راهبرد معاصر بررسی میکند؛
واکسن کرونا و نگاه راهبردی رهبر انقلاب به «سلامت»
آمریکا با تولید واکسن داخلی در ایران و عقیم ماندن تحریم واکسن، به نوعی مجبور به برداشتن تحریم واکسن کرونا شد و همین موضوع، فتح بابی برای افزایش واردات واکسن و تسریع واکسیناسیون عمومی در کشورمان شد. واقعیتی که که رهبر انقلاب نیز در سخنان ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ به صورت تلویحی به آن اشاره داشتند و فرمودند: «خوشبختانه در داخل، تولید واکسن انجام گرفت و تولید داخلی به نحوی موجب شد که واردات خارجی هم آسان‌تر بشود.»
به گزارش راهبرد معاصر؛ با اوج گیری مجدد بیماری کرونا و ابتلاء و مرگ بی‌سابقه هموطنان در اثر شیوع سویه دلتای این ویروس توجه تبلیغی رسانه‌های معاند به این مساله، با رویکردی ابزاری و سیاسی، جهت فضاسازی تبلیغی علیه نظام بیشتر شده است. در همین رابطه راین سانه ها با یادآوری موضوع ممنوعیت واردات واکسن خارجی و با هدف تخریب شخصیت و محبوبیت زدایی از وجهه رهبر معظم انقلاب ، شخص ایشان را عامل نابسامانی اوضاع بهداشتی و درمانی کشور و تشدید این بیماری در ایران معرفی و کوشیدند انتقادات به موضوع روند واکسیناسیون را متوجه معظم له سازند. فارغ از سوالاتی همچون اینکه حتی در صورت موافقت رهبر انقلاب، آیا واکسن آمریکایی در اختیار ایران قرار می‌گرفت، یا اینکه آیا دقیقا همان واکسن تزریق شده در دولت‌های غربی در اختیار مردم ایران قرار می گرفت و یا شرایط تحریمی تا چه حد در خرید واکسن مانع ایجاد می کرد، رسانه‌های معاند به صورت تک بعدی مساله ممنوعیت واردات غربی را عامل شرایط کنونی می‌دانند. مساله اصلی رسانه‌ها تلنبارسازی بار مسئولیت وضعیت کنونی در یک کانون و سوق دادن انتظارات و نارضایتی های بدان سمت است.
ماجرا از روزی آغاز شد که رهبر معظم انقلاب در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۹۹ بر اساس «دوراندیشی»، «اعتماد به توانمندی دانشمندان داخلی» و اعتقاد به شعار «ما می‌توانیم»، بر ضرورت ساخت واکسن داخلی تاکید و همزمان با «واردات واکسن» به غیر از واکسن‌های تولیدی در آمریکا و انگلیس موافقت کردند. ایشان با علم به پیامدهای سخنان خود فرمودند: «ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی به کشور ممنوع است. این را من به مسئولین هم گفته‌ام، الان هم به طور عمومی می‌گویم.» این دستور عمومی بار دیگر صداقت رهبر انقلاب با مردم را به همگان نشان داد؛ چرا که برخی معتقد بودند اگر قرار بود چنینی تصمیمی گرفته شود، رهبر انقلاب می‌توانستند آن را به‌صورت محرمانه ابلاغ کنند و اجرا شود.
این در حالی بود که در آن شرایط انعکاس رسانه‌ای گسترده اخبار مربوط به تولید واکسن و آغاز واکسیناسیون در برخی از کشورهای غربی موجب شده بود تا افکار عمومی ایرانیان به شدت خواهان تامین واکسن شوند که این فرمان غیرمنتظره نوعی شوک به جامعه وارد کرد و واکنش‌های زیادی را به دنبال داشت.
