دلایل تنش‌ها و بازیگران تأثیرگذار در تحولات سودان

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ بعد از کودتای نظامی علیه عمرالبشیر و به دست گرفتن زمام قدرت به وسیله نظامیان و عبدالفتاح البرهان، این کشور وارد بحران تازه ای شد. برهان قول داده بود مقدمات انتخابات را فراهم کند و حکومت غیرنظامی تشکیل دهد، اما در عمل مشاهده شد چندان به این روند اعتقادی ندارد و قصد برکناری از قدرت ندارد.

موضوع مهمی که بر کاهش مقبولیت برهان در افکار عمومی تأثیر بسزایی داشت، عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی بود که وی با این اقدام خود را در مقابل مردم سودان قرار داد. هرچند وی به دنبال جلب نظر آمریکا در راستای بهبود وضعیت اقتصادی سودان و تثبیت موقعیت خود بود، اما دقیقاً اشتباه معمر قذافی، دیکتاتور لیبی را مرتکب شد و حیات سیاسی- نظامی خود را به موضوعات این چنینی گره زد.

باتوجه به تحولات رخ داده و درگیری ها در سودان بیان چند نکته قابل تأمل و ضروری است:

1. اکنون درگیری ها در سودان میان نیروهای واکنش سریع به ریاست محمد حمدان دقلو (حمیدتی) و ارتش به ریاست برهان است که تعداد نیروهای واکنش سریع از نظر کمی به همان تعداد نیروهای ارتش سودان است. نیروهای واکنش سریع در زمان عمر البشیر و برای دفاع از دارفور از نیروهای بومی تشکیل شد.
2. درباره علت درگیری میان نیروهای واکنش سریع با ارتش سودان نظرات مختلفی مطرح شده است. برخی دلیل اصلی درگیری ها را در تصمیم برهان در ادغام نیروهای واکنش سریع در ارتش می دانند و معتقدند این اقدام باعث شده است حمیدتی، فرمانده نیروهای واکنش سریع به آن واکنش نشان دهد.
   
   برخی دیگر علت درگیری ها را به توافق نرسیدن برهان با حمیدتی به دلیل توافق سیاسی بر سر آینده سیاسی سودان می دانند و این موضوع را مورد توجه قرار داده اند که حمیدتی نیز به دنبال ریاست دوره انتقالی است.
   
   فعلاً دوره انتقالی به روند ثابتی تبدیل شده است و شاید به همین دلیل باشد حمدیتی به علت امید نداشتن به روند سیاسی مترصد رسیدن به قدرت است. زیرا برهان و حمیدتی در نشست مشترکی توافق کرده بودند کمیته مشترک امنیتی تشکیل دهند که اعضای آن متشکل از نظامیان، گروه‌های مسلح و نهادهای حاکمیتی ذی ربط باشد.
3. در رابطه با رویکردهای حمیدتی می توان گفت، وی فردی دارای گرایش های ضدمقاومت و همراه با رژیم صهیونیستی است و در زمینه عادی سازی روابط سودان با این رژیم نقش پررنگی داشت؛ به گونه ای که حمیدتی و برهان ارتباط تنگاتنگی در رابطه با پرونده عادی‌سازی روابط سودان و رژیم صهیونیستی داشتند، اما صهیونیست ها به تازگی به توافقاتی با حمیدتی دست یافته بودند.
4. درباره منافع بازیگران خارجی و مهم ترین بازیگران در عرصه داخلی سودان می توان چند مورد بیان کرد. رژیم صهیونیستی یکی از بازیگرانی است که مهم ترین نقش را در تجزیه سودان و تبدیل شدن آن به سودان جنوبی و شمالی دارد و با موضوع عادی سازی روابط، سعی داشت حضور و نفوذ خود را در سودان افزایش دهد.
   

   برخی علت درگیری ها را به توافق نرسیدن برهان با حمیدتی به دلیل توافق سیاسی بر سر آینده سیاسی سودان می دانند

   
   یکی از دلایلی که رژیم صهیونیستی تمرکز ویژه ای بر سودان دارد، کنترل بنادر این کشور در دریای سرخ  در راستای جلوگیری از ورود تسلیحات مقاومت به غزه است که این موضوع اهمیت بیشتری نسبت به سایر موضوعات برای صهیونیست ها دارد. همچنین رژیم صهیونیستی در سایه تحولات فوق، ترس از دست دادن پایگاه دوم خود پس از خلیج فارس و نزديكي به بحرين و امارات در همجواری باب المندب و دریای سرخ دارد.
   
   تحولات کنونی نیز که به نوعی به خطر افتادن منافع صهیونیست ها در سودان است، این رژیم را به تکاپو انداخته روند درگیری های فعلی را متوقف کند؛ به گونه ای که یدیعوت آحارونت به نقل از مقام های صهیونیستی گزارش  کرد، وزارت امور خارجه این رژیم و موساد در تلاش برای حل بحران میان دو طرف درگیری در سودان هستند.
   
   بازیگران بعدی کشورهای عربی همچون عربستان و امارات هستند که بنابر ادعاهای موجود عربستان بیشتر تمایل به برهان دارد و امارات به دنبال تقویت حمیدتی است. هرچند نیروهای واکنش سریع در کودتای چندسال گذشته علیه بشیر با ارتش سودان همکاری کرده بودند.

 
ارزیابی نهایی

سودان با وضعیت فعلی نشان داد آبستن حوادثی در آینده خواهد بود و همین تحولات می تواند پازل سیاسی- نظامی را در این کشور تغییر دهد. عواملی که باعث تغییر رویکرد افکار عمومی در سودان و همچنین برخی بازیگران نسبت به مقام های فعلی آن شده است، دو گزاره مهم ارسال نیرو به جنگ یمن و عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی بود.

 
این موضوعات نه تنها هیچ سودی برای سودان ندارد، بلکه خارطوم را با جنگی داخلی مواجه کرده است. در کنار این موضوع وابستگی عرصه های سیاسی و نظامی سودان به بازیگران خارجی منجر به این شده است وضعیت داخلی آن هرچندمدت دچار اختلافات و حوادثی شود.