سناریوهای چین برای تحریم «تیک تاک» در آمریکا

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ جنگ فناوری آمریکا علیه چین جنبه های مختلفی دارد، ازجمله ممنوعیت صادرات تراشه های الکترونیکی پیشرفته به چین، جلوگیری از سرمایه گذاری شرکت های آمریکایی در چین در زمینه فناوری‌های پیشرفته به ویژه هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی و …. 

آمریکا به بهانه حفظ امنیت ملی، شرکت غول پیکر مخابراتی چینی هواوی را در حالی که فروش گوشی‌های این شرکت چینی از فروش گوشی‌های اپل آمریکایی پیشی گرفته بود، تحریم کرد.

واشنگتن نگران است تیک تاک بر روی داده‌های شهروندان آمریکایی‌ یا در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تأثیر بگذارد

برنامه کاربردی تیک تاک که متعلق به شرکت چینی ByteDance است، از فشارهای آمریکا در امان نمانده، به ویژه اینکه این برنامه محبوب‌ترین برنامه کاربردی دنیا به‌شمار می‌رود و محبوبیت و استفاده بیشتری نسبت به برنامه‌های آمریکایی مانند فیسبوک و اینستاگرام دارد.

واشنگتن در تلاش است برنامه کاربردی TikTok را توقیف یا آن را برای همیشه در قلمرو خود ممنوع کند. به‌تازگی کنگره آمریکا لایحه‌ای تصویب کرد که به موجب آن ByteDance که مالک برنامه TikTok است، مجبور شد این برنامه را به دلیل مجازات ممنوعیت آن در آمریکا کنار بگذارد، زیرا این کشور می‌ترسد برنامه تیک تاک ابزار جاسوسی دولت چین باشد. 

واشنگتن نگران است تیک تاک بر روی داده‌های شهروندان آمریکایی‌ یا در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تأثیر بگذارد و برای خردسالان خطر داشته باشد. اما به طور ضمنی برنامه تیک تاک بخشی از رقابت چینی-آمریکایی در زمینه فناوری است، زیرا واشنگتن می‌ترسد چین پس از آنکه بر تخت سلطنت فناوری نشست، بر اینترنت دنیا تسلط یابد.

حرف و حدیث بر سر ممنوعیت برنامه TikTok در خاک آمریکا موضوع جدیدی نیست. این کار را دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا کلید زد و آگوست 2020 میلادی دستور اجرایی صادر کرد که بر مبنای آن، در صورت موافقت نکردن ByteDance با فروش سهامش به یک شرکت آمریکایی در مهلتی مشخص، برنامه تیک تاک را ممنوع می کند.

با روی کار آمدن جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا تصمیم ممنوعیت اتخاذ شده به‌وسیله‌ ترامپ را لغو و آن را با دستور دیگری جایگزین کرد که خواستار بازنگری گسترده تر تعدادی از برنامه های تحت کنترل خارجی است که می توانند برای آمریکایی ها و داده‌هایشان خطر امنیتی ایجاد کنند.

اقدام آمریکا برای وادار کردن ByteDance به فروش برنامه تیک تاک خشم چین را برانگیخت و این کشور متعهد شد تمام اقدامات لازم را برای محافظت از منافع شرکت‌های خود در خارج از کشور انجام دهد. آن‌ها این اقدام آمریکا را به راهزنی تشبیه کردند.

طبق مقررات چین، فروش برنامه کاربردی TikTok در آمریکا مستلزم تأیید پکن است که در سال 2020 میلادی با افزایش فشار آمریکا بر ByteDance در دوران ترامپ، لیست فناوری های مشمول محدودیت های صادراتی را اصلاح کرد. محدودیت‌های صادراتی گسترش یافت و شامل فناوری خدمات اطلاعات شخصی مبتنی بر تجزیه و تحلیل داده‌ها و فناوری رابط هوش مصنوعی می‌شود.

