افزایش فروش نفت و رشد مبادلات تجاری بدون برجام

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ از مهم‌ترین اقدامات دولت سیزدهم احیای روابط و توجه به همسایگان است؛ موضوعی که در دولت قبل مغفول ماند و به ظرفیت​های بسیاری در حوزه ترانزیتی، انرژی و تجاری بی توجهی شد. عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای و افزایش تعاملات اقتصادی با کشور​های عضو پیمان شانگهای نمونه سیاستی است که با هدف نگاه به شرق در مبادلات تجاری سهم کشورمان را در مبادلات تجاری منطقه افزایش داده است.

طبق آمار گمرک، ارزش صادرات ایران در ۶ماهه نخست سال جاری به ۲۴ میلیارد و ۲۵۱ میلیون دلار رسید که نسبت به ۲۱ میلیارد و ۸۰۶ میلیون دلار ۶ماهه نخست سال ۱۴۰۰ افزایش نزدیک به 5.2 میلیارد دلاری داشته است.

دولت سیزدهم توانسته است با تغییر سیاست‌گذاری و تعامل گسترده بدون نیاز به برجام نفت خود را بفروشد

میثم مهرپور، کارشناس مسائل اقتصادی درباره افزایش هشت برابری درآمدهای نفتی در دولت سیزدهم به «راهبرد معاصر» گفت: افزایش هشت برابری درآمدهای نفتی دولت در پنج ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل از دو منظر قابل توجه است. نخست، اینکه در دولت گذشته گاهی مسئولان ارشد دولت مدعی بودند بدون برجام امکان فروش نفت وجود ندارد، اما افزایش هشت برابری خط بطلانی بر این ایده کشید. دوم، اینکه سیگنالی به طرف های خارجی است تا در مذاکره نمی ​توانند اجازه فروش نفت را به عنوان امتیاز برای ایران قلمداد کنند.

وی افزود: در سال 94 یکی از معدود امتیازاتی که به اقتصاد ایران داده شد، این بود که اجازه فروش و صادرات نفت داشته باشد، حال با شرایط موجود کشورهای غربی فهمیده ​اند دیگر ایران چنین امتیازی را در مذاکرات قبول نمی ​کند. دولت سیزدهم توانسته است با تغییر سیاست‌گذاری و تعامل گسترده بدون نیاز به برجام نفت خود را بفروشد.

این اقتصاددان با بیان اینکه در دولت سیزدهم اقتصاد به معنای واقعی کلمه به برجام گره زده نشد، عنوان کرد: گرچه مذاکرات رفع تحریم‌ها از بدو روی کار آمدن دولت سیزدهم مسیر منطقی خود را طی می‌کند و دولت در میز مذاکره حضور دارد، اما هیچ‌گاه تصمیمات اقتصادی را به توافق منوط نکرده است. گسترش دیپلماسی اقتصادی، همکاری و مراودات تجاری با کشورهای مختلف باعث شد ابزارهای اقتصادی ایران برای دور زدن تحریم ها افزایش یابد.

مهرپور تصریح کرد: عضویت در سازمان همکاری شانگهای، سفرهای دوره ای رئیس جمهور کشورمان در  یک‌سال به کشورهای همسایه و حضور پررنگ در کشورهای اوراسیا نشان می​ دهد اقتصاد ایران قصد دارد نگاه نقطه ای به کشوری خاص نداشته باشد. گرچه دولت بر برقراری تعاملات با همسایگان تأکید کرد، اما محدود به آن​ها نشده و در یک‌سال اخیر فصل جدیدی از مبادلات تجاری با کشورهای عضو پیمان شانگهای، آمریکای لاتین و اوراسیا آغاز شده است.

وی با بیان اینکه این پیام از طرف دولت ایران به دنیا مخابره شده که هرکس خواهان همکاری اقتصادی با ایران باشد، با روی گشاده مواجه خواهد شد، تأکید کرد: با برنامه​ های مدون، اقتصاد ایران از بلاتکلیفی خارج و سیاست ​های انتظاری در یک‌سال اخیر محو شده است. در گذشته فضا به گونه ای بود که اقتصاد ایران و فعالان اقتصادی به عنوان تولیدکننده کالا، مردم و شهروندان به عنوان طرف تقاضا منتظر اتفاقات ویژه ای در اقتصاد بودند یعنی انتظار داشتند برجام شکل بگیرد و تصمیمات خود را بر راستای سیاست های انتظاری تنظیم کنند که خود این اقدام به طرف عرضه و تقاضا آسیب میزد. در حال حاضر این رویه غیرمثبت از اقتصاد برداشته شده و سیاست انتظاری دیگر وجود ندارد. این شرطی نکردن اقتصاد سبب شده که اقتصاد ایران از آن بلاتکلیفی و شرایط برزخی که بر کشور حاکم بود فاصله بگیرد.

مهرپور در پاسخ به این سوال که اگر صادرات غیرنفتی ما افزایش پیدا کرده و درآمدهای نفتی ما 8 برابر شده چرا ما آن را به صورت ملموس در زندگی مردم نمی​بینیم افزود: دولت برای اداره امور کشور باید یکسری هزینه​هایی را تقبل کند که این هزینه ها باید از یک محلی تامین شود. اتفاقی که افتاده این است که در دولت گذشته محل تامین این منابع عمدتا از طریق استقراض، چاپ پول و فروش اوراق بود که همه این​ها به معنای منتقل کردن مشکلات و بدهی ها به اینده است که مجموع این اقدامات  منجر به افزایش تورم، و شکاف طبقاتی میشود. در حال حاضر افزایش بیش از 60 درصدی درآمدهای مالیاتی در کشور و افزایش 8 برابری فروش نفت به ما میگوید این درآمدها جایگزین آن درامدهایی شده اند که در گذشته از طریق استقراض و عرضه اوراق و چاپ پول تامین میشده است.

وی در پایان افزود: نحوه تامین منابع دولت در این یک​سال تغییر محسوسی پیدا کرده و بخش قابل توجهی از مشکلاتی که در چندسال اخیر اقتصاد ایران با ان دست به گریبان بود به دلیل همین نحوه تامین مالی دولت بود. مثلا دولت تصمیم میگرفت حقوق کارمندانش افزایش پیدا کند اما منابع اجرای این طرح را از طریق استقراض تامین میکرد و عملا منجر به بهبود معیشت  مردم نمیشد و تورم و نقدینگی را به همراه داشت. در شرایط فعلی ما یک تحول اساسی را شاهد هستیم امروز سرعت ماشین خلق پول و نقدینگی کند و به سمت متوقف شدن پیش می​رود. امروز مسیر نادرست دولت های گذشته در حال اصلاح شدن است و نتایج مثبت آن را درسال​های اینده خواهیم دید.