غفلت از تبیین در تصویب طرح «صیانت»

به گزارش راهبرد معاصر؛ طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی یا همان نظام تنظیم مقررات فضای مجازی چند ماهی می شود که در مجلس شورای اسلامی و از سوی وکلای ملت در حال بررسی و تحقیق پیرامون بندها و لوایح آن است تا نهایتا آنچه به نفع کاربران فضای مجازی در ایران است تصویب شود. طرحی که از همان ابتدا هم با سرو صداهای بسیاری همراه بود و بعد از تشکیل جلسات بسیار و مسجل شدن اینکه نیاز به کار کارشناسی قوی تری دارد برای بررسی تخصصی تر به کمیسیون ویژه سپرده شد.

فضای مجازی در تمام دنیا و حتی کشورهای غربی و نظام سرمایه داری دارای قوانین و مقرراتی است که نه تنها حقوق کاربران آن مصون بماند بلکه کاربران و ارائه دهندگان خدمات، پلتفرم ها و زیرساخت های آن بر اساس قوانین مصوب این کشورها فعالیت کرده و از چارچوب خاصی خارج نشوند؛ امری که سال‌هاست در ایران مغفول مانده و توجه لازم بدان نشده است. حالا طرح صیانت قرار است این تکلیف زمین مانده را به سرانجام برساند و به همین دلیل برای کار تخصصی به کمیسیون ویژه سپرده می شود.

روند تصویب ایراد دارد!

اما در روزهای اخیر این طرح در شرایطی از سوی کمیسیون ویژه تصویب شد که به گفته نظام الدین موسوی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس « معاونت قوانین مجلس ایراداتی به روند تصویب کلیات طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی گرفته است، باید هیئت‌رئیسه مجلس طبق گزارشی که معاونت قوانین ارائه کرده است، در این باره تصمیم‌گیری و و اعلام نظر کند.»

اینکه فضای مجازی در ایران دچار ول شدگی است امری مبرهن است؛ اما تصویب طرحی که امروز تمام زندگی مردم را در قالب کاربران فضای مجازی در تمام زمینه ها از آموزش و تحصیل تا اقتصاد و کسب و کار و معیشت را به خود گره زده است آن هم بدون شفافیت و باز کردن زوایای پیدا و پنهان آن برای عموم، امری شتاب زده و بدون مصلحت است و حواشی و سر و صداهایی هم که پیرامون این تصویب به پا شده و نگرانی هایی که از محل این حواشی به جامعه تزریق می کند هم به دلیل همین عدم شفافیت ها است.

از تبیین رهبری تا تبیین نمایندگان

در حالی که همین چند هفته پیش بود که مقام معظم رهبری بر لزوم جهاد تبیین در جامعه پیش از آنکه دشمن دست به اقدام بزند تاکید کردند؛ تبیین به معنای شفافیت و روشنگری پیرامون زوایایی است که خیلی روشن نیست و دشمن از همان نقطه وارد عمل می شود و با استفاده از غفلت و ناآگاهی عمومی دست به جوسازی و سیاه نمایی در جامعه می زند.

حالا نمایندگان کمیسیون ویژه بررسی طرح صیانت به قول خودشان، تنها کلیات طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی را تصویب می کنند حتی بدون اینکه دیگر همکارانشان در مجلس از جزئیات آن مطلع باشند! و این میشود که نه تنها در جامعه و عموم مردم بلکه در خود مجلس هم وِلوله می شود چرا که کسی از جزئیات خبر ندارد و متاسفانه گوش وکلا به تذکر رهبری شنوا نیست که نیست.

شاید هم تبیین از منظر این نمایندگان چیز دیگری است و یا آنها عمق کلام رهبری را درک نکردند که پیش از شفافیت زوایا و جزئیات دست به اقدام انتحاری می زنند و حالا که صدایش کل جامعه را تِرکانده، یکی یکی دست به ایراد توضیحات می زنند تا طرحی که قرار است جلوی نفوذ دشمن و تضییع حقوق کاربران ایرانی را در فضای مجازی بگیرد با هوچی گری های دشمن و تزریق ترس و وحشت از محدود شدن کسب و کارهایشان به عاملی برای عکس العمل های به شدت منفی همین کاربران مبدل شود.

طرحی با ایرادات جدی!

و این همه در حالی است که طرح صیانت هدفی جز سر و سامان دادن به رها شدگی های فضای مجازی و کمک به هویت کاربران و عدم حکمرانی دستوری و دلبخواهی ارائه دهندگان پلتفرم ها و خدمات شبکه های مجازی و اینترنت در حد مطلوب را ندارد. هر چند از منظر بسیاری هنوز طرح صیانت آنطور که باید پخته نشده و ایراداتی دارد که باید رفع شود اما جزو ضروریات زندگی امروز در عصر ارتباطات است. عیسی زارع پور وزیر ارتباطات گفته است:« هیچ‌کس منکرِ قانون‌مند شدنِ فضای مجازی نیست اما طرح فعلی که کلیاتش تصویب شد، ایرادات جدی دارد، مخالف رسانه‌ای شدن طرح موسوم به «صیانت» نبوده ام اما به چگونگی آن انتقاد داشته و دارم.»

