چه کسانی از وام ودیعه مسکن جا ماندند؟

به گزارش راهبرد معاصر جا ماندگان ودیعه مسکن شامل مشاغلی می شوند که کد بیمه ندارند. این مشاغل شامل «دستفروشان»، «رانندگان تاکسی‌های اینترنتی»، «پیک موتوری‌ها»، «مسافرکش های درون و بین شهری شخصی»، «صاحبان مغازه‌های بدون جواز کسب از اتحادیه‌ها که نامی از آنها در جایی ثبت نشده و با شیوع کرونا، مجبور به بستن کسب و کار خود شده‌اند». در این میان زنان سرپرست خانوار نیز جزو مشمولان این تسهیلات نیستند.

بر اساس گفته های رئیس جمهور کسانی مشمول وام 15 تا 50 میلیونی می شوند که از کارگاهی با کد بیمه معرفی نامه داشته باشند.

با این شرایط بخش عظیمی از دهک های پایین جامعه مشمول دریافت این وام نمی شوند و به نظر می رسد که باید فکر به حال آنها کرد.

۳.۵ میلیون کارگر بدون کد بیمه در کشور داریم

بر اساس آمار اعلامی از سوی وزارت رفاه، ۶ میلیون نفر از شیوع ویروس کرونا آسیب دیده‌اند که ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر دارای بیمه و ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر هم فاقد بیمه هستند.

همچنین طبق آمار غیررسمی ۳.۵ میلیون کارگر فاقد بیمه در کشور در حال فعالیت هستند.

در این رابطه می‌توان به کارگرانی اشاره کرد که تحت عنوان کارگران «زیر پله ای» و شاغل در واحدهای خرد و کوچک شناخته می‌شوند که عمدتاً از حداقل‌های قانون کار و بیمه و حقوق مصوب شورای عالی کار محرومند.

در این کارگاه‌ها ۴ تا ۵ کارگر مشغول کارند و کارفرما نه تنها مالیات و عوارض نمی‌دهد بلکه از رد کردن حق بیمه تأمین اجتماعی نیروهای خود نیز خودداری می‌کند؛ از این رو در صورت بیکار شدن این کارگران به دلیل شیوع ویروس کرونا، مشمول هیچ حمایتی نیستند؛ به خصوص که به دلیل نداشتن کد بیمه و سابقه بیمه در تأمین اجتماعی، اطلاعات معیشتی و تعداد افراد تحت پوشش این افراد در دسترس نیست تا بتوان آمار دقیقی از افراد متأهل یا سرپرست خانوار از کارگران فاقد کد بیمه‌ای به وزارت راه و شهرسازی برای دریافت وام ودیعه مسکن ارائه کرد.

زنان بد سرپرست یا سرپرست خانواری که در لیست نهادهای حمایتی نیستند

از دیگر اقشاری که در این طرح فراموش شده‌اند، زنان سرپرست خانوار یا بدسرپرست هستند که تحت پوشش هیچ یکی از نهادهای حمایتی قرار ندارند؛ بر اساس آخرین آمار اعلامی در پایان سال گذشته، ۳.۵ میلیون نفر زن سرپرست خانوار یا بد سرپرست در کشور داریم.

با این حال بر اساس برخی آمار غیر رسمی، این آمار تا ۵ میلیون نفر نیز می‌رسد که به دلایلی چون زندانی بودن همسران یا متواری بودن و اختفای آنها، امکان ثبت نام در نهادهای حمایتی را ندارند.

به نظر می‌رسد آئین نامه اعطای تسهیلات ودیعه مسکن که قرار است در وهله اول، خانوارهای دهک‌های پایین‌تر یا آسیب پذیر را تحت پوشش دربیاورد، اصلاح شده و این اقشار نیز که در هیچ کجا نتوانسته‌اند به عنوان حقوق بگیران ثابت، نام نویسی کنند، در زمره تسهیلات گیرندگان دربیایند.

ضمانت بازپرداخت تسهیلات این اقشار نیز می‌تواند یارانه نقدی یا سهام عدالت آنها (در صورت داشتن این مبالغ حمایتی) قرار بگیرد.

