آن سوی شانگهای

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ دیدار رؤسای جمهور کشورمان و روسیه مولد تحلیل ها و گمانه زنی های تازه ای در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده اند. به مانند همیشه رسانه های معاند ملاقات میان آیت الله رئیسی و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه را مصداق «بازی ایران در زمین شرق» دانستند و عامدانه درصدد هستند با استناد به تکنیک های خاص رسانه ای و تبلیغاتی، آن را به مثابه پاشنه آشیل در حوزه راهبردی و بین المللی کشور جلوه دهند.

هر اندازه نمادهای همگرایی و هم پیمانی بازیگرانی مانند ایران، چین و روسیه در مواجهه با تهدیدات ثابت و متغیر آمریکا و متحدانش تقویت شود، حساسیت های بیشتری در طرف غربی برانگیخته خواهد شد

با وجود این، حتی بر مبنای نگاه نئورئالیستی غربگرایان، «هم افزایی برابر تهدیدات مشترک» با ایجاد سازو کارهای دائمی (راهبردی) و مقطعی (تاکتیکی) الگوواره ثابت در مواجهه با دشمنان به شمار می رود.

بدیهی است تبدیل «بازیگران همسود» به «بازیگران هم پیمان» حکم دستور کار مهم را در حوزه سیاست خارجی کشورمان دارد. در اینجا هم افزایی و نه وابستگی اصالت دارد. به عبارت بهتر، آنچه غرب و شبکه های رسانه ای وابسته به آن را نسبت به عضویت ایران در سازمان همکاری های شانگهای و تقویت همکاری های همه جانبه تهران با بازیگرانی مانند پکن و مسکو نگران می کند، حفظ نشدن منافع ملی کشورمان نیست.

هر اندازه نمادهای همگرایی و هم پیمانی بازیگرانی مانند ایران، چین و روسیه در مواجهه با تهدیدات ثابت و متغیر آمریکا و متحدانش تقویت شود، حساسیت های بیشتری در طرف غربی برانگیخته خواهد شد. بدیهی است نمود این حساسیت و دغدغه در سیاست های رسانه ای و تبلیغاتی جریان های معاند منعکس خواهد شد.

واقعیت این است، عضویت ایران در سازمان همکاری های شانگهای و پیگیری کشورمان مبنی بر عضویت قطعی در حوزه بریکس، مصادیق نوعی هم افزایی راهبردی موفق در برهه ای پر از منازعه و چندگانگی است. در شرایطی که زمینه برای ایجاد همکاری های منطقه ای و فرامنطقه ای گسترده با شرکای دیگر فراهم است، تقلیل هم‌افزایی راهبردی به همکاری تاکتیکی، خطای پرهزینه و سختی محسوب می شود.

عضویت کامل ایران در سازمان همکاری های شانگهای نماد اصرار اصولی کشورمان مبنی بر پیگیری راهبردی «تکثیر مؤثر زمین های بازی» است. وجه اشتراک تهران، مسکو و پکن در این معادله قدرت و تأثیرگذاری هر سه بازیگر در نظام بین الملل و وجود دشمنی مشترک به نام آمریکاست. در چنین شرایطی هم افزایی راهبردی هر سه بازیگر برای خلق یا بازتعریف منظومه های مشترک اقتصادی، امنیتی، نظامی و سیاسی در جهان می تواند قدرت آنها را در حل و فصل بحران های پیرامونی و فرامنطقه ای افزایش دهد.

عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری های شانگهای، قطعه ای از پازل راهبردی به شمار می رود. بدیهی است تجمیع و هدایت ظرفیت های نهفته در مناسبات چندجانبه و دوجانبه، یکی از اصلی ترین مأموریت های دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان به شمار می رود. بدون شک ثمره این نگاه جامع و واقع بینانه، کسب فرصت ها و دفع تهدیداتی است که پیش روی جمهوری اسلامی ایران در هر دو سطح منطقه ای و فرامنطقه ای وجود دارد. این مسیر باید با جدیت در حوزه دیپلماسی دنبال شود.