آیا «صیانت» به صحن علنی بر می گردد؟

شاید به دلیل همین عدم شفافیت ها و برخی ایرادات وارده به کلیات طرح است که قریب به 200 نماینده مجلس خواستار بازگشت طرح صیانت به صحن علنی شده اند و باید دید عاقبت چه خواهد شد آیا طرح به صحن علنی بر می گردد یا با شفاف سازی پیرامون زوایا و کلیات قائله ختم می شود؟

باید گفت طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی در جریان نشست علنی ششم مرداد ماه سال جاری خانه ملت مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت با توجه به پیشنهاد تعدادی از نمایندگان برای بررسی این طرح بر اساس اصل 85 قانون اساسی، با مصوبه نمایندگان روند تصویب این طرح به کمیسیون ویژه ارجاع داده شد.

این طرح اکنون با انتقادات، سر و صدا و حواشی بسیاری مواجه شده است در حالیکه کمیسیون مربوطه تأکید دارد که به ابهامات و انتقادات پاسخ خواهد داد با این حال طبق تبصره دو ماده 167 آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی چنانچه پانزده نفر از نمایندگان تقاضای لغو رسیدگی طرح یا لایحه طبق اصل هشتاد و پنجم 85 قانون اساسی را تا قبل از تأیید شورا‌ی نگهبان از مجلس داشته باشند این تقاضا در همان جلسه اعلام و در جلسه بعد طبق ماده 165 آیین‌نامه داخلی مطرح می‌گردد و درصورت تصویب این تقاضا، رسیدگی به لایحه یا طرح طبق آیین‌نامه داخلی ادامه می‌یابد.

نگرانی های عمومی و پاسخ نمایندگان

با این حال از همین حالا کاربرانی که از محل فضای مجازی امرار معاش می کنند از محدود شدن کسب و کارشان نگران شده اند در حالیکه حجت‌الاسلام محمدتقی نقدعلی نماینده مردم خمینی‌شهر گفته است:« این طرح نمی خواهد فضای رسانه‌ای و کسب و کارها را محدود کند کمیسیون مشترک بعد از برگزاری ۴۸ جلسه و همچنین ده جلسه با حضور رئیس مجلس، کلیات این طرح را تصویب کرده، هنوز اتفاقی نیافتاده است.»

ابراهیم رضایی، نماینده دشتستان از دیگر اعضای کمیسیون ویژه طرح صیانت هم گفته است:« غالب کشورهای جهان در زمینه حاکمیت قانون در فضای مجازی از ما جلوتر هستند، کلیات طرح تصویب شد اما جزئیات آن مانده است. این طرح ۱۸ ماده دارد و در ۵ فصل نگارش شده است؛ این مصوبه شامل کلیات و تعاریف است، بخش دیگری شرح وظایف است، بخشی حمایت از ارائه دهندگان خدمات فضای مجازی و بخشی هم مربوط به حمایت از کاربران فضای مجازی و ضمانت اجرایی است.»

وی معتقد است برخی از افرادی که قضاوت کردند طرح را نخوانده بودند و یا نسخه اولیه را خوانده بودند و گفته است:« حفاظت از حریم خصوصی کاربران، عدم انتقال داده‌های کاربران ایرانی، عدم حذف حساب کاربری و یا اطلاعات کاربران از دیگر بخش‌های این مصوبه است اما این طرح به هیچ وجه دنبال انسداد و فیلتر و بستن نیست بلکه دنبال ساماندهی فضای مجازی و تضمین امنیت و آزادی مردم هستیم، کاری که از قبل باید انجام می‌شد.»

این نماینده مجلس همچنین تاکید داشته که آن چیزی که ما تصویب کردیم با چیزی که روایت شده متفاوت است و گفته است:« طرح اشکالاتی هم دارد و تلاش می‌کنیم که این ایرادات را رفع کنیم. اطمینان می‌دهم که از حقوق مردم در فضای مجازی دفاع می‌کنیم و از حق آنها کوتاه نمی‌آییم. حق نداریم کسب و کار مردم را ببندیم. این طرح که هنوز تبدیل به قانون نشده است از مردم دفاع می‌کند. هیچ اپلیکیشنی با این قانون تعطیل نمی‌شود.»

بهره سخن

آنچه مشخص است کلیات طرح صیانت تصویب شده است طرحی که از ضروریات امروز جامعه در عصر ارتباطات است و حکمرانی فضای مجازی بر آن تاکید می کند اما عدم شفافیت آن نه تنها روند تصویب جزئیات و حصول نتیجه مطلوب را دچار مشکل می کند بلکه با جبهه گیری هایی که گاه از سر دغدغه و نگرانی از آینده و گاه غرض‌ورزانه و دشمنانه است جامعه را دچار وِلوله، تشویش و نگرانی می کند لذا علاج واقعه پیش از وقوع باید کرد...