طرح کاهش سقف مهریه در مجلس/ آیا ملک جای سکه را می‌گیرد؟

به گزارش راهبرد معاصر، «هما داوودی گرمارودی» وکیل پایه یک دادگستری و فعال حقوق زنان  درباره طرح مطرح شده در مجلس مبنی بر تعیین سقف برای مهریه و در پاسخ به این سوال که آیا این طرح به نفع زنان است یا خیر؟ گفت: در بحث مهریه مشکلات بسیاری وجود دارد و ریشه این مسئله را باید جستجو کنیم که چرا موضوع مهریه به اینجا رسیده است و چرا خانم‌ها تمایل به انتخاب و تعیین مهریه‌های سنگین پیدا کرده‌اند. زنانی که مهریه سنگین تعیین می‌کنند، معتقدند این کار را بعنوان ضمانت و برای روز مبادا در نظر می‌گیرند. چون هیچ حق و حقوقی ندارند. در واقع مهریه را سنگین در نظر می‌گیرند تا ضمانتی در زندگی باشد.

این وکیل دادگستری تصریح کرد: اگر به مهریه به عنوان ضمانت نگاه شود، به این معنی است که به عنوان ما به ازای حق طلاق در زمان اختلاف با همسر از طریق آن مصالحه و در نهایت مهریه بخشیده شود و در مقابل حق طلاق گرفته شود، اما اگر مهریه به عنوان یک حق مالی در نظر گرفته شود و زن قصد داشته باشد، این حق مالی را بگیرد باید به این نکته توجه کند، مردی که متعهد شده است ۲ هزار سکه بپردازد، آیا توان مالی پرداخت دو سکه را هم دارد یا خیر؟ از سوی دیگر این تصور همچنان از گذشته در ذهن آقایان مانده و فکر می‌کنند که همچنان مهریه را کی داده و کی گرفته است و سند رسمی بدهی خود یعنی مهریه را امضا می‌کنند و در اغلب موارد با مشکل مواجه می‌شوند.

داوودی خاطرنشان کرد: بنابراین باید اول ببینیم، ریشه اینکه چه چیزی باعث شده وضعیت مهریه به اینجا برسد و اینقدر سنگین شود چیست؟ اگر به یک خانمی گفته شد در هنگام ازدواج مهریه تعیین نکند و یا ۵ سکه یا یک سکه تعیین کند می‌ترسد و فکر می‌کند در زندگی مشترک امنیت ندارد و تصور می‌کند که همیشه بدون پشتوانه است و زیر پایش سست است و هر لحظه ممکن است به او بگویند از این زندگی برو.

وی ادامه داد: باید ببنیم چرا مهریه به این جایگاه رسید؟ یکی از دلایل مهم این است که زن، چون حق طلاق ندارد، چون حق حضانت ندارد و… حساب و کتاب می‌کند که اگر مرد خوب نبود و، چون دادگاه اجازه طلاق به زن نمی‌دهد، بنابراین به دنبال یک اهرم فشار باشد تا از طریق آن طلاق بگیرد و حقوق خود را استیفا کند و یا اینکه از این طریق از حق خودش بگذرد تا بتواند طلاق بگیرد و این ایراد از همین جا ناشی می‌شود که مهریه به عنوان یک اهرم فشار یا وجه‌المصالحه در نظر گرفته شود.

این وکیل دادگستری ادامه داد: اگر قرار است مشکل مهریه حل شود، باید آسیب‌شناسی کنیم که چرا مهریه به این جا رسیده است و این مشکل را حل کنیم، اما نباید به بهانه حل مشکل مهریه یک مشکل دیگر اضافه کنیم و نباید سقف برای مهریه تعیین کنیم، چراکه این کار دخالت قانون‌گذار در خصوصی‌ترین روابط افراد است.

این فعال حقوق زنان گفت: شاید زوج دوست دارد برای همسرش ۱۴ هزار سکه مهریه تعیین کند، این به خود زوجین بستگی دارد، چراکه مهریه یک هدیه است که مرد موقع ازدواج به زن می‌دهد اگرچه امروز از جایگاه خود خارج شده است، اما قانون‌گذار می‌خواهد در خصوصی‌ترین روابط یک زن و مرد یعنی دادن یک هدیه به یکدیگر، دخالت کند و این کار هم به دلیل این است که این هدیه آثار قانونی و اجتماعی گسترده‌ای را ایجاد کرده است.

داوودی تصریح کرد: مردان به دلیل عدم توان پرداخت این هدیه به زندان افتاده‌اند و زنان فکر می‌کنند این موضوع یک پشتوانه برای آنهاست که در حقیقت نیست و ما باید این مشکلات را حل کنیم نه اینکه برای این هدیه سقف تعیین کنیم. تعیین سقف برای مهریه باعث می‌شود ازدواج‌ها سخت‌تر شود و مشکلات و آسیب‌ها بیشتر شود، چراکه زن وقتی می‌بیند قانون‌گذار گفته بیش از ۱۴ سکه مهریه نکند، خوب ملک طلب می‌کند و با تصویب این طرح، از مهریه‌هایی که عمدتا" نسیه بوده، به این سمت می‌رویم که از این به بعد خانواده‌ها تمایل پیدا می‌کند به جای سکه، ملک پشت قباله دخترشان بگیرند و این ازدواج‌ها را مشکل‌تر می‌کند و آمار ازدواج پایین‌تر می‌آید، چراکه هیچ کس حاضر نیست بدون تضمین وارد خانه شوهر شود.

وی خاطرنشان کرد: بنابراین تعیین سقف برای مهریه نه تنها مشکلات موجود را حل نمی‌کند، بلکه تنها شکل آن را عوض می‌کند و در نهایت باعث افزایش مشکلات می‌شود، ضمن اینکه قانونگذار نمی‌تواند در خصوصی‌ترین روابط افراد دخالت کند و نمی‌تواند تعیین کند که مرد به زن چه میزان باید هدیه بدهد.

وی در پاسخ به این سوال که چه مواردی می‌تواند جایگزین شود تا دیگر مهریه به عنوان ابزار تضمین در نظر گرفته نشود؟ گفت: من سال‌هاست پیشنهادی در این زمینه مطرح کرده‌ام، مبنی بر اینکه به جای مهریه وجه التزام دریافت کنیم. مهریه را یک مقدار متعارف در نظر بگیریم و به جای آن شرایطی را ضمن عقد در نظر بگیریم که اگر به طور مثال مرد بدون اجازه، همسر دوم اختیار کرد یا معتاد شد یا کلاهبرداری کرد یا سوء معاشرت داشت و مرتکب چنین خطا‌هایی شد، به طور مثال ۵۰۰ سکه به عنوان وجه التزام به زن بپردازد که اگر مرد خلاف تعهدات و وظایف زناشویی خود رفتار کرد، زن می‌تواند این میزان را دریافت کند و اگر تخلف نکرد قطعا زندگی سالم و آرامی خواهند داشت. اسم این وجه را دیگر مهریه نگذاریم، بلکه به عنوان وجه التزام در نظر بگیریم همان چیزی که برای روز مبادا در نظر گرفته می‌شود.

این وکیل دادگستری تصریح کرد: مهریه نیز در سرجای خود باشد و در کنار آن نیز میزانی برای وجه التزام در نظربگیریم که اگر مرد خلاف تعهدات زناشویی خود رفتار کرد، مجبور به پرداخت این وجه التزام باشد. اگر هم خلاف تعهدات زناشویی خود رفتار نکرد که مشکلی ایجاد نمی‌شود./ایلنا