راهنمای ثبت نام وام ودیعه مستاجران

متقاضیان واجد شرایط می‌توانند با ارسال کدملی سرپرست خانوار به شماره پیامکی ۳۰۰۰۷۳۶۴۰ از طریق تلفن همراه شخصی خود، نسبت به ثبت‌نام اولیه دریافت تسهیلات اقدام کنند. مهلت ثبت در ساعت ۲۴ روز پنجشنبه ۹ مرداد ماه به اتمام می‌رسد و زمان تکمیل اطلاعات و پرداخت تسهیلات پس از تدوین دستور العمل مرتبط توسط وزارت راه و شهرسازی، از طریق سامانه طرح اقدام ملی مسکن و بخشنامه بعدی این معاونت در همان تاریخ اعلام خواهد شد.

این احتمال وجود دارد که مانند باقی ثبت‌نام‌های انجام شده به این شیوه، مهلت تعیین شده تمدید شود اما شما نباید ریسک کنید و کار ثبت‌نام را به روزهای پایانی موکول نکنید.

قرار است چقدر وام بگیریم؟

کل منابع در نظر گرفته شده برای وام مستاجران ۲۰ هزار میلیاد تومان خواهد بود. قرار است از محل این اعتبار، وام ۵۰ میلیون تومان به مستاجران ساکن تهران تعلق بگیرد. وام ۳۰ میلون تومانی به مستاجران ساکن مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم، اهوازو کرمانشاه پرداخت می‌شود. وام ودیعه مستاجران در سایر شهرهای کشور ۱۵ میلیون تومان خواهد بود.

برای پرداخت چقدر اقساط ماهیانه آماده شویم؟

تسهیلات ودیعه مسکن را می‌توان تسهیلاتی خاص در شبکه بانکی دانست. این تسهیلات در حقیقت در غالب ودیعه مسکن به مستاجران پرداخت می‌شود و در پایان قرارداد اجاره در یک سال مستاجران باید مبلغ دریافتی را به بانک بازگردانند. به عبارت دیگر بانک تسهیلات را بابت کمک هزینه مسکن در اختیار مستاجران قرار می‌دهد و سپس در پایان سال اصل این مبلغ را دریافت می‌کند.

در این فاصله زمانی مستاجران باید کارمزد ۱۳ درصدی این مبلغ را به بانک پرداخت کنند. با احتساب ابن رقم اقساط وام ۵۰ میلیون تومانی تهرانی‌ها، ماهی ۵۴۰ هزار تومن می‌شود. در شهرهای مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم، اهواز و کرمانشاه که مقدار وام ودیعه مستاجران ۳۰ میلیون تومان است، اقساط ماهیانه به ۳۲۵ هزار تومن می‌رسد و بالاخره اقساط وام ۱۵ میلیون تومانی قابل پرداخت در سایر شهرها ماهی ۱۶۰ هزار تومان خواهد بود.

چطور می‌توان صاحب اصل وام شد؟

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی گفته، افرادی که باید تایید وزارت راه و شهرسازی واجد شرایط استفاده از این وام باشند، اگر به جای پرداخت ماهیانه سود وام و پرداخت اصل آن درپایان سال، توانایی پرداخت اصل و سود وام به صورت ماهیانه را داشته باشند، می‌توانند با انتخاب خود، این وام را با اقساط ۳۰ ماهه و نرخ ۱۲ درصد دریافت کنند.

همتی از بانک‌ها خواسته برای سایر متقاضیان کمک ودیعه مسکن را با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار یعنی ۱۸ درصد محاسبه کنند.

اقساط وام با سود ۱۲ درصد چقدراست؟

کسانی که بخواهند پیشنهاد رئیس بانک مرکزی را قبول کنند و به جای پرداخت سود، کل اقساط را پرداخت کنند و ۳۰ ماه از بانک مهلت بگیرند، احتمالا باید ماهانه رقمی حدود یک میلیون ۹۴۰ هزار تومان قسط بدهند. این اقساط تا دو سال و نیم آینده ادامه خواهد داشت اما در پایان اصل وام ۵۰ میلیونی به خود مستاجر خواهد رسید.

