شاخص های هفتگانه دولت اسلامی

به گزارش راهبرد معاصر؛ سرانجام اعضای کابینه دولت سیزدهم(به جز وزیر آموزش و پرورش ) با رای اعتماد مجلس شورای اسلامی نهایی شدند و کار خود را آغاز کردند. به همین مناسبت جا دارد یکبار دیگر شاخص های دولت اسلامی را در کلام رهبر حکیم انقلاب اسلامی مرور کنیم. پیش از ورود به این شاخص ها، یادآوری سه نکته لازم است.

سرانجام اعضای کابینه دولت سیزدهم(به جز وزیر آموزش و پرورش ) با رای اعتماد مجلس شورای اسلامی نهایی شدند و کار خود را آغاز کردند. به همین مناسبت جا دارد یکبار دیگر شاخص های دولت اسلامی را در کلام رهبر حکیم انقلاب اسلامی مرور کنیم. پیش از ورود به این شاخص ها، یادآوری سه نکته لازم است.

نخست اینکه مرحله "دولت اسلامی" سومین مرحله از مراحل پنجگانه ای است که حضرت آیت الله خامنه ای برای اولین بار در سال ۷۹ و در دیدار با کارگزاران نظام مطرح کردند. انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی  و تمدن اسلامی عناوین این پنج مرحله هستند.  رهبری در همان دیدار تصریح کردند ما در مرحله سوم یعنی همین "دولت اسلامی " هستیم!

نکته دوم تعریف "دولت اسلامی" است. بر اساس بیانات رهبر انقلاب منظور از دولت اسلامی فقط قوه مجریه نیست بلکه "مجموع دستگاه‌های مدیریتی كشور" است كه "اداره‌ یك كشور را برعهده دارند؛ نظامات گوناگون اداره كننده‌ی كشور"

و نکته سوم اینکه ما سالهاست که در مرحله " دولت اسلامی" قرار داریم و احتمالا" سال‌های طولانی دیگر نیز این مرحله طول خواهد کشید لیکن راهی است که باید پیموده شود و هر گام در این راه ضمن دشواری هایش بسیار شیرین و دلچسب است.

رهبر انقلاب اسلامی در اولین دیدار با دولت آقای روحانی در سال ۹۲ هفت شاخص دولت اسلامی را برشمردند که مرور آنها در سالگرد آن دیدار، هفته دولت و شروع بکار دولت جدید می تواند هم به ارزیابی دولت یازدهم و دوازدهم کمک کند و هم چراغ راهی برای دولت جناب آقای رئیسی باشد. ضمنا" به‌دلیل گویا بودن این شاخص ها و توضیحات رهبر انقلاب _ که البته ذکر همه آنها بحث را طولانی می کند_ از شرح و تفسیر آنها خودداری می کنم و آنچه از این پس می آید گزیده ای از متن بیانات حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار۹۲/۶/۶ است.

اوّلین شاخص دولت اسلامی، شاخص اعتقادی و اخلاقی است - بخصوص در مسئولان رده‌های بالا - سلامت اعتقادی، سلامت اخلاقی، سلامت عملكردی كه از اعتقاد درست و نگاه درست به حقایق جامعه ناشی میشود.

شاخص دوّم دولت اسلامی، مسئله‌ی خدمت به خلق است؛ روحیه‌ی خدمت، كه این گفتمان اصلی دولت اسلامی همین خدمت است؛ اصلاً فلسفه‌ی وجود ما جز این نیست؛ ما آمده‌ایم خدمت كنیم به مردم و هیچ چیز نباید ما را از این وظیفه غافل كند.

شاخص سوّم دولت اسلامی، مسئله‌ی عدالت است. بنده بارها عرض كرده‌ام معتقد نیستم به پیشرفتِ بدون عدالت. ما این دهه را اسم گذاشتیم به "دهه‌ی پیشرفت و عدالت". پیشرفت بدون عدالت همان نتیجه‌ای را خواهد داد كه شما از تمدّن پرجلوه‌ی غرب، امروز دارید مشاهد میكنید. ثروت و قدرت و علم و فناوری، بیشتر از آن چیزی كه اینها دارند برای این دوره تصوّر نمیشده؛ اینها حدّاكثر را دارند، امّا در عین حال شما ملاحظه كنید آنجا عدالت وجود ندارد.

