تبدیل ۵ کتابخانه عمومی به کتابخانه کودک

به گزارش راهبرد معاصر، روز گذشته دوشنبه 11 مهر محمدرضا هراتی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد به همراه زهرا جعفری، مشاور رسانه‌ای دبیرکل، محمدرضا اسفاری، سرپرست اداره‌کل ترویج کتابخوانی و امور فرهنگی، محمدمهدی زرافشان، سرپرست اداره‌کل روابط عمومی و امور بین الملل، علیرضا زندوکیلی، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان تهران، مرضیه خالویی، مشاور معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی و جمعی از اصحاب رسانه طی بازدید از کتابخانه باباطاهر تهران ویژه‌برنامه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در هفته ملی کودک را تشریح کرد.

هراتی ضمن تشریح رسالت نهاد در حوزه کودک و نوجوان گفت: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور یک رسالت عمومی برای ترویج و ارتقای فرهنگ مطالعه در کتابخانه و مراکز عمومی کشور دارد و یکی از مخاطبان جدی ما در این باره کودکان و نوجوانان هستند. فرزندان ما اغلب در سنین کودکی کتاب را دوست دارند و کتاب می‌خوانند؛ حتی گاهی برخی یک کتاب را چندین بار با اشکال متفاوت می‌خوانند.

وی افزود:‌ حال این سؤال مطرح است که چرا این علاقه‌مندی به کتاب در دوره بزرگسالی ادامه نمی‌یابد؟ خانواده‌ها از یک سو و نهادهای فرهنگی از سوی دیگر در این باره رسالت‌هایی دارند که هر کدام باید به وظایف خود عمل کنند.

هراتی با بیان اینکه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به عنوان یک دستگاه متولی جدی در این باره مسئولیت دارد تا روحیه کتاب‌دوستی و مطالعه در کودکان و نوجوانان را حفظ کند عنوان کرد: فلسفه ایجاد و فعالیت بخش کودک و نوجوان در کتابخانه‌های عمومی کشور از همین منظر ضروری است. از سوی دیگر کار کودک اقتضائاتی دارد و باید با زبان و روان‌شناسی خاص کودکان و نوجوانان در این باره کار کرد. خوشبختانه چندین سال است در کتابخانه‌های عمومی کشور، اعم از قدیمی و جدید، بخش ویژه کودکان و نوجوانان ایجاد شده و فعالیت می‌کند.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد یادآور شد: بیش از 800 نکته تربیتی و آموزشی درباره انس و الفت کودکان با کتاب وجود دارد که ما باید به آن توجه کنیم. به حوزه نرم‌افزاری در کتابخانه‌ها هم باید توجه داشت و در همین راستا ما بیش از هزار کتابدار متخصص کودک داریم که می‌توانند با کودکان ارتباط بگیرند و انس و الفت بیشتر کودکان با کتاب‌ها از طریق کتابداران متخصص این حوزه انجام می‌شود؛ چون به نکات روان‌شناسی این حوزه آگاه هستند.

وی با اشاره به الزامات توجه ادبیات کودک عنوان کرد: همکاران ما در این حوزه در کنار کتاب‌خوانی و جمع‌خوانی فعالیت‌های جانبی دیگر مانند نقاشی، اجرای نمایش، شعرخوانی و... را به کار گرفته اند که کودکان را بیشتر به سمت ترویج کتابخوانی ترغیب کنند. بنابراین صرف وجود فیزیکی بخش کودک و نوجوان در کتابخانه‌ای کفایت نمی‌کند بلکه حتماً باید به نکات آموزشی و تربیتی برای ارتقای کتابخوانی در کودکان توجه کرد.

دو هزار و 700 کتابخانه بخش کودک و نوجوان دارند

هراتی در ادامه با اشاره به اینکه نزدیک به دو هزار و 700 کتابخانه عمومی نهاد بخش کودک و نوجوان دارند افزود: از سوی دیگر ما 13 کتابخانه کودک و نوجوان داریم. همچنین 34 کتابخانه سیار در این حوزه فعالیت می‌کند.

وی در بخش دیگری از سخنانش با تأکید بر استفاده از ابزارهای مختلف مانند قصه‌گویی در ترویج کتابخوانی عنوان کرد: ما در کتابخانه‌ها تلاش کردیم فضاهایی ایجاد کنیم که کودکان متناسب با سنشان بتوانند بعد از مطالعه کتاب تجربه‌ای هم در فضای فیزیکی داشته باشند.

باید به کودکان داستان‌نویسی و نوشتن را آموزش بدهیم

هراتی با اشاره به اهمیت داستان‌نویسی در کودکان بیان کرد: ما باید به کودکان نوشتن را آموزش دهیم؛ ما می‌توانیم حتی با نشان دادن تصاویر از کودکان بخواهیم که برای تصاویر داستانی بنویسند. این کار باعث رشد تخیل و ایده‌پردازی در کودکان می‌شود. همچنین می‌توان از نقاشی، سفالگری، نمایش، بازی‌های رایانه‌ای و... برای ارتقا توانایی‌هایی کودکان استفاده کرد.

