یک بام و دو هوای ستاد ملی مقابله با کرونا ادامه دارد
«دولت» و بی‌اعتنایی به مطالبه تعطیلی تهران
بسیاری از شهروندان تهرانی منتظر بودند تا اولین روز هفته خبر تعطیلی دو هفته‌ای تهران برای کُند شدن روند شیوع کرونا منتشر شود. بسیاری از مسئولان استانی همچون استاندار، شهردار تهران و رییس شورای شهر پایتخت در کنار مسئولان وزارت بهداشت در گفتگو با رسانه‌های مختلف از احتمال بالای تصویب چنین طرحی در جلسه روز شنبه ستاد ملی مقابله با کرونا خبر داده بودند، اما ظهر آن روز در نهایت «تشدید محدودیت‌های کرونایی با توجه به وضعیت هر شهر» به تصویب اعضا رسید.
به گزارش راهبرد معاصر؛ بسیاری از کارشناسان بهداشتی و فعالان رسانه‌ای این تصمیم را ناشی از نظر شخصی رییس‌جمهور خوانده و ضمن انتقاد از آن بار دیگر نسبت به تبعات انسانی روند فعلی هشدار داده و بیان داشتند که سیاست‌گذاری لحظه‌ای، عدم توجه به افکار عمومی و دغدغه‌های روانی در نهایت به فروپاشی سیستم درمانی تحت فشار منجر خواهد شد. به راستی چرا ستاد ملی مقابله با کرونا نمی‌خواهد زیر بار تعطیلی تهران و کلانشهرها برود؟
ستاد ملی مقابله با کرونا یا تصمیم‌گیری فردی؟
از همان دقایق اول بعد از اعلام خبر مخالفت ستاد ملی کرونا با تعطیلی دو هفته‌ای تهران، بسیاری از فعالان رسانه‌ای نوک پیکان انتقادات خود را به سمت رییس‌جمهور نشانه رفتند. این فعالان که از همه جریان‌ها وطیف‌های سیاسی بودند، معتقد هستند که طی 9 ماه گذشته این حسن روحانی است که تصمیم نهایی در خصوص هرگونه اعمال محدودیت‌های کرونایی را شخصا مشخص می‌کند. این موضوع از 23 اسفند سال گذشته شروع شد که سردار محمد باقری در گفتگو با واحد مرکزی خبر از برنامه‌ریزی برای منع آمدوشد شهری در راستای کنترل شیوع کرونا خبر داد. هنوز 24 ساعت از این سخنان نگذشته بود که حسن روحانی در کنفرانس ویدئویی با فعالان اقتصادی ضمن مخالفت با این تصمیم در سخنانی گفت: «ما چیزی به نام قرنطینه نداریم، اینکه شایع شده در تهران یا بعضی شهرها برخی فروشگاه‌ها و برخی مشاغل قرنطینه هستند، اصلا چنین چیزی وجود ندارد. نه امروز قرنطینه است، نه ایام نوروز، نه بعد و قبلش و همه در کسب‌وکار و فعالیت خود آزادند. خدمات دولت هم به طور معمول به مردم خواهد رسید».
در ادامه مسیر مبارزه با کرونا نیز بارها شاهد بودیم که مسئولان دولتی و غیردولتی از برنامه‌ریزی‌های مختلف برای اجرای طرح‌های گوناگون خبر می‌دادند که در نهایت با مخالفت رییس‌جمهور عملا از چرخه تصمیم‌گیری حذف می‌شدند. برگزاری کنکور سراسری، بازگشایی و حضور فیزیکی دانش‌آموزان در مدارس و تشدید محدودیت‌های کرونایی در اواسط شهریورماه گذشته از جمله موضوعاتی بودند که سرنوشت آنها علیرغم نظرات کارشناسی افراد مختلف در نهایت براساس نظر شخصی حسن روحانی تعیین شد.
همین روند باعث شده تا فعالان رسانه‌ای به این نتیجه برسند که ستاد ملی مقابله با کرونا در واقع تنها نهادی برای ملی نشان دادن تصمیمات بوده و این شخص رییس‌جمهور و برخی نزدیان وی هستند که سرنوشت تصمیمات کلان کرونایی را مشخص می‌کنند.