در کلان شهرها که مبلغ وام ۳۰ میلیون تومان است، اقساط ماهانه برای بازپرداخت ۳۰ ماهه اصل و سود وام مستاجران یک میلیون و ۱۱۶ هزار تومان محاسبه می‌شود و این رقم برای مستاجران سایر شهرها که وام ۱۵ میلیون تومانی می‌گیرند، ۵۸۰ هزار تومان خواهد بود.

اقساط وام با سود ۱۸ درصد چقدر است؟

همچنین اگر بانک‌ها به توصیه همتی عمل کنند و بخواهند علاوه بر منابع ۲۰ هزار میلیاردی فعلی، خودشان به مستاجران تسهیلات بدهند، می‌توانند نرخ سود را برای متقاضیان ودیعه مسکن ۱۸ درصد در نظر بگیرند.

در چنین حالی باز هم اصل وام در پایان یک سال به بانک بازمی‌گردد و مستاجر هر ماه فقط سود وام را به بانک می‌دهد. اقساط این وام برای مستاجران تهرانی ماهی ۷۵۰ هزار تومان است. ساکنان ۸ شهر مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم، اهواز، و کرمانشاه برای وام ۳۰ میلیونی باید ماهی ۴۵۰ هزار تومان قسط بدهند. و دریافت‌کنندگان دیگر شهرها وام ۱۵ میلیونی می‌گیرند و ماهی ۲۲۵ هزار تومن قسط می‌دهند.

کدام بانک‌ها وام می‌دهند؟

گفته شده اکثر بانک‌ها در طرح پرداخت تسهیلات ودیعه مسکن مارکت خواهند داشت. با تفاهم انجام شده بانک مرکزی اعلام کرده،می‌توان وثایقی مثل گواهی کسر از حقوق یا سهام عدالت و حساب رایانه را برای دریافت وام معرفی کرد و در صورتی که فرد این ضمانت‌ها را نداشته باشد با سفته و کمترین ضمانت که برای مشاغل آسیب دیده در نظر گرفته شده بود، وام مستاجران قابل پرداخت است.

برای افراد تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد با ضمانت دستگاه‌های ذی‌ربط این اتفاق صورت می‌گیرد و نیازی به ضمانت دیگری نیست و افراد باید به دستگاه‌های ذی‌ربط مراجعه کنند و نیازی به ثبت‌نام در سایت نیست.

پرداخت وام از کی آغاز می‌شود؟

تسهیلات قبل از بستن قرارداد و بدون داشتن کد رهگیری پرداخت نمی‌شود. قبل از هر اقدامی باید حتما اجاره نامه به امضای دو طرف برسد. در برنامه تنظیم شده قرار است معرفی افراد به بانک در تاریخی بین ۱۵ تا ۲۰ مرداد ماه انجام شود.

شرط پرداخت وام در هر شهر چیست؟

از جمله مهم‌ترین شرایط اعلام شده برای مشولان دریافت تسهیلات مستاجران باید به سابقه پنج سال سکونت در شهر مورد نظر اشاره کرد. یعنی اگر می‌خواهید در تهران وام ۵۰ میلیون تومانی ودیعه مسکن مستاجران بگیرند، باید حتما از پنج سال قبل در این شهر سابقه سکومت داشته باشند. همچنین متقاضی باید وام یا امکانات یارانه‌ای از طرف دولت در بخش زمین یا مسکن نگرفته باشد، صاحب ملک نباشد و از سال ۸۴ هیچ‌گونه سابقه خرید و فروش ملک نداشته باشد. این وام تنها به سرپرست خانوار تعلق می‌گیرد. این شرایط و ضوابط قبلا در زمان پرداخت وام‌های مسکن و ثبت‌نام طرح ملی مسکن نیز برای متقاضیان وجود داشت.

چه تعداد مستاجر وام می‌گیرند؟

به گفته وزیر راه و شهرسازی، گروه‌های هدف مشمول دریافت این وام جمعیتی برابر با ۶۰۰ هزار خانوار را شامل می‌شود. در عین حال زنان سرپرست خانوار، حقوق‌بگیران، کارگران، مستمری‌بگیران، و بازنشستگان جزو گروه‌های هدف این طرح هستند، اما قطعا چیزی به اسم اولویت وجود خواهد داشت. خانواده‌های پنج نفره و حقوق بگیران ثابت، خانه‌اولی‌ها و کسانی که امسال ازدواج کرده‌اند، افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی در الویت دریافت این تسهیلات قرار دارند. تعداد دریافت کنندگان وام ودیعه به مستاجران می‌تواند تا یک میلیون خانوار افزایش پیدا کند.

