چرا حماس پیروز جنگ یازده روزه است؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ روز دوشنبه (20 اردیبهشت) پس از پایان اولتیماتوم یک ساعته حماس به رژیم صهیونیستی مبنی بر خروج از شرق بیت المقدس و خاتمه دادن به روند اخراج فلسطینی ها از محله شیخ جراح، هفت راکت از نوار غزه به سمت مواضع این رژیم در قدس و اطراف آن پرتاب شد. این اقدام نظامی ساختار سیاسی-نظامی اسرائیل را غافلگیر کرد. بنا به گفته رسانه های اسرائیلی، از این تعداد راکت، فقط یک مورد توسط گنبد آهنین رهگیری شد!

در همان زمان کتائب عزالدین القسام در بیانیه‌ ای ضمن برعهده گرفتن مسئولیت این حمله راکتی اعلام کرد: «ما در پاسخ به جرایم و حملات علیه شهر قدس، حمله موشکی انجام دادیم. موشک‌ های ما پیام دارد و دشمن باید این پیام را خوب بفهمد و اگر بازگشتید باز می‌ گردیم و اگر بیشتر حمله کردید، بیشتر حمله می ‌کنیم.»

در پی این حملات آژیرهای خطر در شهرک‌ های صهیونیست ‌نشین فعال شد. منابع فلسطینی گزارش دادند جلسه کنست لغو شد و تمامی اعضای پارلمان به پناهگاه منتقل شدند. همچنین سازمان آم کالاوی، که هر سال به مناسبت بزرگداشت فتح بیت ‌المقدس شرقی به دست نیروهای رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۶۷ راهپیمایی ای با حضور جوانان یهودی برگزار می کند، اعلام کرد راهپیمایی «رقص پرچم‌ ها» که قرار بود دوشنبه شب اجرا شود، به دلیل وقایع روزهای اخیر لغو شده و این مراسم در بیت ‌المقدسی که دچار دسته ‌بندی شده برگزار نمی شود.

تبادل آتش میان دو طرف یازده روز به طول انجامید. در پایان این نبرد، براساس گزارش ارتش رژیم صهیونیستی بیش از چهار هزار و سیصد راکت از غزه به سمت اراضی اشغالی پرتاب شد که در نوع خود رکورد محسوب می شود. در این جنگ 248 نفر از ساکنین نوار غزه شهید شدند که از این تعداد 66 نفر کودک، 39 نفر زن و 17 نفر هم افراد سالخورده بودند. همچنین 1948 نفر هم زخمی شدند. در طرف مقابل، طبق ادعای رژیم صهیونیستی که امکان راستی آزمایی آن وجود ندارد، فقط 12 نفر کشته شدند.

با این حال پس از پایان درگیری نظامی و اعلام آتش بس، در نوار غزه، کرانه باختری، لبنان، مصر، ایران، عراق، مالزی، انگلیس، کانادا و چندین کشور دیگر دنیا راهپیمایی هایی به مناسبت پیروزی مقاومت فلسطین در برابر رژیم صهیونیستی برگزار شد.

با انتشار تصاویر این راهپیمایی ها، این سؤال برای برخی به ویژه در فضای مجازی پیش آمد که چرا باید مقاومت فلسطینی به خصوص حماس را پیروز نبرد یازده روزه دانست. براین اساس گزارش پیشرو بنا دارد با اشاره به 9 متغیر نشان دهد که چرا گفته می شود «حماس پیروز جنگ یازده روزه بود.»:

1)تمامی اراضی اشغالی در تیررس موشک های حماس

در جنگ یازده روزه، برای نخستین بار حماس نشان داد قادر است با پرتاب راکت و موشک به مناطقی فراتر از مواضع رژیم صهیونیستی در اطراف مرز غزه، این رژیم را تهدید کند. در مدت جنگ یازده روزه، تل آویو زیر بمباران موشکی مقاومت فلسطین بود. تصاویر منتشر شده در رسانه های اسرائیلی نشان می دهد این راکت ها توانستند خساراتی در این شهر به وجود آورند.

همچنین تا پیش از این محدوده کرانه باختری و قدس دور از دسترس اهداف نظامی حماس به شمار می رفت. اما پرتاب هفت راکت به این منطقه آشکار کرد برد تجهیزات نظامی حماس فراتر از آن چیزی است که استراتژیست های رژیم صهیونیستی گمان می برند.

