«ناهید ۲» بر فراز قله فناوری

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ ۱۷ سال از پرتاب «امید»، نخستین ماهواره ایران به دست متخصصان و دانشمندان کشور می گذرد، پرتابی که با ماهواره بر بومی سفیر جای پای ایران را فراتر از جو زمین و میان کشورهای مدعی پیشرفت های هوافضا باز کرد.

حال پرتاب پیشرفته ترین ماهواره ایران، «ناهید ۲» فصل جدیدی از توانمندی های فضایی ایران به نمایش گذاشت؛ ماهواره ای که  نقطه عطف مخابرات فضایی و مشارکت بخش خصوصی را رقم زد.

«ناهید ۲» در مدار نزدیک به زمین قرار می گیرد و قابلیت تصویربرداری و ارتباطات مخابراتی دارد

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در جلسه سازمان فضایی، دستاوردهای فضایی کشور را تبیین و بر افزایش سهم ایران در مخابرات فضایی و نقش فعال بخش خصوصی تأکید کرد.

این موفقیت درست پس از روزهای پرالتهاب جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی علیه ایران، بار دیگر شادی مردم را از موفقیت ها و دستاوردهای پی در پی کشورمان در عرصه های علمی و فناوری به همراه داشت.

باید تأکید کرد، پرتاب موفق ماهواره ایرانی «ناهید ۲» گام مهمی در پیشرفت فناوری فضایی و مخابراتی ایران به شمار می رود و نشان دهنده توانمندی دانشمندان و مهندسان ایرانی در طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره های پیشرفته است. این رویداد نه تنها جایگاه ایران را در فناوری فضایی ارتقا می دهد، بلکه نقش بخش خصوصی را در توسعه صنایع فضایی کشور پررنگ تر می کند. 

ویژگی های فنی ماهواره «ناهید ۲»

ماهواره «ناهید ۲» به وسیله متخصصان سازمان فضایی ایران و با همکاری شرکت های دانش بنیان داخلی طراحی و ساخته شده و دارای ویژگی های فنی و پیشرفت‌هایی است که آن را از نمونه های قبلی متمایز می کند.

«ناهید ۲» در مدار نزدیک به زمین قرار می گیرد و قابلیت تصویربرداری و ارتباطات مخابراتی دارد. نسبت به ماهواره های قبلی مانند «ناهید ۱» طول عمر عملیاتی بیشتری دارد و مجهز به سامانه های فناوری پیشرفته و سامانه های مخابراتی باند Ku است که امکان انتقال داده با سرعت و پهنای باند بالاتر را فراهم می کند. 

مهمترین ویژگی «ناهید ۲» ساخت داخل بودن آن است و بیش از ۸۰ درصد قطعات و نرم افزارهای ماهواره در داخل کشور طراحی و تولید شده است. از «امید» سال 1387 تا «ناهید ۲» سال 1404 ایران در مسیر پیشرفت های شگرفی بوده است و این فناوری ها و تلاش دانشمندان در راستای ساخت و پرتاب ماهواره های فضایی نشان می دهد ایران به تدریج به خودکفایی در ساخت ماهواره های مخابراتی نزدیک می شود. 

دستاوردهای بی بدیل

دستاوردهای مخابرات فضایی ایران و پرتاب موفقیت آمیز «ناهید ۲» چندین دستاورد کلیدی برای ایران به همراه دارد که می توان به تقویت ارتباطات ماهواره‌ای داخلی به عنوان یکی از اهداف اصلی آن پرداخت. بهبود ارتباطات مخابراتی در مناطق دورافتاده دیگر دستاوردی است که می تواند پرواز موفقیت آمیز «ناهید ۲» را به همراه داشته باشد.

پوشش اینترنت و ارتباطات در مناطق محروم، پشتیبانی از شبکه‌های ارتباطی در شرایط بحران مانند سیل، زلزله و حتی جنگ و ارتباطات امن نظامی و دولتی از دیگر دستاوردها و کاربردهای مهم این ماهواره پیشرفته خواهد بود.

ایران با ساخت و پرتاب ماهواره های مخابراتی مانند ناهید ۱ و ۲، پارس و ظفر گام های بلندی در راستای بومی سازی فناوری فضایی برداشته است؛ هرچند ظفر در مدار قرار نگرفت اما مسیر را برای شناسایی مشکلات و پرتاب های موفق بعدی باز کرد؛ گام ها و پیشرفت هایی که باعث کاهش وابستگی به ماهواره‌های خارجی می شود. 