در این میان رسانه‌های معاند نیز با کلیدواژه‌هایی همچون «کشتار جمعی»، «ممنوعیت ورود واکسن خارجی» و.. تلاش می‌کردند ضمن سانسور بخشی از بیانات رهبر انقلاب که تاکید داشتند واردات واکسن از جاهای مطمئن به غیر از آمریکا و انگلیس اشکالی ندارد، این مفهوم را در میان افکار عمومی القا کنند که «واردات هر نوع واکسنی ممنوع شده است». در حالی که رهبر انقلاب در چهارم تیر ۱۴۰۰ زمان تزریق دُز نخست واکسن بار دیگر به موضوع اشاره کرده و فرمودند: «حالا یک وقت هست که در کنار واکسن داخلی، واکسن‌های خارجی هم مورد استفاده است، مورد نیاز است، ایرادی ندارد، من اشکالی به آن ندارم.» ایشان همچنین در تاریخ 1 مرداد 1400 نیز در زمان تزریق دُز دوم واکسن برکت همین سخن را به گونه‌ای دیگر تکرار کردند: «در کنار تولید داخلی ناچار بوده‌ایم و هستیم که از تولیدات کشورهای دیگر هم تا آن حدّی که قابل اطمینان است استفاده کنیم و استفاده خواهیم کرد.»
این نظر صریح رهبر انقلاب در مقاطع دیگری نیز بیان شده بود و برای مسئولین نظام، کاملا موضع رهبری برای واردات واکسن خارجی روشن بود که علیرغم ممنوعیت ورود واکسن از آمریکا و انگلیس، واردات واکسن با برندهای آمریکایی و انگلیسی که در کشور دیگری تولید شده باشند نیز هیچ‌گاه ممنوع نبوده و در حال حاضر نیز نیست.
هرچند تاکیدات چندباره رهبر انقلاب توطئه دوگانه‌سازی «واکسن داخلی و واردات واکسن» را خنثی کرد و نشان داد که تولید واکسن ایرانی، مانع واردات واکسن خارجی نیست، اما فضاسازی‌های روزهای اخیر شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان و رسانه‌های معاند نشانگر این است که پروژه «مقصر جلوه دادن رهبر معظم انقلاب در افزایش آمار فوتی‌های کرونا» با طرح ممانعت ایشان از واردات واکسن‌های خارجی همچنان در دستور کار قرار دارد و سعی میشود هرگونه ضعف و کاستی در مقابله با بیماری کرونا به ایشان نسبت داده شود.واقعیت ممنوعیت واردات واکسن تولید آمریکا و انگلیس چیست؟
1) اولویت کشورها برای واکسیناسیون داخلی و عدم صادرات
یک ماه پیش از سخنرانی رهبر انقلاب و دستور ایشان بر ممنوعیت واردات واکسن از کشورهای غیر قابل اعتماد آمریکا، انگلیس و فرانسه، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، ۱۸ آذر ۱۳۹۹ صدور واکسن از آمریکا را تا زمان واکسیناسیون مردم این کشور ممنوع کرده بود و طبیعتا همه کشورها ترجیح می‌دادند ابتدا مردم کشور خودشان را واکسینه کنند.
به عنوان نمونه علیرغم اینکه کشور هند قرارداد فروش چند میلیون دوز واکسن به ایران را داشت، با کاهش آن به 500 هزار دوز و دریافت پول آن، بنا به آنچه دستور دادستان این کشور و نیاز داخلی هند اعلام شد، تنها یک‌چهارم تعهد خود را عملی کرد. این در حالی بود که بلافاصله بعد از سخنرانی رهبر معظم انقلاب در 19 دی 1399 جریان اپوزیسیون فعال در شبکه‌های اجتماعی و برخی از جریانات داخلی با ترند کردن هشتک «واکسن بخرید» تلاش کردند با ایجاد دوگانه «مردم – حاکمیت»، مسئولان جمهوری اسلامی به‌ویژه رهبر معظم انقلاب را نسبت به «سلامت عمومی» بی‌تفاوت جلوه دهند و ماجرای واکسن را به مباحث ایدئولوژیک مرتبط سازند.
جریان معاند در حالی دلسوز ملت ایران شده و بر طبل «واکسن بخرید» می‌کوبید که در خود آمریکا با نیاز حداقل ۶۰۰ میلیونی، شرکت فایزر اعلام کرده بود تا پایان سال ۹۹ تنها توان تامین فقط ۱۰۰ میلیون دوز آن را خواهد داشت.