لذا از این پس مقامات اسرائیل نسبت به توانمندی جنبش مقاومت فلسطین در سراسر اراضی اشغالی احساس نگرانی خواهند کرد و این یک فاکتور مهم در تعیین قدرت حماس محسوب می شود. اسرائیل مدعی است برترین قدرت نظامی خاورمیانه به شمار می رود، این رژیم با اشاره به پیروزی در چهار جنگ که طرف مقابلش کشورهای عربی بودند، تلاش دارد تصویری شکست ناپذیر از خود به نمایش بگذارد؛ اما امروز مشخص شد یک گروه فلسطینی قادر است امنیت و بقای این رژیم را صرفاً با برخورداری از راکت تهدید کند. بنابراین در تعریف «پیروز جنگ یازده روزه»، باید گزاره های دقیق تری به کار برد.

2)پرتاب 4300 راکت در یازده روز

براساس آمار روزنامه گاردین، بیشترین حمله راکتی به اراضی اشغالی مربوط به سال 2006 است که اسرائیل با حزب الله درگیر جنگ بود. در آن زمان در بازه زمانی 19 روزه، حدود 4500 راکت پرتاب شد. همچنین در سال 2019 نیز در مدت سه روز جهاد اسلامی570 راکت پرتاب کرد؛ اما شلیک سه هزار راکت در هفت روز نخست جنگ اخیر به سمت اسرائیل، یک رکورد محسوب می شود. در واقع مشخص شد مقاومت فلسطین توانسته است توانمندی نظامی خود را به اندازه ای بهبود بخشد که اسرائیل را زیر شدیدترین حملات قرار دهد.

بدون تردید این روند ادامه خواهد یافت و اگرچه ارتش رژیم صهیونیستی مدعی است یکصد کیلومتر از تونل ها و زیرساخت های حماس را در بمباران هوایی نابود کرد، اما قدرت این گروه در تداوم نبرد تا ساعات پایانی جنگ نشان داد این حملات نتوانست تأثیری در توان نظامی حماس بگذارد.

این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که نشان می دهد جنبش مقاومت فلسطین توانسته است توانمندی نظامی خود را به گونه ای محافظت کند که علی رغم صدها حمله اسرائیل، آسیبی به آن نرسد. این مسأله برای رهبران رژیم صهیونیستی تهدید مهمی محسوب می شود، به ویژه آنکه این قابلیت می  تواند به مرور نیز تقویت شود.

3)هدف قرار گرفتن ساختارهای زیربنایی رژیم صهیونیستی

خط لوله نفتی ایلات-عسقلان و تأسیسات گازی تامار در این جنگ هدف موشک های حماس قرار گرفتند. همچنین در این خصوص رسانه‌ های عبری اعلام کردند حماس، زیردریایی‌ و کشتی‌ هایی دارد که قادر به حمل ۵۰ کیلوگرم مواد منفجره است.

افزون بر این، در نتیجه هدف قرار گرفتن تل آویو و اطراف آن با ده ها راکت، فرودگاه بین المللی بن گوریون مجبور شد فعالیت های خود را متوقف کند. احتمال پرتاب موشک به دیگر فرودگاه ها نیز باعث شد تا اسرائیل به طور کلی پروازها از/به اراضی اشغالی را به حالت تعلیق درآورد. در همین راستا چند روز پس از شروع جنگ مقامات رژیم صهیونیستی اعلام کردند چند هواپیما اختصاصی صرفاً برای انتقال افرادی که در خارج اراضی اشغالی مانده بودند، در نظر گرفته اند.

براین اساس گروه های مقاومت فلسطینی و حماس توانستند فراتر از اطراف نوار غزه، تمامی اراضی اشغالی را به مثابه یک جنگ تمام عیار تحت تأثیر توانمندی نظامی خود قرار دهند و با آسیب رساندن به زیرساخت های رژیم صهیونیستی، این رژیم را در حوزه اقتصادی متضرر کنند. این زیان ها از سوی یک گروه فلسطینی یک شکست قابل توجه محسوب می شود.

4)برهم زدن احتمال تشکیل دولت ائتلافی و افزایش دو دستگی ها میان احزاب اسرائیل

تا پیش از آغاز تقابل نظامی یازده روزه، علی رغم بن بست دو ساله سیاسی در تشکیل دولت، شرایط به گونه ای بود که احتمال می رفت یائیر لاپید رهبر حزب یش آتید قادر است با کنار هم قرار دادن احزاب مخالف نتانیاهو در چارچوب «ائتلاف تغییر»، کابینه تشکیل دهد.

ارزیابی های اولیه نشان می داد لاپید برخلاف نتانیاهو می تواند حتی نظر مساعد احزاب جناح راست یعنی امید جدید و یامینا را نیز جلب کند. همچنین برخی رسانه ها از احتمال حضور منصور عباس، رهبر حزب عربی راعم در این ائتلاف خبر می دادند.