محمدرضا جلائی‌پور در واکنش به این وضعیت در کانال تلگرامی خود نوشت: «آقای رئيس جمهور تقریبا همه کارشناسان مدیریت بحران کرونا و حتی کارشناسان اقتصادی و حتی وزارت بهداشت و معاون اول و نظام پزشکی کشور تعطیلی چندهفته‌ای را هم برای کاهش تلفات بالای کرونا ضروری می‌دانند و هم برای اقتصاد کشور. اینکه یک‌تنه در برابر خرد جمعی و پیشنهادات سیاستی نهادهای معتبر ایستادگی می‌کنید و مانع تعطیلی می‌شوید، مسئولیت تداوم این میزان فاجعه‌بار ابتلا و مرگ - که امروز تهران را پرمرگ‌ترین شهر جهان کرده - را بر دوش خودتان می‌گذارد».
محمد ایمانی، عضو شورای سردبیری روزنامه کیهان نیز در این خصوص نوشت: «قرار بود ستاد مبارزه با کرونا امروز تصمیمات فوریت دار برای سخت گیری بیشتر را تصویب و به اجرا بگذارد. اما آقای روحانی اعلام کرد: محدودیت‌های جدید کرونایی از اول آذر ماه (یک هفته بعد) اعمال می‌شود. ستاد - به اراده شخص آقای روحانی- حداقل یک هفته دیگر دست روی دست می گذارند، احتمالا شیوع بیماری شدت می گیرد و تازه پس از آن، تدابیر سخت گیرانه اجرایی می شود».
کارشناسان چه می‌گویند؟
این تصمیم‌گیری‌های مخالف نظرات کارشناسی در حالی است که مسئولان وزارت بهداشت و بسیاری از پزشکان سرشناس در کنار مسئولان شهری تهران از وضعیت وخیم شیوع کرونا و جهش چشمگیر تلفات این بیماری طی دو هفته آینده خبر می‌دهند.
ایرج حریرچی، معاون کل وزیر بهداشت در گفتگو با واحد مرکزی خبر نسبت به افزایش تلفات انسانی کرونا هشدار داده و گفت: «با روند فعلی، در دو هفته آینده، تا دو برابر افزایش ابتلا و مرگ و میر خواهیم داشت». همچنین حمید شریفی، استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در گفگو با خبرگزاری ایسنا نسبت به ادامه روند فعلی هشدار داده و عنوان داشت: «تعداد مبتلایان و مرگ ومیر ناشی از کرونا در کشور روند افزایشی دارد و اگر از الان کاری نکنیم احتمال انتقال ویروس در ماه‌های آینده بیشتر می‌شود و موج کنونی در ماه‌های آینده می‌تواند بزرگتر باشد. با ادامه روند افزایش تعداد مبتلایان و جان‌باختگان کرونا، در ماه‌های آینده ممکن است سیستم درمانی دیگر جوابگو نباشد و مرگ‌ها به حدی برسد که حتی در توان سیستم‌های تدفین هم نباشد که بتوانند این جسدها را دفن کنند».
از سوی دیگر مجید مختاری، از اعضای کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا هم درباره افزایش بی‌سابقه موارد مرگ و میر کرونا و لزوم قرنطینه گفت: «مساله به شدت جدی است و شاید حکومت نظامی لازم باشد». همچنین محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران در جلسه این شورا هشدار داده و تلفات ویروس کرونا را از تلفات دفاع مقدس بیشتر خوانده و بیان کرد: «برخلاف موج نخست و دوم کرونا که پس از اوج گیری دچار کاهش شد، موج سوم که مهرماه آغاز شد در آبان تشدید شده‌است و اگر اقدام موثری برای مهار آن انجام نشود، ممکن است به یک سونامی و فاجعه انسانی در آذر منجر شود».
این در حالی است که محمدرضا ظفرقندی، رئیس سازمان نظام پزشکی از تبعات ادامه روند فعلی بر سیستم درمانی نیز گلایه کرده و گفت: «آمارها از مرگ ۳۱۴ نفر خبر می‌دهند. از این تعداد ۲۱درصد از گروه پرستاری، ۱۹درصد پرسنل اداری، ۱۸درصد پزشک عمومی، ۸درصد متخصص داخلی، ۵درصد زنان و زایمان، ۵درصد متخصص بیهوشی، ۴درصد متخصص کودکان و گروه‌های دیگر پزشکی‌اند. هزاران نفر از همکاران ما در بخش پرستاری و پزشکی به کرونا مبتلا شده و صدها نفر از این افراد هم شهید شدند که طبق آمار ما حدود ۳۰۰ نفر هستند. این افراد یا به صورت دائم یا مدتی از چرخه درمان خارج می‌شوند».
