تأمین منافع ملی ایران با عضویت در «بریکس پلاس»

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ موضوعی که این روزها در معادلات سیاسی و اقتصادی کشورها پررنگ شده است و نقش کلیدی و کاربردی دارد، ایجاد روابط راهبردی با همپیمانانی است که کشورها از آن تلقی بازی برد-برد داشته باشند. بسیاری از روابط میان کشورها از جنس برد- برد است به ویژه اگر پیمانی منطقه ای شکل گرفته باشد؛ در این حالت هر کدام از بازیگران قراداد از منافعشان احساس رضایت می‌کنند.

 
کشورهایی که به سمت ابرقدرت شدن پیش می روند، بعد از استقرار قدرت به دنبال ایجاد روابط با کشورهایی هستند که ارتباط با آنها سبب توسعه اقتصادی می شود. بنابراین می بینیم در 100 سال اخیر پیمان های مختلفی میان کشورها شکل گرفته است که برخی پیمان ها مانند بریکس کارکرد اقتصادی و برخی مانند ناتو کاربرد نظامی دارند و تعدادی هم مانند سازمان یونسکو در زمینه فرهنگی  است که هر کدام مزیت های خود را دارد.

 
کشورها برای اینکه فشار بیرونی که در حوزه های مختلف وارد می شود را مدیریت کنند، به دنبال یارگیری راهبردی می‌افتند. موضوع مهم مقابله با سیاست بازدارندگی فرسایشی رقباست و این به جز با پیمان نامه ها و تفاهم نامه های چندگانه میسر نمی شود. چین به عنوان قدرتی شناخته شده به دنبال گسترش روابط خود در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، نظامی و ... است. در سال های اخیر شاهدیم چینی ها پیمان نامه و قرارداهای مختلفی را با اسامی مختلف در دنیا معرفی کرده‌اند که موضوع احیای جاده ابریشم و بریکس پلاس نمونه آن است.

حضور ایران در اتحادیه بریکس پلاس می تواند منافع ملی را حفظ و پیام به خارج مخابره کند که درست است کشورمان زیر تحریم آمریکا و اتحادیه اروپا قرار دارد، اما بازیگر مهمی در صحنه سیاست و اقتصاد دنیا به شمار می رود

پکن اتحادیه جدیدی به نام «بریکس پلاس» تأسیس کرده است که اگر به اعضای آن نگاهی اجمالی بیندازیم، طبق تقسیم بندی‌های انجام‌ شده، ایران و پاکستان در یک خوشه، بنگلادش، فیلیپین، کره جنوبی، ویتنام و اندونزی در یک خوشه و سه کشور ترکیه، مکزیک و نیجریه در خوشه ای دیگر قرار می گیرند. وقتی این تقسیم بندی را می بینیم متوجه می شویم چینی ها چه هدفی را از یارگیری جدید دنبال می کنند.

ایران و پاکستان می توانند پایانه های جاده ابریشم آبی چین باشند. جاده ابریشم برای چین اهمیت بالایی دارد و ایران و پاکستان در دهانه دریای عمان و خلیج فارس قابلیت مدیریت راهبردی انرژی دارند. همچنین چابهار و گوادر دو بندر مهم در دریای عمان و خلیج فارس هستند.

بزرگترین معدن سنگ آهن روباز دنیا به نام «حاجی گک» در 100 کیلومتری کابل قرار دارد و این در حالی است که افغانستان زیرساخت ایجاد ذوب آهن ندارد، بنابراین چین حضور خود در افغانستان را برای بهره برداری از منابع آن ها لازم می داند. برای صادرات این سنگ‌ ‌آهن دو مسیر بیشتر وجود ندارد؛ مسیر ایران و بندر چابهار که ترانزیتی است و دیگری مسیر پاکستان به بندر گوادر که مسیری کوهستانی، غیر ترانزیتی و ناامن است و استفاده از این مسیر‌های ترانزیتی نیز برای دو کشور درآمدزایی ایجاد و منافع چین را حفظ می‌کند.

 
یکی دیگر از منافعی که ایران و چین از عضویت در این اتحادیه می‌برند، این است که چین نیازمند تأمین انرژی خود از زمین است که جزو چالش‌های اساسی آنها در آینده نزدیک محسوب می‌شود. همچنین نقش راهبردی ایران در منطقه و دستیابی به کشورهای حوزه cis از طریق ایران می تواند از دیگر اهدافی باشد که ایران را در بریکس پلاس جای داده است.

 
سپرهای حفاظتی در برابر آمریکا

بنگلادش، فیلیپین، کره جنوبی، ویتنام و اندونزی کشورهای در حال توسعه در جنوب شرق آسیا هستند که برخی از آن‌ها با آمریکا مناقع مشترک دارند و چین به دنبال آن است در مقابل آمریکایی‌ها و هپیمانان آن در جنوب شرق آسیا سپر حفاظتی در جایی درست کند که می تواند محل مناقشات آتی دو ابرقدرت شود.

جاده ابریشم برای چین اهمیت بالایی دارد و ایران و پاکستان در دهانه دریای عمان و خلیج فارس قابلیت مدیریت راهبردی انرژی دارند

مکزیک به عنوان حیاط خلوت آمریکا و کشور صنعتی در حال توسعه می‌تواند همپیمان اقتصادی خوبی در حوزه آمریکای جنوبی برای کشورهای عضو بریکس پلاس باشد که به این وسیله بخش اقتصاد آمریکا  مورد هدف قرار می گیرد. نیجریه با تولید 2 میلیون بشکه نفت در روز به عنوان یازدهمین کشور دارای ذخایر نفت شناخته شده که از این حیث از قطر نیز جایگاه بالاتری دارد و می تواند به عنوان یکی از تأمین کنندگان انرژی محسوب شود.

 
همه می دانند خروج آمریکا از غرب آسیا به معنای تشکیل جبهه جدیدی در جنوب شرق آسیا و منطقه اقیانوسی است که حدفاصل چین، ژاپن، کره، تایوان و تایلند قرار دارد. حضور ایران در اتحادیه بریکس پلاس می تواند منافع ملی را حفظ و پیام به خارج مخابره کند که درست است کشورمان زیر تحریم آمریکا و اتحادیه اروپا قرار دارد، اما بازیگر مهمی در صحنه سیاست و اقتصاد دنیا به شمار می رود و این می تواند هیمنه تحریم ها را کمرنگ و به ما کمک کند از اوضاع کنونی با هزینه کمتری عبور کنیم.