چه کسانی نمی‌توانند وام بگیرند؟

رپیس دولت هفته گذشته در جلسه ستاد ملی مبارزه با گرونا گفته بود، وام ودیعه مستاجران به خانواده‌هایی که دارای ثابت یا تحت حمایت کمیته امداد و بهزیستی هستند، پرداخت می‌شود.

اگر اظهار نظر روحانی در این خصوص ملاک باشد، تعداد افراد حقوق‌بگیر در کشور اعم از نیروهای مسلح، دستگاه‌های اجرایی و افراد شاغل و بازنشسته، به چهار میلیون و ۷۴۷ هزار نفر می‌رسد و حدود ۱۴ میلیون نفر هم کد بیمه کارگری دارند. از آن طرف محسنی بند‌پی، سرپرست سابق وزارت رفاه هم تعداد خانوارهای زیر پوشش نهادهای حمایتی مثل کمیته امداد امام‌خمینی و سازمان بهزیستی را سه میلیون خانوار اعلام کرده است.

به این ترتیب ۲۲ میلیون نفر یا بهتر است بگوییم ۲۲ میلیون خانوار، می‌توانند مشمول دریافت وام ودیعه مسکن مستاجران باشند. احتمال دارد در هفته جاری بانک مرکزی و وزارت راه وشهرسازی، شروط جدیدی را اعلام کنند و برخی از حقوق بگیران و مستاجران را به دلیل بالا بودن حقوق و دستمزد از شمول دریافت این وام خارج کنند. پس برای رفع ابهامات این بخش از طرح وام ودیعه مسکن، باید همچنان دندان روی جگر بگذاریم.

خانه باید چه ویژگی داشته باشد؟

قطعا قرار نیست همه مستاجران مشول وام باشند. این یک مورد کاملا قطعی است چون از همان روز اول وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد، در تهران مستاجران واحدهای مسکونی کوچک‌تر از ۷۵ متر و در سایر شهرها، خانه‌های استیجاری کمتر از ۹۰ متر مشمول وام ودیعه مسکن می‌شوند.

بر اساس اطلاعات موجود در سامان شهرداری تهران، در پایتخت دومیلیون و ۸۶۷هزار و ۶۷۶ واحد مسکونی وجود دارد اما تعداد واحدهای زیر ۷۵ متر که آن هم در مناطق میانی و جنوبی این شهر قرار دارند، مشخص نیست. همچنین براساس آمار، ۴۰ درصد خانوارهای شهری و ۴۲ درصد ساکنان پایتخت، مستاجر هستند.

وثیقه دریافت وام چیست؟

تایید ثبت‌نام و پرداخت وام ودیعه مستاجران شرایط دیگری‌هم دارد؛ مثلا در زمان ثبت‌نام طرح ملی مسکن شرط تاهل در نظر گرفته شده بود البته این شرط هم قید شده که متقاضی می‌تواند زن سرپرست خانوار باشد.

نداشتن منبع قانونی برای دریافت وام تسهیلات بانکی یک شرط دیگر است. این بند تاکید می‌کند که متقاضی نباید به هیچ وجه چک برگشتی یا تسهیلات معوقه بانکی داشته باشد. جزئیات تایید توانایی تامین و پرداخت اقساط ماهانه را قراراست در اطلاعیه‌های بعدی اعلام کنند اما احتمالا ارائه یک فیش حقوقی که نشان دهد شما یا ضامن شما می‌تواند از عهده پرداخت اقساط ماهانه ۵۴۰ هزار تومانی در تهران، ۳۲۵ هزار تومانی در شهرهای مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم، اهواز و کرمانشاه و اقساط ۱۶۰ هزار تومانی ماهانه در سایر شهرها بربیاید یک شرط ضروری به حساب می‌اید.