اربعین، موعد دلدادگی عاشقان حسینی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ شاید جابربن عبدالله انصاری، صحابی وفادار پیامبر (ص) به خوبی می دانست حرکتی که در زیارت با پای پیاده در سال ۶۱ هجری آغاز کرد، روزگاری مسیری برای جاودانگی عاشقان حسین(ع) می شود؛ حرکتی که همه شیعیان عاشقانه پای در مسیری می گذارند که ابتدایش دلدادگی و انتهایش زیارت اباعبدالله و عرض ارادت به سالار شهیدان کربلاست.

اربعین در لغت به معنای چهلم است و در فرهنگ شیعه، بیستم صفر به عنوان چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) شناخته می‌شود. این روز نه تنها یادآور پایان دوره سوگواری، بلکه نقطه آغاز عهدی جاودانه میان عاشقان و مظلومان تاریخ است.

این زیارت نه فقط حضوری فیزیکی، بلکه تجلی وفاداری، عشق و همدلی با مظلومیت امام حسین (ع) بود

سرآغاز اربعین

نخستین زیارت اربعین را جابربن عبدالله انصاری، صحابی وفادار پیامبر اسلام (ص) سال ۶۱ هجری قمری انجام داد. وی به همراه عطیه عوفی از کوفه به کربلا آمد تا بر مزار امام حسین (ع) حاضر شود. جابر با غسل زیارت، پوشیدن لباس پاک و ذکر نام حسین (ع) به قبر نزدیک شد و با اشک و اندوه، امام را صدا زد: «یا حسین» و گفت، «حبیبٌ لا یُجیبُ حبیبَه»؛ آیا دوست، پاسخ دوستش را نمی‌دهد؟

این زیارت نه فقط حضوری فیزیکی، بلکه تجلی وفاداری، عشق و همدلی با مظلومیت امام حسین (ع) بود. جابر با این زیارت سنتی را بنیان نهاد که تا امروز ادامه دارد.

 استمرار سنت زیارت از یک هزار و 400 سال پیش

زیارت اربعین از همان ابتدا میان شیعیان شناخته شده بود. ابوریحان بیرونی در آثار خود به اهمیت این روز پرداخته است. امام صادق (ع) نیز زیارت‌نامه‌ای مخصوص برای این روز نقل کرده که در آثار شیخ طوسی آمده است.

در قرن سیزدهم هجری شیخ مرتضی انصاری، از علمای برجسته شیعه آیین پیاده‌روی اربعین را احیا کرد. این آیین ترکیبی از سه توصیه روایی بود؛ زیارت امام حسین (ع)، پیاده‌روی در راه خدا و حضور در ایام خاص. پس از وی محدث نوری و آیت‌الله سید محمود شاهرودی نیز در گسترش این سنت نقش داشتند.

اما در دوران حکومت حزب بعث عراق این آیین با سرکوب شدید مواجه شد. رژیم بعث، پیاده‌روی اربعین را نماد قدرت سیاسی شیعیان می‌دانست و با خشونت، مانع برگزاری آن می‌شد. با سقوط حزب بعث در سال ۲۰۰۳ میلادی، این آیین دوباره احیا و به بزرگ‌ترین تجمع مذهبی جهان تبدیل شد.

 اربعین، تجلی عشق و وحدت جهانی

امروز، اربعین دیگر فقط مناسک مذهبی نیست؛ بلکه میعادگاه عاشقان از سراسر جهان است. میلیون‌ها زائر از ایران، عراق، لبنان، پاکستان، هند، افغانستان، کشورهای اروپایی و حتی آمریکا با پای پیاده به سوی کربلا حرکت می‌کنند. این راهپیمایی، نماد همدلی، ایثار و عشق به حقیقت است.

در مسیرهای منتهی به کربلا هزاران موکب مردمی برپا می‌شود که با غذا، دارو، خدمات درمانی و حتی ماساژ و کفش رایگان، از زائران پذیرایی می‌کنند. این مواکب، جلوه‌ای از فرهنگ خدمت و مهمان‌نوازی شیعیان است.

مرز مهران، به عنوان پرترددترین گذرگاه زائران، در ایام اربعین به پیشانی شوق عاشقان تبدیل می‌شود. این مرز، بوی حرم می‌دهد و هر قدمی که در آن برداشته می‌شود، با اشک و دعا همراه است.

اربعین فقط مناسبت مذهبی نیست؛ بلکه پیام جهانی است. پیامی از ایستادگی در برابر ظلم، عشق به حقیقت، فداکاری برای عدالت

اربعین در ایران؛ جاماندگان و همدلان

در ایران نیز عاشقان جامانده از سفر کربلا، در شهرهای مختلف مراسم پیاده‌روی برگزار می‌کنند. در اصفهان، مشهد، تهران، گلستان و دیگر شهرهای کشور عزاداران در  امامزاده‌ها و مساجد بزرگ گرد هم می‌آیند و نماز ظهر اربعین را اقامه می‌کنند. این مراسم، نمادی از پیروی از امام حسین (ع) و همدلی با زائران کربلاست.

 پیام اربعین؛ عشق، آزادی و حقیقت

اربعین فقط مناسبت مذهبی نیست؛ بلکه پیام جهانی است. پیامی از ایستادگی در برابر ظلم، عشق به حقیقت، فداکاری برای عدالت. امام حسین (ع) با قیام خود نه تنها تاریخ اسلام، بلکه وجدان بشریت را بیدار کرد.

راهپیمایی اربعین، تجلی این پیام است. میلیون‌ها انسان با زبان‌ها، رنگ‌ها و ملیت‌های مختلف در یک مسیر قدم می‌زنند. این وحدت، نشان می‌دهد عشق به حسین (ع) مرز نمی‌شناسد.

اربعین، عهدی جاودانه

از نخستین زیارت جابربن عبدالله تا امروز، اربعین به میعادگاه عاشقان تبدیل شده است. این آیین نه فقط سنتی مذهبی، بلکه جریان فرهنگی، اجتماعی و انسانی است. هر قدم در مسیر کربلا، گامی به سوی حقیقت، عشق و آزادی است. این عهد هر سال تجدید می‌شود؛ عهدی میان انسان و آرمان‌های حسینی و تا زمانی که ظلم هست، این عهد پابرجا خواهد ماند.