اما وقوع جنگ یازده روزه باعث شد تا یکبار دیگر اختلاف احزاب جناح راست با احزاب میانه و چپ در بحث نحوه برخورد با نیروهای مقاومت فلسطین تشدید شود تا جایی که در روزهای پایانی این نبرد، رسانه های اسرائیلی اعلام کردند نفتالی بنت، رهبر حزب یامینا و گیدئون سعر رهبر حزب امید جدید، گفتگوهای خود را با لاپید برای تشکیل دولت متوقف کرده اند. بنت و سعر اعلام کردند با رویکرد لاپید در خصوص مواجه با حماس و دیگر گروه های فلسطینی مخالف هستند.

لذا اکنون پیشبینی ها حاکی از آن است رژیم صهیونیستی باید خود را برای برگزاری پنجمین انتخابات پارلمانی زودهنگام در دو سال گذشته آماده کند. در واقع این موضوع، قدرت اثرگذاری حماس بر تحولات سیاسی داخلی رژیم صهیونیستی را نشان می دهد. اگر حماس گروهی بود که توان وارد کردن ضربات مهلک بر رژیم صهیونیستی نداشت، روند تشکیل کابینه نیز از آن متأثر نمی شد. اما اکنون سیاستمداران این رژیم مجبور هستند جدیت تهدیدات حماس را لحاظ کنند. این مسأله آنها را وارد سلسله ای از چالش ها خواهد کرد.

5)ایجاد خلل در روند اقدامات رژیم صهیونیستی در کرانه باختری و شرق بیت  المقدس

تا پیش از این، گستره عملیات حماس محدود به تحولات نوار غزه بود. این گروه همواره در موضوعاتی که مستقیماً غزه را تحت تأثیر قرار می -داد، وارد منازعه با رژیم صهیونیستی می شد. اما روز دوشنبه (20 اردیبهشت)، حماس برای نخستین بار نشان داد که قادر است نسبت به ظلمی که در حق فلسطینی های کرانه باختری و شرق بیت المقدس می شود، هم پاسخ مناسبی بدهد.

این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که بدانیم در ماه های اخیر رژیم صهیونیستی از طریق صندوق ملی یهود بنا داشت زمین های اطراف شهرک های یهودی نشین کرانه باختری را خریداری کند. ورود این نهاد به بحث خرید زمین برای اولین بار از سال 1948 زنگ خطری برای فلسطینی ها است. اما این مسأله واکنش تشکیلات خودگردان را برنینگیخت. از سوی دیگر تلاش برای پیشبرد اخراج فلسطینی ها از محله شیخ جراح با استناد به حکم دادگاه رژیم صهیونیستی و محدود کردن حضور آنها در مسجد¬الاقصی در سایه عدم واکنش جریان فتح اتفاق افتاد.

در این شرایط حماس نشان داد می تواند به عنوان پشتیبان فلسطینی های کرانه باختری نیز مانع تحرکات و دست اندازی های رژیم صهیونیستی شود. این موضوع موجب تغییر نگاه ها به حماس در کرانه باختری شد. همچنین باعث شد تا رژیم صهیونیستی از این پس نگران واکنش حماس باشد و بداند همچون گذشته نمی تواند برنامه های خود را در این منطقه بدون احساس خطر از سوی گروه های فلسطینی، پیش ببرد.

6)گسترش نفوذ حماس در کرانه باختری

پس از ورود حماس به تحولات شرق بیت المقدس و حمایت از فلسطینی های کرانه باختری، اکنون در این منطقه تعداد زیادی از فلسطینی ها خود را حامی حماس اعلام می کنند. روز جمعه (31 اردیبهشت) همزمان با آغاز آتش بس، تعدادی از جوانان فلسطینی در مسجدالاقصی گردهم آمدند و شعار دادند «ما سرباز حماس هستیم». همچنین اخباری در مورد برخورد با مفتی اعظم قدس که منتخب جریان فتح است نیز مخابره شد.

اهمیت این مسائل در آن است که کرانه باختری منطقه نفوذ جریان فتح محسوب می شود. اعلام حمایت عده ای از فلسطینی ها از حماس را باید به معنای افزایش حوزه نفوذ این گروه و کاهش قدرت فتح و تشیکلات خودگردان ارزیابی کرد.

جنگ یازده روزه موجب شد تا امروز رژیم صهیونیستی در کرانه باختری خود را با طرفداران حماس روبرو ببیند که این موضوع می ¬تواند هشدار جدی برای امنیت شهرک نشینان باشد. فلسطینی های ساکن کرانه باختری متوجه شدند حماس توان و اراده ورود به جنگ برای حمایت از آنها در برابر اسرائیل را دارد. تقویت این گزاره بدون تردید تهدیدی برای رژیم صهیونیستی و همچنین جریان های فلسطینی سازش کار به شمار می رود.