2) تاثیر تحریم در واردات واکسن کرونا
به دلیل تشدید تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران در سال‌های اخیر، عملا واردات واکسن در اوایل ساخت آن مثل بسیاری از داروها به ایران تقریبا غیرممکن بود و این موضوع به دلیل شروع بحران جهانی کرونا تشدید هم شده بود تا جایی که تا مدت‌ها هیچ کشوری حتی جرئت فروش ماسک به ایران را هم نداشت.
با این وجود برخی مدام در داخل همسو با رسانه‌های معاند مدعی «عدم تحریم واکسن از سوی آمریکا» بودند و فریاد «واکسن بخرید» سر می‌دادند. در حالی که ۵ میلیون دوز واکسن آنفولانزا که قرار بود از کشور ترکیه به کشور وارد شود، به دستور آمریکایی‌ها متوقف شد و تراکنش‌های بانکی در سطح بین‌المللی برای خرید و واردات واکسن بسیار دشوار صورت می‌گرفت که ما در جریان واردات واکسن از کوبا با آن مواجه بودیم. همچنین در ۱۶ دی‌ماه ۱۳۹۹ (۳ روز قبل از سخنرانی رهبر انقلاب) ایران تعداد ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن را از کواکس پیش‌خرید کرده و مبلغ آن را پرداخت کرده بود. قرار بود ۳.۲ میلیون دوز از این قرارداد تا قبل از پایان سال 1399 تحویل ایران شود؛ اما تحریم‌های آمریکایی بار دیگر مانع شد. پس از پیگیری‌های مکرر ایران، فقط ۷۰۰ هزار دوز واکسن، آن هم در ۱۶ فروردین تحویل ایران شد. قبل از آن نیز سرپرست معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در تاریخ 3 دی‌ماه 1399 با اشاره به تاثیر تحریم‌ها در واردات واکسن کرونا عنوان کرده بود: «به رغم تمام تلاش‌هایی که انجام شده اما مشکلات ناشی از تحریم تاکنون مانع از ورود واکسن کرونا به کشور شده است».
3) تاکید پزشکان و متخصصان داخلی و خارجی بر غیرقابل اعتماد بودن واکسن فایزر
بعد از تاکید رهبر انقلاب بر ممنوعیت واردات واکسن تولید آمریکا، انگلیس و فرانسه به کشور، با توجه به بدعهدی‌ها و سابقه تاریخی این کشورها در زمینه «ترور بیولوژیک»، «ارسال خون‌های آلوده» و...، متخصصان پزشکی و مسئولان وزارت بهداشت نیز خطر واردات واکسن از کشورهایی که سابقه دشمنی و کینه آنها از ملت ایران بر کسی پوشیده نیست را تایید کردند.
سعید نمکی، وزیر بهداشت در تاریخ ۲۱ دی ۱۳۹۹ درباره دستور رهبر انقلاب مبنی بر ممنوعیت واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی گفت: «در اروپا خیلی‌ها این واکسن را نمی‌زنند، در خود آمریکا هم نمی‌زنند. به خاطر تشکیکی که ایجاد شده است نمی‌زنند. حالا پدر یک خانواده اگر به او گفتند که این شیوه معالجه ممکن است برای فرزندت عارضه ایجاد کند، پدر و دلسوز یک خانواده حق دارد مسئولین کشور را از چیزی که در آن تشکیک ایجاد شده است، منع کند.» وی تصریح کرد: «کدام عقل سلیمی باور میکند کسی که برای بیمار ما از پول خود ما اجازه حمل‌ونقل دارو نداده است حالا برای افراد سالم ما واکسن هدیه کند؟ این امر با عقل جور درنمی‌آید.»
سعید نمکی در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۹۹ نیز عنوان کرد: «اگر روند واکسن‌های خارجی را مطالعه کنید، می‌بینید یکی از برندهای معروفی که اینجا برایش چانه می‌زدند که چرا آن را وارد نمی‌کنید که در سهمیه کووکس ما هم بود، ۷ کشور معتبر اروپایی فقط در طول چند روز گذشته تزریقش را متوقف کردند. در عوض ما از معتبرترین منابع کم‌ضرر دنیا واکسن تهیه کردیم و ما را به باد تمسخر گرفتند.»