هراتی در ادامه با اشاره به برگزاری جشنواره‌هایی مانند هدهد سفید و استفاده از ظرفیت‌های آن برای شناسایی نیازهای کودکان گفت: ما پویش‌ها و جشنواره‌هایی نیز در طول سال برگزار می‌کنیم. علاوه بر این با شبکه پویا ارتباط داریم و به طور مثال آثار نقاشی کودکان در کتابخانه‌ها را در این شبکه به نمایش می گذاریم.

شاداب‌سازی بخش‌های کودک و نوجوان

معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد در بخش دیگری از این نشست برنامه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برای هفته ملی کودک را تشریح کرد و افزود: آغاز بهبود طراحی بصری بخش‌های کودک و نوجوان در کتابخانه‌های عمومی یکی از اقدامات ما در طی این هفته است؛ در همین راستا زیباسازی بخش‌های کودکان و نوجوانان توسط کتابداران صورت می‌گیرد.

کارگاه روان‌شناسی کودک برای کتابداران

وی با بیان اینکه کارگاه روان‌شناسی کودک برای کتابداران با حضور استادان برجسته برگزار می‌شود افزود: در بررسی‌ها به 800 نکته تربیتی و آموزشی درباره ارتباط کودک با کتاب رسیدیم که می‌توانیم آنها را به خانواده‌ها آموزش دهیم.

تغییر رویکرد 5 کتابخانه عمومی به کتابخانه کودک

هراتی تصریح کرد: تبدیل وضعیت پنج کتابخانه عمومی به کتابخانه کودک در دست انجام است که از این میان کارهای تبدیل وضعیت دو کتابخانه نهایی شده است. ارسال بسته ویژه کودکان و نوجوان به 13 کتابخانه کودک نیز در این ایام انجام می‌شود که شامل تعداد 240 عنوان کتاب است. همچنین مصاحبه با برترین کتابداران و کتابخوانان کودک در فضای مجازی خواهیم داشت و جلسات گفت‌وگو با نویسندگان چند دوره جشنواره کتابخوانی رضوی در این ایام برپا می‌شود. جشنواره کتابخوانی رضوی هم مبنایی بر کار با کودک و نوجوان شده است.

برنامه‌های متنوع کتابخانه‌ها برای هفته کودک

معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی نهاد ادامه داد: برگزاری نشست‌هایی درباره ادبیات کودک و نوجوان از دیگر برنامه‌ها است چراکه ما در حوزه تألیف کتاب کودک و نوجوان کار زیادی داریم و بخش اعظم تولیدات ترجمه‌ای است. انتشار کلیپ‌های معرفی کتاب کودک از دیگر اقدامات ما در این ایام است. همچنین در جشنواره هدهد سفید اشعاری استفاده شده که روی آنها موسیقی تخصصی کودک قرار گرفته و 9کلیپ تصویری و صوتی با استفاده از همین مضامین اکران می‌شود. همچنین انتشار پادکست‌های کتاب کودک شامل قصه‌گویی و کتابخوانی هم یکی دیگر از اقدامات است.

تولید کالای فرهنگی در نهاد کتابخانه‌ها با استفاده از شخصیت «آقا و خانم کتابدار»

وی با اشاره به برگزاری برخی برنامه ها در استان‌های کشور گفت: در استان‌ها برنامه‌هایی چون جشن کتاب و کودک به همراه قصه‌گویی و عروسک‌گردانی، مصاحبه با برترین کتابدار و کتابخوان کودک، برگزاری نشست با تصویرگران و نویسندگان کتاب کودک، آغاز رقابت مرحله استانی دومین جشنواره قصه‌گویی کتابداران و داوری همزمان، فعالیت ویژه کتابخانه‌های سیار در مدارس، اکران نماهنگ کتابخانه سیار ویژه جشنواره هدهد سفید، قصه‌گویی خانم و آقای کتابدار، برگزاری برنامه‌های آموزشی ویژه مادران، برپایی نمایشگاه و فروشگاه‌های کتاب با حضور ناشران فعال در کتابخانه‌ها، برگزاری مسابقه و پویش کتابخوان‌های کوچک، عضویت رایگان و جذب کتابخوانان جدید و... اجرا خواهد شد.

هراتی تأکید کرد: ما تلاش می‌کنیم تا در تعامل با آموزش و پرورش شوق کتابخوانی را در کودکان و نوجوانان زنده نگه داریم.

در پایان این نشست محمدرضا هراتی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد به همراه خبرنگاران از بخش‌های مختلف کتابخانه عمومی باباطاهر، از جمله بخش کودک، نوجوان، ناشنوایان، سالن مطالعه و...، بازدید کرد و با کتابداران و اعضا به گفتگو پرداخت./ تسنیم