سفر قریب‌الوقوع نخست‌وزیر عراق به ایران
سفر قریب الوقوع نخست وزیر عراق به ایران در وهله اول نشانگر ناکارآمدی فشارهای ایالات متحده آمریکا بر دولتمردان بغداد برای کاهش و یا قطع روابط و مناسبات با تهران است.
به گزارش راهبرد معاصر ، «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق قرار است در صدر دو هیأت بلندپایه سیاسی و اقتصادی به ایران سفر کند. این اولین سفر رسمی عبدالمهدی به ایران از زمان تصدی پست نخست وزیری به صورت رسمی است.
یک منبع در دفتر نخست وزیری عراق اعلام کرده است که سفر عادل عبدالمهدی به تهران دو روزه خواهد بود و او در جریان این سفر با رهبر معظم انقلاب اسلامی و همچنین مقامات ارشد ایران ازجمله رئیس‌جمهوری این کشور دیدار و گفتگو می‌کند. عبدالمهدی در جریان این دیدارها درخصوص راهکارهای تقویت روابط دو جانبه و آخرین تحولات منطقه‌ای با مقامات تهران بحث و تبادل نظر خواهد کرد.
این سفر مقام عالیرتبه عراق به ایران درحالی انجام می‌شود که حدود سه ماه پیش نیز «برهم صالح» رئیس جمهوری عراق به تهران سفر کرده بود. وی در جریان سفر خود به تهران در اوایل بهمن ماه سال گذشته ضمن دیدار با مقامات ارشد ایرانی بر لزوم تقویت و توسعه روابط تهران بغداد در تمامی زمینه‌ها تأکید کرده بود.
برهمین اساس، سفر نخست وزیر عراق به ایران به فاصله تنها حدود سه ماه از سفر رئیس جمهوری این کشور به تهران، خود به تنهایی حاکی از اهتمام ویژه دولتمردان عراقی به گسترش روابط خود با یکی از مهمترین همسایگانشان یعنی جمهوری اسلامی ایران است؛ مسأله ای که در طول ماه‌های گذشته و از زمان روی کار آمدن عبدالمهدی و برهم صالح، بارها توسط مسئولان بغداد روی آن تأکید شده است.
اکنون نیز ناگفته پیداست که تقویت و توسعه روابط با جمهوری اسلامی، یکی از مهمترین و اصلی‌ترین اهداف عبدالمهدی از سفر به تهران است. این مسأله نشان می‌دهد که عراق طی ماه‌های گذشته تحت تأثیر فضاسازی‌ها و تبلیغات سو سران شماری از کشورهای عربی علیه ایران قرار نگرفته است و حاضر نیست که روابط و مناسبات خود با تهران را قربانی ارتباطاتش با کشورهای حوزه خلیج فارس کند.
در همین ارتباط، نگاهی به سلسله اظهارات «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق درخصوص نوع و ماهیت نگرش بغداد به مناسبات با تهران، به خوبی عزم این کشور برای توسعه مناسبات را نشان می‌دهد. عبدالمهدی پیشتر در سخنانی تأکید کرده بود: «سیاست عراق مبتنی بر برقراری بهترین روابط با کشورهای همسایه است و برای توسعه روابط و آینده‌ای بهتر در مناسبات با ایران تلاش می کند».
وی همچنین ابراز امیدواری کرده بود که دیدارهای متقابل میان مقامات ایرانی و عراقی به توسعه و تقویت روابط دوجانبه در تمامی زمینه‌ها منجر شود. در همین حال، عبدالمهدی بر خواست مردم و دولت عراق برای داشتن بهترین روابط با ایران و بهره گیری حداکثری از ظرفیت‌های دو کشور تاکید کرده بود. بنابراین، پر واضح است که دولت عراق توسعه و تقویت روابط با ایران را از مدت‌ها پیش در دستور کار خود قرار داده است و سفر عبدالمهدی به ایران در راستای تحقق این مهم انجام می‌شود.
از سوی دیگر، درحال حاضر عبدالمهدی در مسیر خود برای گسترش روابط با ایران علاوه بر پشتوانه مردمی، از پشتوانه حمایت احزاب و جریان‌های سیاسی نیز برخوردار است. احزاب و جریان‌های سیاسی مختلف نیز در برهه کنونی از تقویت روابط میان ایران و عراق استقبال به عمل می‌آورند. بسیاری از احزاب عراقی از سیاست دولت بغداد در تقویت روابط با تهران رضایت کامل دارند و آن را در راستای تأمین منافع ملی عراق می‌دانند؛ مسأله ای که به هیچ وجه به مذاق قدرت‌های بیگانه خوش نمی‌آید.