ماهواره هایی با بال های خصوصی

شاید می بایست یکی از نکات برجسته پرتاب «ناهید ۲» را مشارکت شرکت های خصوصی و دانش‌بنیان در ساخت و پرتاب آن دانست. این همکاری نشان می دهد ایران در حال ایجاد اکوسیستم فضایی مبتنی بر مشارکت دولت و بخش خصوصی است، که می تواند به رشد سریعتر این صنعت منجر شود. 

باید تأکید کرد، پرتاب های موفق ماهواره‌های بومی، ایران را در جمع کشورهای دارای فناوری فضایی قرار و جایگاه بین‌المللی کشورمان را در فناوری فضایی افزایش داده است.  این موضوع نه‌تنها در حوزه علمی، بلکه در دیپلماسی فناوری اهمیت ویژه ای دارد و می‌تواند همکاری‌های بین‌المللی را افزایش دهد. 

سال های اخیر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه به شدت روی فناوری ماهواره‌های مخابراتی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. ایران نیز با وجود تحریم ها، توانسته در این زمینه پیشرفت‌های چشمگیری داشته باشد و رتبه حائز اهمیتی کسب کند. ایران در فناوری فضایی و بر اساس گزارش‌های بین المللی میان  کشورهای برتر در پرتاب ماهواره آسیا قرار دارد. در حالی که کشورهایی مانند هند، چین و روسیه پیشتاز این صنعت هستند، ایران نیز با ساخت ماهواره‌های عملیاتی، در حال کاهش فاصله خود با این کشورهاست.

با این سیر صعودی، حرکت ایران در فناوری های فضایی به زودی ارتقای مؤثری خواهد داشت.  برنامه فضایی ایران تا سال ۱۴۱۰ شامل پرتاب ماهواره‌های سنجشی و مخابراتی با قابلیت‌های بالاتر است که در صورت تحقق، جایگاه ایران را در صنعت فضایی جهان ارتقا خواهد داد.

پرتاب های موفق ماهواره‌های بومی، ایران را در جمع کشورهای دارای فناوری فضایی قرار و جایگاه بین‌المللی کشورمان را در فناوری فضایی افزایش داده است

باید گفت، با وجود پیشرفت ها چالش‌هایی نیز در  مسیر توسعه و پیشرفت فناوری فضایی ایران وجود دارد که برخی تحلیلگران «تحریم ها و محدودیت‌های فناوری» را اصلی ترین آن می دانند. اما نکته اینجاست، اینجا سرزمین پارس است جایی که اگر علم در ثریا هم باشد به زمین کشیده می‌شود، لذا هرچند تحریم‌های بین المللی دسترسی ایران به برخی فناوری‌های پیشرفته را محدود کرده است، اما قطعاً توسعه همکاری‌های فناوری با کشورهای همسو مانند روسیه و چین و تقویت پژوهش‌های داخلی  و تکیه بر توان و تخصص بومی همان گونه که تا اینجای کار سبب ارتقای جایگاه ایران در فناوری های فضایی شده است، باز هم می تواند گره گشا باشد.

با توجه به ورود بخش خصوصی به عرصه مهم فناوری و توسعه قطعاً این حوزه نیاز به سرمایه‌گذاری کلان تری دارد و جذب سرمایه‌های خصوصی و ایجاد مشوق های دولتی می‌تواند به رشد سریعتر این صنعت کمک کند. علاوه بر این، هرچند ایران دانشمندان و متخصصان زبده ای در این عرصه دارد، اما تربیت نیروی متخصص برای حفظ رشد فناوری فضایی، آموزش نسل جدیدی از مهندسان و محققان در حوزه هوافضا و مخابرات ماهواره ای ضروری است. 

پرتاب ماهواره «ناهید ۲» گام بلند دیگری در مسیر پیشرفت مخابرات فضایی ایران بود. این موفقیت نه‌تنها توانمندی علمی و فنی کشور را نشان داد، بلکه ثابت کرد مشارکت بخش خصوصی می تواند شتاب‌دهنده توسعه فناوری‌های فضایی کشور باشد.

با ادامه این روند، ایران می تواند به یکی از بازیگران اصلی صنعت فضایی در منطقه تبدیل شود و از فناوری ماهواره‌های مخابراتی برای بهبود ارتباطات، مدیریت بحران و توسعه علمی استفاده کند. باید گفت، با توجه به تلاش دانشمندان و محققان، ایران در مسیر تبدیل شدن به قدرت فضایی در حال پیشرفت است.