این در حالی بود که همزمان متخصصان پزشکی در بسیاری از کشورها نیز واکسن فایز را غیرقابل اعتماد می‌دانستند. در نظرسنجی منتشرشده توسط نشریه «ایریش تایمز» مشخص شده که نیمی از پرستاران آلمانی و یک‌چهارم (۲۵ درصد) پزشکان آلمانی واکسن تولیدشده توسط شرکت فایزر را قابل اعتماد ندانسته و خود مایل به تزریق آن نبودند. در فدراسیون متخصصان ایتالیایی نیز حداقل یکصد نفر از متخصصین این کشور مخالفت خود را با استفاده از واکسن فایزر اعلام کرده و نسبت به ایمنی این واکسن و واکنش‌هایی که در بدن ایجاد میکند، هشدار داده‌اند.
مخالفت با واکسن فایزر مختص به کادر درمان ایران و کشورهای اروپایی نبود. نظرسنجی موسسه KFF که تحقیقات اجتماعی- بهداشتی را در آمریکا صورت می‌دهد، نشان‌دهنده مخالفت ۲۹ درصد از اعضای کادر درمان این کشور با تزریق واکسن کرونا بود تا جایی که فرماندار ایالت پرجمعیت اوهایو در آمریکا مخالفت اکثر اعضای کادر درمان این ایالت با تزریق واکسن فایزر را «حیرت‌کننده» توصیف میکند.
همان‌طور که گفته شد، عملیات روانی رسانه‌های معاند به صورت هدفمند در جهت هجمه و تخریب علیه قلب حاکمیت و شخص رهبر انقلاب دنبال میشود به نحوی که تلاش می‌کنند عامل و علت همه مشکلات و کاستی‌ها و مرگ‌ومیرها را به ایشان نسبت دهند. در حالی که خسته شدن اکثریت مردم از شرایط کرونایی و به طبع آن بی‌اعتنایی به رعایت پروتکل‌های بهداشتی که در برخی مقاطع درصد رعایت پروتکل‌ها به زیر 30 درصد هم رسید، تاثیر بسیار زیادی در افزایش شیوع ویروس کرونا و بالا رفتن آمار مرگ‌ومیر داشته است. به این موضوع می‌توان برخی سومدیریت ها و ضعف در عملکرد مسئولان دولت سابق را نیز اضافه کرد.
4) اتفاق‌نظر میان مردم و مسئولان در خصوص غیرقابل اعتماد بودن واکسن‌های آمریکا و انگلیس
سوق دادن انتقادات و نارضایتی‌ها به سمت رهبر انقلاب و قرار دادن ایشان به عنوان سیبل انتقادات در حالی بود که بعد از تاکید ایشان مبنی بر غیرقابل اعتماد بودن واکسن‌های تولید آمریکا و انگلیس، علاوه بر متخصصان پزشکی و اکثریت مردم، مسئولان و سران قوا نیز در این زمینه متفق‌القول بودند که نمی‌توان جان مردم را در معرض آزمایش واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی به خطر انداخت.
در همین راستا حسن روحانی در تاریخ ۲۰ دی ۱۳۹۹ درباره ممنوعیت ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی گفته بود: «ما زودتر از این هم می‌توانستیم واکسن وارد کنیم و واکسن‌هایی در اختیار ما بود، اما واکسن‌ها متعلق به شرکت‌هایی بودند که می‌خواستند آن را روی مردم ما آزمایش کنند.» روحانی در آخرین روز کار خود به‌عنوان رئیس دولت دوازدهم در یک گفت‌وگوی تلویزیونی در تاریخ ۱۱ مرداد بار دیگر صحبت‌های دی‌ماه گذشته خود را تکرار کرد و گفت: «برخی کشورهای تولیدکننده واکسن حاضر بودند در مرحله سوم به ما واکسن بدهند، یعنی مردم ما را وارد امتحان واکسن‌هایشان کنند که ما قبول نکردیم.»