به عبارت دیگر سیستم درمانی نه تنها از فشار مستقیم مراجعه بیماران به مراکز درمانی رنج می‌برند، بلکه تصمیم‌گیری‌های کلان توسط ستاد ملی مقابله با کرونا باعث شده این روند با شدت بیشتری پیش رود و به نظر کارشناسان، در نهایت به فروپاشی سیستم درمانی کشور منجر خواهد شد.
مطالبه بی‌پاسخ افکار عمومی
آنچه تعطیلی تهران را به یک مسئله مهم تبدیل کرده، استرس اجتماعی شهروندان و نقش شهر تهران در تشدید شیوع کرونا است. تهران، به عنوان چهارراه مواصلاتی و محل رفت‌وآمد روزانه 15 میلیون نفر که از شهرهای مختلف کشور به این شهر می‌آیند، به عنوان منبع اصلی پمپاژ کورنا در کشور معرفی شده است.
پیش از این ایرج حریرچی در برنامه «تیتر امشب» شبکه خبر با اشاره به افزایش موارد جدید بستری در تهران گفته بود: «تهران الان به منبع پخش بیماری در سراسر کشور تبدیل شده است». همچنین نتایج مطالعات محققان دانشگاه فردوسی مشهد نشان می‌دهد که بیشترین انتشار فضایی ویروس کرونا در استان تهران بوده که به استان‌های دیگر کشور نیز گسترش یافته است.
از سوی دیگر افزایش تلفات روزانه، کاهش شدید توانایی سیستم درمانی برای پاسخگویی به نیاز درمانی همه مبتلایان و تاثیرات اقتصادی و روانی تشدید شیوع کرونا باعث شده تا عموم شهروندان ضمن نگرانی از آینده سلامت خود و اطرافیانشان، مطالبه عمومی برای تعطیلی تهران را داشته باشند.
با پایش فضای مجازی به عنوان نمایی از افکار عمومی درمی‌یابیم که روند انتشار محتوا و درخواست کاربران برای تعطیلی تهران با افزایش نرخ مبتلایان و فوتی‌های کرونایی ارتباط مستقیم داشته است؛ به عنوان مثال در تاریخ 18 آبان و 22 آبان که محتوای منتشرده از سوی کاربران فضای مجازی با افزاش و پیک صعودی مواجه شده نرخ فوتی‌های کرونایی به ترتیب 459 و 457 بوده است:
روند انتشار کلیدواژه تعطیلی تهران در فضای توییتر فارسی
همچنین با توجه به ابعاد جغرافیایی و انتشار محتوای منطقه‌ای مورد دغدغه کاربران، 1259 کاربر فعال محتوایی را با کلیدواژه مشخص «تعطیلی تهران» منتشر کردند؛ این کاربران تاکنون بیش از 21 هزار و پانصد پسند را درخصوص محتوای منشتر شده پیرامون مطالبه عمومی تعطیلی تهران کسب کرده‌اند. از سوی دیگر کاربران فضای مجازی تاکنون بیش از 463 توییت و 845 ریتوییت در این خصوص منتشر کرده‌اند:
میزان کنش‌گری فعالان فضای مجازی در توییتر فارسی
با نگاه به این آمار که نماینده بخشی از افکار عمومی هستند می‌توان دریافت که «تعطیلی تهران» نه یک دغدغه فانتزی که نیازی واقعی برای اقشار مختلف مردم است؛ نیازی که تاکنون ستاد ملی مقابله با کرونا نه تنها پاسخی بدان نداده بلکه با تصمیم‌گیری‌های عجیب خود منجر به افزایش استرس اجتماعی شده است.
در ادامه نیز برجسته‌ترین محتوای منتشر شده از سوی کاربران فضای مجازی را در ادامه مشاهده می‌کنید:
