نگاهی به بندهای پیشنهادی تروئیکای اروپایی به ایران

به گزارش راهبرد معاصر؛ با توجه به مواضع، مصاحبه ها و گزارش های درز کرده، می توان به پاره ای از بسته های پیشنهادی طرف های مختلف برای ایران و امریکا دست یافت. در این بین مواضع کشورهای فرانسه، انگلیس، آلمان و امریکا در مقابل مواضع ایران قرار داشت و مسئولین این کشورها لابلای اظهار نظرات خود، بندهایی از بسته پیشنهادی خود را فاش کردند. لازم به ذکر است اتحادیه اروپا در این میدان جدا افتاده و تضعیف شده تا آن جا که سه قدرت اول آن، بیانیه جداگانه صادر کردند و مواضعی نسبتا متفاوت از موگرینی گرفتند. در ادامه بسته پیشنهادی تروئیکای اروپایی برای ایران را مورد موشکافی قرار می دهیم.

بندهایی از بسته پیشنهادی بریتانیا

• برجام باید حفظ شود: برخلاف تحلیل بسیاری از بیانیه تروئیکا و سخنان جانسون، بریتانیا هیچگاه رسما حرفی از خروج از برجام نزده است. حتی پس از برخی گزارش ها در رابطه با حمایت جانسون از لغو برجام، یکی از سخنگویان وزارت خارجه بریتانیا رسما به بی بی سی گفت دولت انگلیس دنبال حذف برجام نیست بلکه از آن حمایت می کند. این نکته ای است که در بیانیه تروئیکا رسما بر آن تاکید شده بود.

• توافقی جدید و مکمل برای ایران باید حاصل شود: با توجه به متن بیانیه تروئیکا، مشخص می شود بریتانیا هم قائل به عدم کفایت برجام حتی برای کنترل هسته ای ایران است و از همین رو، صحبت از توافقی جدید به میان آمده که مسائل گسترده تری را پوشش می دهد. جانسون خود بر لزوم حرکت به سوی توافقی جدید صحه گذاشته؛ امری که با استقبال ترامپ و تمجید وی از نخست وزیر بریتانیا مواجه شد.

• توافق جدید باید شامل نظارت گسترده تر هسته ای، پرونده منطقه ای و موشکی بشود: با نظر به متن بیانیه تروئیکا مشخص می شود لندن نه تنها برجام را برای کنترل بحث های موشکی و منطقه ای کافی می داند بلکه حتی قائل به کفایت آن برای کنترل برنامه هسته ای هم نیست.

نکته ای که در مورد بریتانیا باید مورد توجه قرار گیرد، عدم اهتمام جدی این دولت به موضوع توافق با ایران است چراکه بوریس جانسون در سخنرانی مجمع عمومی، اصلا به موضوع ایران نپرداخت و اگر به واقع توافق جدید با ایران بسیار مهم بود، حداقل نامی از جمهوری اسلامی ایران در سخنانش می رفت. نکته مهم دوم، تمرکز بریتانیا بر مذاکره و دیپلماسی و نه جنگ است. جانسون تاکید داشته «کاری که انگلیس انجام می‌دهد تلاش برای گردهم آوردن طرف‌ها و تنش‌زدایی است».

بندهایی از بسته پیشنهادی آلمان

علاوه بر نکاتی که در بالا پیرامون پیشنهادات بریتانیا در قالب بیانیه تروئیکا ذکر شد، آلمان یک نکته اضافه دارد که باید ذکر شود. در بسته پیشنهادی آلمان بحث مذاکره با امریکا به صورت جدی مطرح است.

• مذاکره با امریکا پیش از رفع کامل تحریم ها: آنگلا مرکل پس از دیدار با حسن روحانی و ترامپ، گفت: «رفع تحریم های ایران پیش از مذاکره با آمریکا واقع بینانه نیست. اگر گفتگوهایی بین آمریکا و ایران روی دهد البته از آن استقبال می کنیم اما این گفتگوها اکنون به روشی که تمامی تحریم ها از روی میز حذف شوند، قطعا موثر نخواهد بود و به نظر این روشی واقع بینانه نیست». این نشان می دهد که آلمان خواهان مذاکره ایران با امریکا برای توافق جدید، پیش از برداشته شدن کامل تحریم هاست.

بندهایی از بسته پیشنهادی فرانسه

فرانسه همچون قبل، نقش فعالی در مذاکرات با ایران داشت. حسن روحانی در حاشیه دیدار با مکرون فاش کرد که فرانسه در جریان حفظ برجام، خوب پیش می رفته ولی ناگهان متوقف شده است. رئیس جمهور فرانسه مصاحبه های متعددی داشت و صریح تر صحبت کرد. به همین خاطر نکات جزئی تری از بسته پیشنهادی فرانسه برای ایران استخراج شده است.

• ایران باید به برجام بازگردد: هرچند فرانسه همسو با تروئیکا خواستار توافق جدید شده، اما مکرون تاکید کرده که ایران باید به توافق هسته ای باز گردد و البته زمان بندی جدیدی هم برای آن بپذیرد.