بر مبنای تجارب گذشته، چین فروش اجباری TikTok را قاطعانه رد خواهد کرد. سال گذشته مائو نینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفت، پکن به شدت با هرگونه فروش یک‌جانبه TikTok به‌وسیله دولت آمریکا مخالف است. در دوره ریاست جمهوری ترامپ، پکن با وجود موافقت خود شرکت، با کنار گذاشتن برنامه به‌وسیله ByteDance مخالفت کرده بود. 

طبق مقررات چین، فروش برنامه کاربردی TikTok در آمریکا مستلزم تأیید پکن است

چین ترجیح می‌دهد به جای فروش آن به آمریکا برنامه را به طور کامل متوقف کند، زیرا فروش اجباری تیک تیک تاک باعث می‌شود پکن ضعیف به نظر آید و همچنین نمی‌خواهد واشنگتن به الگوریتم‌هایی که برنامه بر مبنای آن ساخته شده است، دست یابد.

اگر این برنامه در آمریکا ممنوع شود، چین احتمالاً اقداماتی را در پاسخ به واشنگتن انجام خواهد داد. با بررسی اقدامات متقابل پکن در واکنش به تحریم های آمریکا در سال های اخیر، این امکان وجود دارد چین محدودیت ها یا تحریم هایی علیه شرکت های آمریکایی اعمال کند.

در سال 2020 میلادی وزارت بازرگانی چین فهرستی از نهادهای غیرقابل اعتماد منتشر کرد، زیرا هر شخص یا شرکت در صورتی که مقام‌های چینی معتقد باشند به امنیت ملی یا منافع چین لطمه می زند، غیرقابل اعتماد طبقه بندی می شود و اقدامات تنبیهی مانند محدودیت های تجاری و سرمایه گذاری و جریمه ممکن است برای آن‌ها اعمال شود. در این راستا دو شرکت هوانوردی و دفاعی آمریکایی در فهرست نهادهای غیرقابل اعتماد قرار گرفتند.

در سال 2021 میلادی چین قانون ضد تحریم‌های خارجی را تصویب کرد که به پکن اجازه می‌دهد اقداماتی مانند اعمال تحریم‌ها علیه افراد یا شرکت‌های تحت نظارت را با مسدود کردن دارایی‌های آن‌ها و جلوگیری از تجارت در چین انجام دهد. طبق این قانون، چین شرکتی آمریکایی را به دلیل تحقیقات خود بر سر آنچه بیگاری کشیدن از اهالی چین در منطقه سین کیانگ اعلام شد، تحریم کرد.

پکن همچنین می‌تواند محصولات شرکت‌های فناوری آمریکایی را در قلمرو چین ممنوع یا صادرات برخی فلزات کمیاب را محدود کند. به عنوان نمونه سال گذشته چین خرید محصولات شرکت آمریکایی Micron را ممنوع کرد، زیرا از نظر این کشور، آن‌ها تهدیدی برای امنیت ملی چین هستند. 

چین همچنین محدودیت‌های صادرات مواد معدنی گرافیت را تشدید کرد که برای تولید باتری‌های لیتیوم یونی قابل استفاده در تلفن‌های همراه، خودروهای الکتریکی و… است. صادرات گالیوم و ژرمانیوم نیز که برای صنعت نیمه‌رسانا ضروری هستند، ممنوع شد.

پس از تصویب لایحه علیه تیک تیک تاک به‌وسیله مجلس نمایندگان آمریکا، لایحه به سنا منتقل می شود؛ جایی که تصویب آن همچنان مبهم است.

برنامه تیک تاک میان کاربران جوان بسیار محبوب است و می تواند تأثیر بسزایی در نتیجه انتخابات 2024 آمریکا داشته باشد، بنابراین ممکن است به جای ممنوعیت این برنامه، مذاکره مجدد میان دولت آمریکا و شرکت چینی ByteDance انجام شود.