ماجرای صف کشی کامیون ها در مرز آستارا چه بود؟
مقامات مسئول ارشد سازمان راهداری و گمرک با اشاره به فروکش کردن صف کامیون ها در مرز آستارا، برخی علل ایجاد این صفوف را طی روزهای گذشته تشریح کردند.
به گزارش راهبرد معاصر برخی خبرها از بازگشت مجدد صف کامیون‌های حامل محصولات صادراتی و ترانزیتی منتظر برای عبور از مرز آستارا به جمهوری آذربایجان جهت تردد به روسیه حکایت دارد.
این در حالی است که هر ساله در ماه ژانویه که با افزایش صادرات محصولات کشاورزی، و باغی از جمله کیوی به روسیه مواجهیم، کامیون‌های حامل این محموله‌ها مرز آستارا را برای سفر به روسیه به دلیل نزدیکتر بودن به مرزهای ورودی روسیه انتخاب می‌کنند که این تجمع کامیون‌ها به ایجاد صفوف طولانی در پایانه مرزی آستارا می‌انجامد.
افزایش محصولات صادراتی و ترانزیتی به روسیه
با این حال محمد جواد هدایتی مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل و نقل بین الملل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، علت این صف را وجود کامیون‌های حامل محمولات ترانزیتی و صادراتی کشور در شهر آستارا برای خروج از مرز زمینی عنوان کرده است.
هدایتی گفته است: در آستارا همواره با جهش فصلی مواجه هستیم و از یک ماه منتهی به ژانویه صادرات محصولات کشاورزی و باغی از جمله کیوی و پرتقال شمال کشور تا محصولات کشاورزی جنوب کرمان به مقاصد روسیه و اوراسیا افزایش پیدا می‌کند و این بار از مرز زمینی آستارا عبور داده می‌شود، این افزایش تقاضا برای عبور تا عید نوروز ادامه‌دار است.
وی با اشاره به افزایش ۵۰ تا ۶۰ درصدی میزان تردد کامیون‌های صادراتی و ترانزیتی از آستارا نسبت به مدت مشابه در دو سال گذشته، علت آن را افزایش همکاری‌های ایران و اوراسیا و انعقاد موافقتنامه های ترجیحی با اوراسیا عنوان و اظهار کرد: مواردی چون «محدودیت در پل مرزی آستارا» و «توقف‌های طولانی تشریفات گمرکی» از دلایل ایجاد این صفوف است؛ در فصل اوج ترددها معمولاً با حدود ۲۲۰ تا ۲۴۰ دستگاه کامیون خروجی از مرز و ۲۳۰ تا ۲۴۰ کامیون ورودی به کشور از این مرز مواجه هستیم. بنابراین در روزهای اوج میزان مجموع تردد کامیون‌ها از این مرز با توجه امکانات و ظرفیت موجود به ۴۴۰ تا ۴۵۰ دستگاه کامیون می‌رسد.
محدودیت پذیرش کامیون‌ها از آن سوی مرز، عامل کُندی تردد
سید روح‌الله لطیفی درباره نقش گمرک در توقف کامیون‌ها در مرز آستارا گفت: وظیفه گمرک کنترل اسناد تردد محموله‌های تجاری بر اساس قوانین بین المللی است و ما چاره‌ای جز اجرای قانون نداریم. از سوی دیگر باید کنترل‌ها و پذیرش‌های کامیون‌ها در سمت مقابل را هم در نظر گرفت که در افزایش صف کامیون‌ها مؤثر است.
وی از دیگر دلایل ایجاد صفوف کامیون‌ها در مرز آستارا را افزایش حجم خرید محصولات کشاورزی ایران از سوی روس‌ها دانست و افزود: در فصول سرد سال روس‌ها چاره‌ای جز خرید مواد کشاورزی و خوراکی از دیگر کشورها از جمله ایران ندارند بنابراین با شروع فصل سرما در روسیه و فصل برداشت محصولات کشاورزی در جنوب ایران، صف صادرات این محصولات در آستارا ایجاد می‌شود.
