فرصت طلایی بهره‌برداری از ظرفیت‌های اقتصادی آفریقا

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ در جایگاهی که برخی ناظران موضوعات بین‌المللی در ایران، غرب را برای برقراری روابط خارجی و همکاری‌های اقتصادی و سیاسی مناسب می‌بییند، عده‌ای دیگر به نگاه به کشور‌های غیر غربی ازجمله آمریکای لاتین و آفریقا معتقدند و می گویند، استفاده از فرصت‌های جدید در نظام بین‌الملل می‌تواند در نقاطی مانند قاره آفریقا نیز جست و جو شود‌. در همین راستا دولت سیزدهم به دنبال گسترش روابط با کشور‌های آفریقایی بوده است.

اهمیت رابطه با این کشور‌ها موضوعی است که قدرت‌های جهانی ازجمله چین مدت ها پیش به آن پی برده بودند. چینی ‌ها به دنبال سیاست متنوع کردن منابع تأمین انرژی، بخشی از نفت خود را از کشورهایی مانند نیجریه وارد و در عین حال کالاهای خود را به بازار آفریقا صادر می‌کنند.

در آفریقا گفتمان های نزدیک به گفتمان سیاسی جمهوری اسلامی ایران قابل شناسایی هستند

برای ایران، فرصت های اقتصادی آفریقا عمدتاً بر مبنای سرمایه گذاری، صادرات و پیمانکاری های عمرانی خواهد بود. در عین حال مزیت های نسبی ایران می‌تواند رقابت سازنده با چین را در آفریقا میسر کند.

آفریقا برخلاف تصور عام درباره فقر مطلق و بی خاصیتی کشورهای این قاره، ظرفیت های بسیاری در زمینه های مختلف ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک در اختیار دارد. آفریقای جنوبی در زمره کشورهای مهم قاره سیاه است که به دلیل رشد قابل توجه اقتصاد آن به عضویت مجمع اقتصادهای نوظهور جهان (بریکس)  درآمده و در کنار برزیل، هند، روسیه و چین قرار گرفته است. بنابراین اگر ایده پیوستن جمهوری اسلامی ایران به بریکس عملی شود، آفریقای جنوبی یکی از دوستان و متحدان نزدیک اقتصادی ایران خواهد شد.

آفریقای جنوبی با داشتن 2 هزار و 954 کیلومتر مرز مشترک آبی با اقیانوس های هند و اطلس به‌ عنوان هسته تجاری، مرکز صادرات و دروازه ورود به بخش بزرگی از بازارهای آفریقا (ازجمله دسترسی به 14 کشور عضو کشورهای سادک (جامعه توسعه آفریقای جنوبی) با جمعیتی حدود 300 میلیون نفر به وسیله حمل و نقل زمینی و ریلی)، دارای موقعیت جغرافیایی ممتاز و از اهمیت راهبردی بسیاری برخوردار است. در حال حاضر 53 درصد تجارت منطقه جامعه توسعه جنوب آفریقا ریشه در آفریقای جنوبی دارد که نشان دهنده وابستگی کشورهای منطقه به بازار، بنادر، راه ها و مسیرهای حمل و نقلی آفریقای جنوبی است.

در آفریقا گفتمان های نزدیک به گفتمان سیاسی جمهوری اسلامی ایران قابل شناسایی هستند؛ کما اینکه میراث معنوی نلسون ماندلا، پاتریس لومومبا و دیگر رهبران ضد استعماری این قاره همچنان میان فرهنگ ملت های این قاره قابل مشاهده است. 

دین مبین اسلام ظرفیت همگرایی بسیار بالایی را با کشور‌های مسلمان منطقه فراهم کرده است که می‌تواند عاملی برای گسترش روابط دوستانه و همکاری‌های منطقه ای به شمار رود. در دوران استعمار و پس از آن، برخورد وحشیانه و غیر انسانی غربی‌ها با مردم آفریقا تجربه‌ای تاریخی برای مردم این کشور‌ها به وجود آورده است که می‌توانند تفاوت نگرش اسلام به اعراب و کرامت انسانی را با نگاه غرب قیاس کنند. به این ترتیب گرایش به همکاری و همگرایی با کشور‌های اسلامی طبعاً از سوی کشور‌هایی آفریقایی بیشتر خواهد بود.

می‌توان آفریقا را ظرفیتی کمتر شناخته شده و یکی از فرصت های گسترش روابط اقتصادی و سیاسی ایران در عرصه بین الملل قلمداد کرد. شناسایی ظرفیت‌های همکاری متقابل اقتصادی و همگرایی در موضوعات سیاسی و راهبردی، آفریقا را به یکی از شرکای مهم ایران در نظام بین الملل بدل خواهد کرد.