به پیمان آتلانتیک شمالی عصبانی و مستأصل است. در چنین شرایطی وی از سویی قدرت عتاب علنی و آشکار مقام‌های آمریکایی و اروپایی را به دلیل بدعهدی‌های آنها در قبال متحدان غرب در اوکراین ندارد و از سوی دیگر نمی‌تواند خشم خود را بابت واقعیت‌های شرق اوکراین و نظام بین‌الملل کتمان کند.
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ مقام های اوکراینی ازجمله ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور این کشور در روزهای اخیر مواضع غیرمنطقی و تندی را علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده اند. فارغ از آنکه کشورمان در دفاع از حریم و منافع ملی خود با هیچ کشوری دردنیا تعارف ندارد، می توان با توجه به آنچه در اوکراین می گذرد، به ریشه یابی مواضع ضد ایرانی اخیر زلنسکی و همراهانش پرداخت.
در این زمینه دو نکته مهم وجود دارد که لازم است مدنظر قرار گیرد؛
نخست، اینکه زلنسکی به شدت بابت وعده های دروغین اعضای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) درباره پیوستن این کشور به ناتو عصبانی و مستأصل به نظر می آید. فراتر از آن، بسیاری از تصورات غربگرایان اوکراینی ازجمله ایجاد منطفه پرواز ممنوع بر فراز کی یف در صورت وقوع جنگ تحقق نیافته است و برخی اعضای پیمان آتلانتیک شمالی نسبت به هزینه های هنگفت ناشی از فرسایشی شدن نبرد اوکراین ابراز نارضایتی می کنند.
آمریکا و اتحادیه اروپا بدون بیان اصرارهای خود مبنی بر گسترش ناتو به شرق و وعده هایی که به صورت پنهان و آشکار به اوکراین در این زمینه داده اند
کار به جایی رسیده است به تازگی 12 کشور اروپایی (که عضو ناتو و اتحادیه اروپا هستند)، حتی معافیت غلات و محصولات کشاورزی اوکراینی از تعرفه های گمرکی را زیر سؤال بردند و استمرار این روند را مغایر با منافع اقتصادی خود دانسته اند. در چنین شرایطی زلنسکی بیش از هر زمان دیگری بابت بازی در زمین غرب احساس سرخوردگی می کند.
با وجود این، وی آلترناتیوی در مقابل خود نمی بیند و صرفاً با هزینه های یک انتخاب نادرست، پرهزینه و البته جبران ناپذیر در عرصه امنیتی و سیاست خارجی خود مواجه است. زلنسکی اکنون خود را محکوم می داند که به این بازی دوسر باخت ادامه دهد.
در چنین شرایطی، وی از سویی قدرت عتاب علنی و آشکار مقام های آمریکایی و اروپایی (را به دلیل بدعهدی های آنها در قبال متحدان غرب در اوکراین) ندارد و از سوی دیگر نمی تواند خشم خود را بابت واقعیت های شرق اوکراین و نظام بین الملل کتمان کند. در چنین شرایطی نباید از زلنسکی به عنوان رئیس جمهور و سیاستمداری عادی یاد کرد.
دوم، آینده پژوهی جنگ اوکراین است. جمهوری اسلامی ایران در عین کمک نکردن به روسیه در زمینه تأمین تجهیزات نظامی جنگ اوکراین و تأکید مداوم بر لزوم ایجاد صلح میان دو طرف، همواره از مصدر وقوع جنگ، یعنی سیاست های توسعه طلبانه ناتو و اصرار آتلانتیکی ها مبنی بر محاصره راهبردی روسیه انتقاد کرده است.
به عبارت بهتر، جمهوری اسلامی ایران یکی از منطقی ترین مواضع ممکن را در جنگ اوکراین اتخاذ کرد؛ یعنی تأکید بر اصالت نداشتن و مطلوب نبودن جنگ از سویی و قصور عامدانه ناتو در ایجاد و شعله ور ساختن آتش جنگ میان دو طرف درگیر از سوی دیگر. چنین موضعی در تعارض مطلق با تصویرسازی غرب از جنگ اوکراین قرار دارد.
آمریکا و اتحادیه اروپا بدون بیان اصرارهای خود مبنی بر گسترش ناتو به شرق و وعده هایی که به صورت پنهان و آشکار به اوکراین در این زمینه داده اند، صرفاً بر روی عملیات نظامی ویژه روسیه در مناطقی مانند دونتسک، لوگانسک، ژاپورژیا و خرسون متمرکز شده اند.
همراهی نکردن ایران با تصویرسازی ناقص و کاذب ناتو از ماهیت و اجزای جنگ اوکراین باعث عصبانیت و بی منطقی مطلق رئیس جمهور اوکراین شده است. این رویکرد زلنسکی هرگز جمهوری اسلامی ایران را از تحلیل میدانی و راهبردی دقیق جنگ اوکراین باز نمی دارد.