همچنین آیت‌الله رئیسی نیز در تاریخ ۲۲ دی ۱۳۹۹، زمانی که ریاست قوه قضاییه را بر عهده داشت درباره ممنوعیت ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی عنوان کرد: «تأکید مقام معظم رهبری بر ممنوعیت ورود واکسن از آمریکا و انگلیس برای آن بود که نباید ایران به آزمایشگاهی برای واکسن‌های آنها تبدیل شوند.» در تازه‌ترین مورد نیز، سرلشگر سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تاریخ 31 مرداد با تاکید بر اینکه «واکسنی وارد می‌کنیم که از سلامت آن اطمینان داریم» گفت: «به دلیل بی‌اعتمادی مطلق نمی‌توانیم به دشمنان اعتماد کنیم که اجازه بدهیم آنها محلول واکسن را در بدن مردم ما تزریق کنند چون می‌دانیم در استراتژیک دشمن فلج‌سازی مردم ایران یک هدف قطعی است اول آن را با تحریم اقتصادی رقم زدند که مردم ما را فلج کنند، استفاده سلاح‌های بیولوژیک جزء لاینفک راهبرد نظامی دشمن است آیا میشود به دشمن اجازه داد محلول واکسنی که ما نمی‌دانیم چیست به مردم ما تزریق کند».
رفع تحریم واکسن؛ نتیجه تولید واکسن داخلی
رهبر انقلاب در دی‌ماه 1399 ضمن موافقت با واردات واکسن از مبادی مطمئن، بر ضرورت ساخت واکسن داخلی تاکید کردند و برای تحقق آن، شرکت‌های دانش‌بنیان کشور را به حرکت در این مسیر فراخواندند. اعتماد به تولید داخلی از سوی رهبر انقلاب و اصرار ایشان در این زمینه موجب افزایش انگیزه دانشمندان جوان در شرکت دانش‌بنیان شد و برای ساخت واکسن داخلی فعال شدند تا جایی که 5 ماه بعد واکسن برکت با گذراندن موفقیت‌آمیز مراحل تست در ۲۴ خرداد ۱۴۰۰ مجوز تزریق گرفت. حالا جمهوری اسلامی ایران در کنار کشورهای دارای تکنولوژی تولید واکسن بعد از هند، چین، انگلیس، آمریکا و روسیه، ششمین کشور دنیا و اولین کشور در منطقه‌ی غرب آسیا بود که واکسن ضدکرونا را تولید می‌کرد. خبری که دشمنان ملت ایران و رسانه‌های غربی را شوکه کرد.
تنها بعد از گذشت ۳ روز از این اتفاق بزرگ و قرار گرفتن نام ایران در کنار معدود کشورهای تولیدکننده واکسن کرونا، آمریکا مجبور شد رسما اعلام کند که تحریم ایران برای واردات واکسن را لغو کرده است. این نتیجه همان خودباوری و اتکا به توان داخلی است که می‌تواند در زمینه‌های دیگر نیز برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها مورد توجه قرار گیرد.
حال می‌توان نتیجه دوراندیشی رهبر انقلاب و نتیجه بیانات ایشان در 19 دی 1399 و تاکید بر تولید واکسن داخلی را بیش از گذشته درک کرد. رویکردی استراتژیک که نه با مذاکره و التماس بلکه با تکیه‌بر خودباوری و اعتماد به جوانان این سرزمین موجب رفع خودکار تحریم واکسن کرونا از سوی آمریکا شد.
در واقع آمریکا با تولید واکسن داخلی در ایران و عقیم ماندن تحریم واکسن، به نوعی مجبور به برداشتن تحریم واکسن کرونا شد و همین موضوع فتح بابی برای افزایش واردات واکسن و تسریع واکسیناسیون عمومی در کشورمان شد. واقعیتی که که رهبر انقلاب نیز در سخنان ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ به صورت تلویحی به آن اشاره داشتند و فرمودند: «خوشبختانه در داخل، تولید واکسن انجام گرفت و تولید داخلی به نحوی موجب شد که واردات خارجی هم آسان‌تر بشود.»