شاخص بعدی كه شاخص چهارم است، سلامت اقتصادی و مبارزه‌ی با فساد است. ببینید منصب حكومتی، جایگاه قدرت و منابع مالی است؛ وسوسه‌ها در اینجا انسان را راحت نمیگذارد. حالا شما به خودتان نگاه نكنید كه متدّینید و سطح بالا هستید و مقاومت میكنید در مقابل این وسوسه‌ها؛ در درجات پائین ممكن است در مقابل این وسوسه‌ها نتوانند مقاومت بكنند. شما باید مراقب باشید، شما باید چشم بصیرِ بینای خودتان را بر سرتاسر این دستگاهی كه زیر اشراف شما است و تحت مدیریّت شما است، آنچنان بگسترانید كه نگذارید در یك گوشه‌ای ناسلامتیِ اقتصادی به‌وجود بیاید و این وسوسه‌ها كارگر بشود. حتّی قبل از آنكه دستگاههای نظارتی وارد بشوند.

شاخص بعدی،(شاخص پنجم ) مسئله‌ی قانون‌گرایی است. خب قانون‌گرایی خیلی مهم است. قانون ریل است؛ از این ریل اگر چنانچه خارج شدیم، حتماً آسیب و صدمه است. گاهی قانون ناقص است، گاهی قانون معیوب است؛ امّا همان قانون معیوب هم اگر چنانچه عمل نشود - كه منتهی به بلبشو و هر كه هر كه خواهد شد - ضرر آن عمل نشدن، بیشتر از ضرر عمل كردن به قانون است‌. این را باید نهادینه كرد؛ در مجموعه‌ی دستگاهها این باید نهادینه بشود. و جزو رعایت قانون، رعایت اسناد بالادستی است كه امروز خوشبختانه در كشور وجود دارد؛ مثل سیاستهای كلّی، سند چشم‌انداز، مصوّبات شوراهای عالی از قبیل شورای عالی انقلاب فرهنگی، از قبیل شورای عالی مجازی.

یك شاخص دیگر، ( شاخص ششم ) مسئله‌ی حكمت و خردگرایی در كارها است؛ كار كارشناسی، مطالعه‌ی درست، ملاحظه‌ی جوانب و آثار و تبعات یك اقدام، و حتّی گاهی ملاحظه‌ی تبعات یك اظهارنظر. گاهی یك اظهارنظر از سوی یك مسئولِ دارای جایگاه و به اصطلاح دارای تریبون، دارای منبر، یك تأثیرات سوئی میگذارد كه این تأثیرات را اگر انسان بخواهد برطرف كند، مبالغی بایستی كار كند؛ همان قضیّه‌ی سنگِ توی چاه است؛ واقعاً مشكلات ایجاد میكند. بایستی سنجیده اظهارنظر كرد؛ این‌جور نباشد كه ما حالا یك مدیری هستیم، یك مسئولی هستیم، درباره‌ی یك مسئله‌ای یك مطلبی به ذهنمان میرسد، كارشناسی نشده، بررسی نشده، جوانبْ دیده نشده، این را نباید پرتاب كرد در فضای افكار عمومی؛ گاهی اوقات جمع كردنش كار سخت و مشكلی است. این خردگرایی و حكمت در مدیریّتها و در كارها است. و از جمله‌ی شقوق همین حكمت، استفاده از ظرفیّت بالای كارشناسی است در مسائل كشور كه خوشبختانه ما در زمینه‌ی كارشناسی، امروز ظرفیّت خیلی خوبی در كشور داریم.

یك شاخص دیگر هم عرض بكنیم، (شاخص هفتم) این بخش را من دیگر ادامه ندهم بیشتر از این؛ تكیه به ظرفیّت درون‌زای كشور است؛ نگاهمان به بیرون نباشد. این، توصیه‌ی ما است؛ این معنایش این نیست كه از امكاناتی كه در بیرون هست استفاده نكنیم؛ این دو حرف با هم اشتباه نشود. امیدمان را به بیرون از ظرفیّت داخلی كشور ندوزیم. در بیرون از مجموعه‌ی كشور و نظام جمهوری اسلامی، جبهه‌ی بزرگی وجود دارد كه با همه‌ی توان از سی و چند سال پیش به این طرف كوشیده نگذارد كه این انقلاب ریشه‌دار بشود، نگذارد كه این نظام جمهوری اسلامی پایدار بماند، نگذارد كه پیشرفت كند، نگذارد كه در زمینه‌های گوناگون الگو بشود. نمیشود از دشمن و روشهای خصمانه‌ای كه كرده، انتظار دوستی و محبّت و صمیمیّت داشت. نمیگوییم از اینها استفاده نكنید، امّا میگوییم اطمینان نكنید، اعتماد نكنید، چشم به آنجا ندوزید، چشم به داخل بدوزید.

امید آنکه همه دولتمردان در قوا و نهادهای مختلف به‌ويژه دولتمردان دولت سیزدهم با نصب‌العین قرار دادن این شاخص ها قدم های بلندی را برای تحقق مرحله بسیار مهم "دولت اسلامی " بردارند.