سفر رافائل گروسی به تهران؛ نتیجه پافشاری ایران بر حق قانونی خود

به گزارش راهبرد معاصر؛ تشدید تحرکات اخیر مقامات کشورهای اروپایی و همچنین سردرگمی دولت بایدن در مقابل سیاست منطقی و قطعی جمهوری اسلامی که به واسطه مقاومت فعال مردم ایران و وحدت نظر مسئولان به وجود آمده، بیانگر این واقعیت است که هر زمان میان دولت و مجلس اتفاق نظر وجود داشته و انقلابی عمل کردیم و به این نکته واقف بودیم که زبان مذاکره با طرف سلطه‌گر زبان «زور» و انجام اقدامات عملی در مقابل بدعهدی است، توانستیم دشمن را به عقب نشینی وادار و منافع ملی خود را تامین کنیم. 

سفر مدیرکل آژانس بین المللی انژی اتمی به تهران نیز نتیجه پافشاری مسئولان جمهوری اسلامی بر استیفای حقوق پایمال شدن مردم ایران به واسطه بدعهدی های طرف های مقابل در اجرای تعهدات خود در برجام است که یکی از این اقدامات قانونی البته در قالب برجام، توقف بازرسی‌های فراپادمانی آژانس شامل بازرسی‌های پروتکل الحاقی و پروتکل پلاس است که طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی تحت عنوان قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» روز سه شنبه (5 اسفند) به صورت قطعی اجرا خواهد شد و جنب‌وجوش‌های اخیر طرف‌های غربی نیز ایران را منصرف نخواهد کرد؛ چراکه در مواضع اخیر مقامات دولت بایدن نشانی از عزم آمریکا برای رفع تحریم‌ها دیده نمی‌شود.

نشست مجازی اخیر سه وزیر اروپایی با بلینکن  و همچنین تماس‌های تلفنی برخی مقامات اروپایی با روحانی نیز با توجه به تجریه تلخ برجام و اعتماد به طرف‌های غربی نمی تواند گره برجام را بگشاید و تنها عامل راهگشا، اقدام آمریکا در رفع همه تحریم‌های وضع شده با هر برچسب و عنوانی علیه ملت ایران و در مرحله بعدی راستی‌آزمایی و تایید آن توسط جمهوری اسلامی است. بنابراین مسئولان نظام به واسطه مطالبه افکار عمومی تنها اقدام طرف آمریکایی را ملاک عمل قرار خواهند داد . همچنانکه رهبر معظم انقلاب نیز در بیانات اخیر خود تاکید داشتند ««درباره برجام، حرف‌ها و وعده‌هایی گفته می‌شود ولی ما حرف و وعده خوب که نقض و بر ضدّ آن عمل شود، زیاد شنیدیم بنابراین حرف و وعده فایده ندارد و این بار «فقط عمل» مهم است. اگر عملِ طرف مقابل را ببینیم، ما هم عمل خواهیم کرد و این بار، جمهوری اسلامی با حرف و وعده قانع نخواهد شد.»

اقدامات نمایشی آمریکا

سه اقدام سطحی، حداقلی و نمایشی مقامات دولت بایدن یعنی، عقب‌نشینی از مکانیسم ماشه، کاهش محدودیت‌های ‌تردد دیپلمات‌های ایران در نیویورک و همچنین آمادگی آمریکا برای حضور در مذاکرات 1+5 بیش از آنکه اقدامی در جهت جبران کوتاهی‌ها و سیاست اشتباه دولت ترامپ باشد، تلاشی برای بازسازی وجهه آمریکا و ماله کشی بر شکست آنها در سازمان ملل بود. در واقع اقدام دولت بایدن در لغو مکانیسم ماشه بیش از آنکه در جهت منافع ایران باشد، تلاشی  از سوی بایدن برای خارج کردن آمریکا از انزوا و بن‌بست دیپلماتیک و حقوقی ایجاد شده توسط ترامپ است. 

در پی نامه دولت بایدن به شورای امنیت سازمان ملل که طی آن درخواست دولت ترامپ برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه را پس گرفته‌اند، علاوه بر رسانه‌های آمریکایی و رسانه‌ها ضدانقلاب که تلاش کردند با بزرگنمایی این اقدامات سطحی، آن را به عنوان گامی بزرگ و موثر از سوی آمریکا و حسن‌نیت بایدن معرفی کنند و به دنبال آن با انداخت توپ در زمین ایران، امتیازخواهی کنند، جریان غربگرای داخلی و مدافعان برجام نیز سعی داشتند  اقدامات نمایشی دولت بایدن را به عنوان برگشت امریکا به برجام تصویرسازی کنند و با فشار به حاکمیت، بار دیگر ایران را در شرایطی نابرابر پای میز مذاکره بنشانند.