لطیفی یکی دیگر از دلایل کندی تردد را پایین بودن پذیرش کامیون‌ها در مرز سامور بین آذربایجان و روسیه عنوان و اظهار کرد: این مرز روزانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ دستگاه کامیون پذیرش دارد. از سوی دیگر، این تنها مرز بین روس‌ها و آذری‌ها است.
سخنگوی گمرک گفت: وزارت راه باید پیگیر اجرای موافقتنامه ترانزیتی ایران – آذربایجان – روسیه باشد که مدت‌های زیادی معطل مانده است. همچنین دستگاه دیپلماسی ما باید از آذری‌ها پیگیر باز شدن مرز دیگری میان آذربایجان و روسیه باشد.
به گفته این مقام مسئول، آذری‌ها هم علاوه بر ایران، به روسیه صادرات دارند و در مرز سامور روزانه ۸۰ دستگاه کامیون آذری و ۱۷۰ دستگاه کامیون ایرانی پذیرش می‌شود. از آنجایی که در حال حاضر تعداد کامیون‌های صادراتی ایران به بیش از ۲۵۰ دستگاه رسیده، کامیون‌های ایرانی در داخل مرز ما باقی می‌مانند تا هزینه‌های ورود و تردد را در خاک آذربایجان پرداخت نکنند بر همین اساس طرف آذربایجانی هم پذیرش محدود کامیون دارد بنابراین شاهد ایجاد این صف در آستارا هستیم.
لطیفی تأکید کرد: گمرک مشکلی برای اجرای تشریفات گمرکی برای ترددهای ریلی و جاده‌ای ندارد ولی ممکن است در دوره‌ای حجم محموله‌ها به حدی باشد که به دلیل ظرفیت پایین سمت مقابل، کارها کندتر انجام شود.
سخنگوی گمرک گفت: کانال ولگا ی روسیه در این فصل سال یخ می‌بندد بنابراین روس‌ها به سمت ترددهای جاده‌ای و ریلی برای واردات محصولات کشاورزی متمایل می‌شوند که در نتیجه شاهد حجم بالای ترددهای جاده‌ای و صف کامیون‌ها در مرزهای ورودی به روسیه هستیم. در ضمن انتظار تکمیل پل تردد در مرز و دو طرفه شدن آن، همراه با توسعه زیرساخت‌های ریلی از سوی وزارت راه بین فعالان تجارت خارجی وجود دارد که امیدواریم وزارت راه در دولت سیزدهم اهتمام ویژه ای به این موضوع داشته باشد.
لطیفی بیان کرد: در ضمن با پیگیری گمرک و همراهی وزارت راه سامانه گذرنامه ناجا که به‌صورت رادیویی متصل بود و قطعی‌هایی داشت و همین امر موجب کندی می‌شد با اتصال به فیبر نوری باعث کاهش قطعی شده به گونه‌ای که در دو روز گذشته بیش از ۲۲۵ کامیون در روز از ایران به سمت آذربایجان خروج پیدا کرده در صورتی که پیش از این کمتر از ۱۸۰ دستگاه بود.
میزان صف کامیون‌ها در مرز آستارا فروکش کرده است
فریبرز مرادی مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گیلان درباره صفوف کامیون‌ها در مرز آستارا اظهار کرد: صادرات ما به روسیه معمولاً از آبان هر سال شروع می‌شود و در ماه ژانویه (نیمه دوم دی ماه و نیمه نخست بهمن ماه) به اوج می‌رسد.
وی افزود: در حال حاضر با توجه به اتمام ژانویه و ورود به فوریه، میزان تردد کامیون‌های صادرات محصولات کشاورزی و باغی به روسیه کاهش یافت است لذا مشکلی فعلاً در مرز آستارا نداریم.
این مقام مسئول ادامه داد: این موضوع به این معنی نیست که در حال حاضر شاهد صف کامیون‌ها در مرز آستارا نباشیم اما ترددها از حجم تردد کامیون‌ها در ژانویه کمتر و ساده‌تر است./مهر