درهمین ارتباط، «سید عمار حکیم» رهبر جریان حکمت ملی عراق و رهبر ائتلاف اصلاح و سازندگی عراق معتقد است: «عراق خواستار بهترین رابطه با همسایگان خود به ویژه جمهوری اسلامی ایران است. روابط بغداد با تهران، استراتژیک و بر اساس حسن همجواری است. این امر نشان از اهتمام ویژه دو کشور برای گسترش و تقویت روابط فی‌مابین در بالاترین سطح دارد».
وی همچنین با اشاره به متأثر نشدن مناسبات تهران بغداد از تحریم‌های ضد آمریکایی تأکید می‌کند: «دولت کنونی عراق درخصوص تحریم‌های اعمالی علیه ایران، به فشارهای آمریکا تن نداده است. دولت عراق در تلاش است تا بر اساس قوانین بین‌المللی، منافع عراق و ارزش‌های اخلاقی و انسانی، توازن را در روابط خود با دیگر کشورها حفظ کند».
این درحالی است که «هادی العامری» رئیس سازمان بدر و رهبر ائتلاف البناء، یکی از دو فراکسیون بزرگ پارلمان عراق نیز بارها بر لزوم تقویت و توسعه روابط میان تهران بغداد تأکید کرده است. العامری با بیان اینکه ایران نقش بسیار مهمی در مبارزه با تروریسمِ تکفیری در عراق ایفا کرده است، بر لزوم گسترش روابط دوجانبه تأکید می‌کند.
اما پیام مهم سفر عبدالمهدی به تهران این است که بغداد به تحریم‌های ضد آمریکایی علیه جمهوری اسلامی ایران اهمیتی نمی‌دهد و با وجود تهدیدات علنی و غیر علنی ایالات متحده همچنان در مسیر افزایش روابط خود با تهران در زمینه‌های مختلف گام برمی دارد. این مسأله آنجا بیش از پیش آشکارتر شد که مقامات عراقی صراحتاً موضع خود در عدم تبعیت از تحریم‌های ضد ایرانی را اعلام کردند.
درهمین ارتباط، پیشتر نخست وزیر عراق موضع خود در قبال تحریم‌های ضد ایرانی ایالات متحده آمریکا را صراحتاً و به صورت شفاف اعلام کرده بود. وی در این خصوص تأکید کرده بود: «عراق بخشی از تحریم‌های ضد ایرانیِ ایالات متحده آمریکا نیست».
نخست وزیر عراق در این خصوص همچنین گفته بود: «اینکه آمریکا تحریم‌هایی را علیه کشور و اشخاصی تحمیل کرده به خودش مربوط است و این سیاستِ تحریمی نمی‌تواند بیانگر موضع بغداد در قبال افراد و کشورهای تحریم‌شده باشد». موضع شفاف نخست وزیر عراق در قبال تحریم‌های ضد ایرانی گویای این واقعیت است که مقامات عراقی حتی در سایه اعمال این تحریم‌های ضد حقوق بشری، عزم جدی برای تقویت روابط اقتصادی خود با تهران دارند.
در هر صورت، بدون شک دولت عراق در مسیر کنونی خود یعنی تقویت روابط با جمهوری اسلامی ایران در تمامی زمینه‌ها، از دو پشتوانه مهم مردمی و حزبی برخوردار است و می‌تواند روی آن‌ها حساب ویژه ای باز کند. درهمین حال، عدم تسلیم بغداد در برابر فشارهای خارجی به ویژه از سوی ایالات متحده آمریکا برای کاهش و یا قطع روابط با تهران، آینده روشنی را در برابر این روابط و مناسبات تهران بغداد قرار داده است.
این روابط حسنه و تنگاتنگ که اخیراً نیز بسیار تقویت شده، موجبات خرسندی مقامات عراقی را نیز فراهم آورده است و این مسأله نشان از آن دارد که مقامات بغداد نگران پیامدهای احتمالی تقویت روابط خود با تهران از سوی قدرت‌های بیگانه ازجمله ایالات متحده آمریکا نیستند و با عزمی جدی این مناسبات را دنبال می‌کنند.