وجود همین جریان تحریف در داخل، ممکن است طرف غربی را که در مقابل مقاومت و اراده راسخ ایران در ایستادگی بر اصول و حقوق خود، به دست و پا زدن افتاده،  امیدوار به راه اندازی موج رسانه‌ای علیه ایران کند تا بار دیگر در عین حالی که هیچ تحریمی، حتی یک مورد از سوی آمریکا لغو نشده و دولت بایدن بدون برداشتن هرگونه گامی به‌سمت برجام اجرای کامل آن را ازسوی ایران مطالبه ‌کند. هر چند جریان تحریف به خوبی می‌دانند اینبار سیاست «نشان دادن دَر باغ سبز» آنها به واسطه فشارهای حداکثری دولت ترامپ در سال های اخیر و سو مدیریت‌های دولت در حلمشکلات  اقتصادی و معیشتی مردم، موجب ریزش شدید پایگاه اجتماعی آنها شده است. 

نتیجه خطرناک بازگشت تدریجی به برجام

به دنبال اظهارات اخیر بایدن در نشست امنیتی مونیخ و تاکید وی بر تعامل با کشورهای 1+5 در باره موضوع هسته‌ای ایران، تلاش‌های طرف غربی برای برگزاری این نشست با طرح حضور آمریکا در قالب «میهمان» تشدید شده است. این در حالی است ایران تاکید کرده امریکا به دلیل خروج رسمی از برجام در اردیبهشت 97، صرفا بعد از لغو همه تحریم‌ها به صورت موثر و با قابلیت راستی آزمایی می تواند به عضویت در برجام بازگردد. آمریکا در حالی تلاش دارند به صورت تدریجی به توافق هسته ای بازگردد که اظهارات مقامات دولت بایدن بیانگر آن است که آنها در نظر دارند بدون توجه به پیش شرط های ایران (لغو همه تحریم ها) به برجام برگردند. همچنانکه «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌‌ان عنوان می‌کند «فکر می‌کنم دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک امکان‌پذیر است؛ مساله این است که پشت یک میز بنشینیم». وی در این گفتگو به هدف و پِلن بعدی دولت بایدن از حضور در مذاکرات 1+5 نیز اذعان کرده و می‌گوید «باید با کشورهای عضو دائم شورای امنیت به اضافه آلمان بحث کنیم که چگونه می‌توانیم ایران را به تعهداتش ذیل برجام بازگردانیم». در واقع آمریکا می خواهد در قالب جلسات 1+5، اهداف مدنظر  خود درباره ایران از جمله به‌روزرسانی بندهای محدودیت‌های ایران و طرح موضوع موشکی و منطقه‌ای را نیز در دستور کار قرار دهد.

بنابراین با خروج رسمی آمریکا از برجام، جلسات برجام به صورت 1+4 برگزار شده و خواهد شد.  این در حالی است که در صورت تمایل آمریکا به بازگشت به توافق هسته‌ای و تشکیل دوباره جلسات برجامی در قالب 1+5، دولت بایدن می بایست همه تحریم ها را به صورت موثر لغو کند در غیر این صورت  بر اساس مصوبه مجلس، دولت ایران  نمی تواند حضور آمریکا در برجام را به رسمیت بشناسد. چراکه بر اساس قانون مجلس تا زمانی که آمریکا تحریم‌ها را به صورت مؤثر لغو نکند دولت ایران نمی‌تواند به محدودیت‌های برجامی بازگردد.

بر اساس تجربه نقض تعهدات از سوی طرف‌های غربی و همچنین بر اساس مطالبه عمومی که خواستار پافشاری مسئولان بر مواضع منطقی و قانونی جمهوری اسلامی در مقابل زیاده‌خواهی آمریکا و کشورهای اروپایی هستند، به نظر می رسد ارائه هرگونه ابتکار و راه‌حلی که مبتنی بر خوش بینی به طرف غربی و  بازگشت امریکا به برجام بدون لغو موثر همه تحریم‌ها باشد،  ورود به بازی خطرناکی است که ممکن است بار دیگر منافع ملی را برای چند سال معطل رفت و آمدها دیپلماتیک و وعده‌ها نسیه کند. در شرایطی که دلایل و استدلال های منطقی جمهوری اسلامی دارای پشتوانه قوی داخلی و بین المللی است و طرف مقابل به دلیل نقض عهد و عدم پایندی به تعهدات در جایگاه متهم است، چرا باید وارد بازی مذاکراتی شویم که با زیاده‌خواهی‌های طرف مقابل فرسایشی خواهد بود و نمی توان برای آن انتهایی متصور شد. در این صورت آمریکا با طرح مطالبات و موضوعات فرا برجامی، دور باطلی از مذاکرات را کلید خواهد زد و در انتها هم با بهانه‌تراشی‌هایی همچون طرح مخالف جمهوریخواهان کنگره، نگرانی کشورهای منطقه و... از رفع تحریم‌ها شانه خالی خواهد کرد.

با نظر به تجربه سال‌های گذشته برجام که البته پرهزینه نیز بوده، برای ایران روشن و مبرهن است که آمریکا به محض ورود به 1+5 هیچ تحریمی را لغو نخواهد کرد، چراکه  آنها تلاش دارند با همراه ساختن اروپا با ایده مذاکراتی کاخ سفید درباره ایران، بدون اجرای پیش شرط لغو موثر همه تحریم‌ها، وارد مذاکرات هسته‌ای شده و به برجام برگردند و در ادامه موضوعات موشکی و منطقه ای ایران را در دستور کار مذاکرات 1+5 قرار دهند.