• ایران کنترل بیشتر و همیشگی هسته‌ای را بپذیرد: مکرون پس از دیدار با روحانی در جمع خبرنگاران گفت باید برای گفتگوهای صریح و دشوار درباره فعالیت های هسته ای، پای میز مذاکره باز گردیم. این یعنی فرانسه برجام را حتی برای کنترل برنامه هسته ای هم کافی نمی داند. مکرون در جایی دیگر گفته مذاکره باید در جهتی باشد که یقین حاصل شود که ایران "هرگز" به سلاح هسته ای دست نمی یابد. این یعنی یک توافق دائمی بر سر فعالیت هسته ای ایران.

• ایران بر سر برنامه موشکی و منطقه ای کوتاه بیاید: در گفتگوهایی که مکرون خواستار آن شده، موضوعات موشک بالستیک و فعالیت های منطقه ای ایران هم مطرح است.

• امریکا باید تمام تحریم ها را لغو کند: مکرون ابتدا بدون اشاره به نوع خاصی از تحریم ها، گفته باید در تحریم، انعطاف نشان داد. این یعنی انواع و اقسام تحریم ها مورد مذاکره قرار خواهد گرفت ولی رفع کامل آن ها تضمین نیست بلکه "انعطاف" آن ها مورد نظر است. اما کمی بعد وی تصریح کرد که مذاکره مجدد با ایران باید با هدف "لغو تمامی تحریم ها" علیه ایران انجام شود.

• طرحی برای امنیت منطقه ای باید امضا شود: مکرون یکی از اهدف مذاکره با ایران را "طرح امنیت منطقه ای" عنوان کرده است. فرانسه یکی از اصلی ترین بازیگرانی بوده که به دنبال تشکیل ائتلافی دریایی در خلیج فارس است و احتمالا این طرح، همسویی با چنین ائتلافی خواهد داشت.

• ایران باید به بحران یمن پایان دهد: با توجه به ضربات هنگفتی که غرب و متحدان از ناحیه انصارالله خورده اند، و نظر به نزدیکی انصارالله به ایران، مکرون یکی از بندهای توافق جدید را، حل کردن بحران یمن عنوان کرده تا عربستان بیش از این ضربه نخورد. جالب آن که مکرون در جای دیگری گفته مذاکره باید در جهت "خروج ایران از یمن" باشد. در واقع ایران باید کاملا پشت متحد خود در یمن را خالی کند تا فرانسه راضی شود.

• ایران باید در سوریه و عراق امتیاز بدهد: با افزایش نفوذ ایران در سوریه و عراق و شکست غرب در سد کردن این نفوذ، اکنون فرانسه به گفته مکرون، به دنبال این است ایران را برای این موضوع پای میز مذاکره بکشاند. مسلما این مذاکره در قالب بده بستان، ایران را وادار به امتیاز دهی در سوریه و عراق می کند.

• ایران باید سهم بیشتری به غرب و متحدان در تنگه هرمز بدهد: مکرون در توضیح جزئیاتی از طرح منطقه ای مورد نظر خود، اظهار داشت که تنگه هرمز هم یکی از مواردی است که ایران باید امنیت آن را تضمین کند و مسلما از دید پاریس، بدون دخالت غرب در کنترل این تنگه، امنیت آن تامین نخواهد شد.

• در توافق جدید، علاوه بر 5+1، عربستان و احتمالا ترکیه و اسرائیل هم باید باشند: مکرون آشکارا یکی از نقایص برجام را نبود قدرت های منطقه ای در آن دانست. او تاکید داشته که مذاکره جدید با ایران باید با حضور قدرت های برجام و البته قدرت های منطقه باشد. عربستان، ترکیه و اسرائیل، قدرت های منطقه هستند که احتمالا مدنظر پاریس بوده اند.

• اقدامات ایران باید مقدم بر رفع تحریم ها باشد: مکرون در 5 بند لازم برای مذاکرات، آخرین مورد را به رفع تحریم ها اختصاص داد که نشان از تقدم گام های ایران بر برداشته شدن تحریم هاست.

روی هم رفته، مکرون با وجود ارائه یک برنامه نسبتا جامع، ثابت کرده کشورش حاضر به حمله نظامی و افزایش فشار بر ایران نیست. اگر در مورد دوم فرانسه تحت فشار تسیلم شود، در مورد اول بسیار بعید است. رئیس جمهور فرانسه تصریح کرده «راهبرد فشار جواب نمی دهد و به چیزی جز افزایش تنش در منطقه منجر نخواهد شد». وی همچنین گفته: «حمله به عربستان معادلات را به هم ریخت و ما با خطر شعله ور شدن تمام منطقه به علت ارزیابی نادرست مواجه هستیم.» بنظر می رسد در معادلات سیاسی، فرانسه از تکرار حوادثی نظیر آرامکو و الشیبه و فجیره بسیار نگران است.