وضعیت افسارگسیخته سگگردانی در کشور
به گزارش راهبرد معاصر، در سالهای اخیر، یکی از مشکلات اجتماعی و بهداشتی مهم به ویژه در کلانشهرهای کشور نبود قوانین خاص برای کنترل و محدود کردن سگ گردانی در اماکن عمومی بوده است. این موضوع علاوه بر اینکه باعث ترس والدین از حضور کودکانشان در بوستانها و خطر حیوانگزیدگی شده، آثار زیانباری نیز بر سلامتی افراد جامعه دارد زیرا بسیاری از موارد حیوان گزیدگی و انتقال هاری در کشور، عمدتاً از طریق سگهای صاحبدار رخ میدهد که بدون نظارت و محدودیت خاصی در حال گشت و گذار هستند.
سگ گردانی بدون نظارت قانونی
در حالی که سگها در بسیاری از کشورها با قوانین مشخصی در فضاهای عمومی حضور دارند و صاحبان آنها مسئولیتهایی در قبال رفتار و نگهداری از حیوانات خود دارند، در ایران این موضوع هنوز تحت پوشش قانون قرار نگرفته است. حضور آزادانه سگها در معابر عمومی باعث بروز مشکلات زیادی از جمله نگرانکنندهترین آنها، حیوان گزیدگی، میشود که میتواند پیامدهای جبرانناپذیری برای سلامت افراد جامعه داشته باشد.
آمار قابل تأمل حیوان گزیدگی در ایران
محمدرضا شیرزادی، رئیس اداره پیشگیری و کنترل بیماریهای قابل انتقال از طریق دام به انسان وزارت بهداشت گفت: «مهمترین بیماری که از سگها و گربهها به انسان منتقل میشود هاری است؛ هاری یک عفونت ویروسی است که به دنبال گزش سگها اتفاق میافتد.»
شیرزادی ادامه داد: «سال گذشته بیش از 380 هزار نفر در کشور دچار حیوان گزیدگی شدند که به مراکز بهداشت مراجعه و واکسن و سرم ضد هاری دریافت کردند. در کل کشور بالغ بر 770 مرکز وجود دارد که به صورت شبانهروزی اقدامات شستوشوی محل حیوان گزیدگی و واکسیناسیون هاری را برای افراد را انجام میدهند و این خدمات برای مردم رایگان است، اما برای دولت هزینههای بسیاری دارد زیرا واکسن هاری یکی از گرانترین واکسنهاست. با وجود این، به علت اهمیت موضوع، دولت این واکسنها را خریداری کرده و در اختیار این مراکز قرار میدهد.»
آمار 380 هزار موردی حیوان گزیدگی در سال گذشته در حالی است که به اذعان شیرزادی، در سال 1401 تعداد موارد حیوانگزیدگی 320 هزار مورد بوده که اختلاف 60 هزار موردی با آمار سال گذشته دارد و نشانگر رشد شتابان و نگرانکننده این آمار در کشور است.
رئیس اداره پیشگیری و کنترل بیماریهای قابل انتقال از طریق دام به انسان وزارت بهداشتهمچنین به مرگهای ناشی از بیماری هاری اشاره کرد و افزود: «در سال جاری 18 مورد فوتی ناشی از هاری داشتیم. بیماری هاری به گونهای است که اگر علائم بیماری در فردی ظاهر شود، مرگ او قطعی خواهد بود. متأسفانه بیشترین موارد حیوانگزیدگی انسانها توسط سگها رخ میدهد و همچنین موارد قابل توجهی از ابتلا به هاری در کشور ما در پی گزش سگهای صاحبدار رخ میدهد.»
این اظهارات هشداردهندهای است که نشان میدهد نبود قوانین کافی برای کنترل سگ گردانی و نظارت بر رفتار صاحبان سگها در محیطهای عمومی میتواند به قیمت جان افراد تمام شود.
تنها بند قانونی که میتوان آن را به موضوع سگگردانی اندکی مرتبط دانست، ماده 501 قانون مجازات اسلامی است که بر اساس آن "هرگاه کسی بهروی شخصی سلاح بکشد یا حیوانی مانند سگ را بهسوی او برانگیزد یا هر کار دیگری که موجب هراس او میگردد مانند فریاد کشیدن یا انفجار صوتی انجام دهد و بر اثر این ارعاب، شخص بمیرد یا مصدوم گردد حسب مورد بر اساس تعاریف انواع جنایات به قصاص یا دیه محکوم میشود."
به جز این ماده قانونی، تقریباً هیچ قانون دیگری مستقیما در رابطه با سگگردانی و مقابله با این معضل اجتماعی وضع نشده و این در حالی است که سال به سال بر آمار حیوانگزیدگی و ابتلا به هاری در کشور افزوده میشود.
افزایش روند موارد حیوان گزیدگی انسانی در کشور سالانه مبالغ زیادی بابت خرید سرم و واکسن ضد هاری جهت درمان و پیشگیری به سیستم بهداشتی و درمانی کشور تحمیل میکند در حالی که با آموزش اصول ساده بهداشتی به صاحبان سگها و وضع قوانین کافی برای وضعیت لجام گسیخته سگ گردانی به ویژه در معابر و اماکن عومی، میتوان از بسیاری از این هزینهها جلوگیری کرد. معضلی که دولت و مجلس، هرچه زودتر باید فکری به حال آن کنند تا در آینده به بحرانی در حوزه اجتماعی و بهداشتی تبدیل نشود./ تسنیم