7)برانگیختن احساسات اعراب در شهرهای اسرائیل و وقوع درگیری های داخلی

همزمان با آغاز حملات رژیم صهیونیستی علیه غزه، فلسطینی های ساکن شهرهای اراضی اشغالی به خیابان آمدند. درگیری میان اعراب و یهودیان در شهرهای که تا پیش از این ظاهراً دو طرف به همزیستی رسیده بودند، نشان داد همچنان موضوع حمایت از فلسطینی ها و بحث بیت المقدس در قلب اعراب جامعه اسرائیل است. تقابل میان یهودی ها و فلسطینی ها در شهرهای لود، عکا، حیفا، اورشلیم، طبریه و بت یام به اندازه ای شدید و نگران کننده بود که باعث شد نتانیاهو دستور دهد ارتش برای تأمین امنیت وارد این شهرها شود. همچنین برخی کارشناسان از احتمال وقوع جنگ داخلی سخن می گفتند.

آشکار شدن چنین گسل اجتماعی در جامعه رژیم صهیونیستی ضمن آنکه شکننده بودند امنیت و ثبات داخلی این رژیم را نشان داد، مشخص کرد حماس و دیگر گروه های مقاومت فلسطینی قادر هستند در شرایط ویژه فلسطینی های ساکن اسرائیل را علیه این رژیم برانگیزند. این موضوع از یک طرف هشداری برای امنیت رژیم صهیونیستی است و از طرف دیگر توان اثرگذاری حماس را نشان می دهد. در واقع اکنون مشخص شد اراده حماس برای مقابله نظامی با اسرائیل مورد حمایت جمعی از جامعه عرب اراضی اشغالی است.

8)فشار اکثریت فلسطینی ها برای برگزاری انتخابات پارلمانی و حمایت از حماس در این رقابت سیاسی

با اشاره به نکات بالا، مشخص شد امروز قدرت اثرگذاری حماس فراتر از غزه است. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که بدانیم در صورت برگزاری انتخابات پارلمانی فلسطین، حماس می تواند ساختار قدرت را تغییر دهد.

اما طبق مفاد توافق اسلو تنها احزابی قادر هستند در انتخابات فلسطین شرکت کنند که با موجودیت رژیم صهیونیستی مخالف نباشند و لذا احزابی مانند حماس و جهاد اسلامی در این چارچوب نمی گنجند. ولی به نظر می رسد پشتیبانی نظامی حماس از فلسطینی های کرانه باختری را بتوان سرآغازی برای تغییر این وضعیت دانست.

اعلام حمایت تعدادی از فلسطینی های کرانه باختری از حماس، می تواند باعث شود تا در روند تشکیل پارلمان، نه مفاد توافق اسلو که واقعیات کنونی تعیین کننده باشند.

در واقع افزایش محبوبیت حماس در میان مردم فلسطینی شرایط را برای تغییرات سیاسی فراهم کرده است. در این راستا مخالفت با خواست هواداران حماس به استناد توافق اسلو، ممکن است زمینه ساز درگیری های جدید با رژیم صهیونیستی و همچنین جریان های سازش کار فلسطینی شود. لذا باید این فاکتور را هم دلیلی بر پیروز دانستن حماس در جنگ یازده روزه برشمرد. زیرا اکنون اسرائیل با مشکل جدیدی مواجه شده است.

9)اهمیت یافتن مسأله اخراج فلسطینی ها از محله شیخ جراح در افکار عمومی دنیا

پرتاب هفت موشک به مواضع رژیم صهیونیستی در قدس و اطراف آن، با هدف جلوگیری از اخراج فلسطینی ها از محله شیخ جراح و پایان دادن به محدودیت حضور آنها در مسجدالاقصی صورت گرفت. امروز پس از یازده روز جنگ، می توان مشاهده کرد افکار عمومی دنیا به این موضوع آگاهی یافته است و با حضور در راهپیمایی های متعدد حقانیت مطالبه حماس را تأیید کردند. مردم ژاپن، کره جنوبی، مالزی، هند، پاکستان، ایران، کشورهای حوزه خلیج فارس، ترکیه، فرانسه، فنلاند، انگلیس، آلمان، چک، بلژیک، استرالیا، نیوزیلند، کانادا، آمریکا و برزیل از جمله کشورهایی بودند که در این تظاهرات حضور یافتند.

بنابراین در نهایت حماس توانست مطالبه خود را از حوزه محدود فلسطین خارج کند و افکار عمومی را تحت تأثیر قرار دهد. این موضوع هدف بزرگ حماس بود که محقق شد. در شرایط کنونی پیگیری روند اخراج فلسطینی ها از محله شیخ جراح و اعمال محدودیت در مسجدالاقصی توسط رژیم صهیونیستی با هزینه های زیادی روبرو است. نهادهای حقوق بشری، افکار عمومی و به تبع آنها دولت ها نسبت به این موضوعات حساس شده اند و اسرائیل نمی تواند بدون لحاظ کردن این پارامترها، اهداف خود را پیش ببرد.