اگر اینستکس قادر به دور زدن تحریم ها نبود چرا ایجاد شد؟

به گزارش راهبرد معاصر ،  یک مقام ارشد روسیه جمعه سستی کشورهای اروپایی در عمل به تعهداتشان به موجب برجام در قبال ایران را مورد انتقاد قرار داد.

«ولادیمیر شیزوف»، نماینده دائم روسیه در اتحادیه اروپا به طور خاص از این موضوع که ساز و کار ایجاد شده توسط کشورهای اروپایی برای تسهیل تجارت با ایران (اینستکس) قرار نیست تحریم‌های آمریکا را دور بزند، انتقاد کرد.

سه کشور اروپایی طرف برجام از ۱۱ بهمن‌ماه ساز و کاری به نام اینستکس (INSTEX) را برای تسهیل مبادلات تجاری با ایرن راه‌اندازی کرده‌اند. اینستکس سرواژه‌ای است که از قرار گرفتن حروف ابتدایی عبارت «Instrument in Support of Trade Exchange» به معنای «ابزاری برای حمایت از مبادلات تجاری» تشکیل شده است.

این نهاد در فرانسه ثبت شده و مقر آن در پاریس است. اداره آن بر عهده آلمان است و انگلیس هم به عنوان سهامدار در آن مشارکت خواهد داشت. ریاست این کنسرسیوم اقتصادی را «پر فیشر»، مدیر سابق کومرتس‌بانک آلمان بر عهده خواهد گرفت.

اروپایی‌ها ثبت این کانال ویژه را با تأخیر فراوان آغاز کردند و فعلاً از وعده‌های اولیه برای پوشش دادن مبادلات نفت با ایران عقب‌نشینی کرده‌اند. اینستکس قرار است در مراحل اول مبادلات مربوط به مواد غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی را پوشش دهد که طبق ادعای آمریکایی‌ها هدف تحریم‌ها قرار ندارند.

شیزوف در گفت‌‌وگو با ایتارتاس گفت: «این مکانیسم مستقر شده، ولی تا به حال با جنب و جوش دنبال نشده است. تنها چیزی که می‌تواند به آن افتخار کند این است که بالاخره چند معامله در چارچوب آن انجام شده‌اند. اما این معاملات در زمینه محصولات غذایی هستند که اصلاً تحت شمول تحریم‌ها قرار نمی‌گیرند.»

وی تأکید کرد: «بنابراین، این ساز و کار تجربه‌ای در زمینه دور زدن تحریم‌ها به شمار نمی‌رود. طبعاً پرسیدن این سوال منطقی است: اگر این کانال برای انجام مبادلات مالی مربوط به آن دسته کالاهایی ایجاد شد که مشمول تحریم‌ها نیستند اصلاً چه نیازی به آن بود؟ همکاران اروپایی من همچنان می‌گویند که تازه این اول کار است.»

شیزوف تأکید کرده که کاسه صبر ایران ممکن است لبریز شود. او گفت: «ایرانی‌ها در حال حاضر این رو روشن کرده‌اند که ممکن است گام‌هایی مشخصی بردارند و این را در اولین سالگرد خروج امریکا از برجام اعلام کرده‌اند. اما این گام‌ها فراتر از برجام نمی‌روند و اعلام این تدابیر متقابل تا اینجا در چارچوب توافق خواهد بود.»

اشاره شیزوف به بیانیه‌ای است که شورای عالی امنیت ملی ایران روز چهارشنبه (۱۸ اردیبهشت‌ماه) منتشر و اعلام کرد قصد دارد «در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام» برخی اقدامات خود ذیل برجام را متوقف کند.

جمهوری اسلامی در این بیانیه که در اولین سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای صادر شده به کشورهای باقی‌مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی اقدام کنند.

این بیانیه همچنین هشدار می‌دهد در صورتی که کشورهای گروه ۱+۴ در ضرب‌الاجل یاد شده به تعهداتشان عمل نکنند، ایران به صورت مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.

کشورهای اروپایی بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام وعده داده‌اند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند. این کشورها، علی‌رغم ایستادگی‌های لفظی و سیاسی در برابر اقدام آمریکا تا کنون هیچ اقدام عملی برای محقق کردن وعده‌هایشان صورت نداده‌اند.

اتحادیه اروپا همچنین علی‌رغم مخالفت با تصمیم آمریکا در زمینه برجام با سایر ادعاهای این کشور در زمینه‌ فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای ایران همسو شده است.

منبع:فارس