پیام رزمایش «کمربند امنیت دریایی» چیست؟

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ چهارمین رزمایش مرکب کمربند دریایی 2023 با حضور شناورها و یگان‌های رزمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران، روسیه و چین در محدوده آبی شمال اقیانوس هند برگزار شد. به گفته امیر دریاداردوم مصطفی تاج الدینی تمرین‌های تاکتیکی متنوعی ازجمله نجات شناورهای گرفتار حریق، آزادسازی شناورهای ربوده شده، تیراندازی علیه اهداف مشخص، تیراندازی شبانه به اهداف هوایی و سایر تمرین‌های تاکتیکی- عملیاتی در این رزمایش پیش‌بینی شده است.

به گفته کشورهای حاضر در این تمرین دریایی، حفظ امنیت تجارت دریایی در برابر تهدیداتی همچون دزدان یا تروریسم دریایی هدف اصلی برگزاری رزمایش است. این رزم دریایی در حالی برگزار می‌شود که پیش‌تر ناوگان پنجم آمریکا با حضور متحدان منقطه‌ای خود در آب‌های حوزه اقیانوس هند و دریای سرخ اقدام به برگزاری رزمایش‌های مشترک دریایی- هوایی کرده بود. 

پکن برای تثبیت حضور خود در این مسیر آبی علاوه بر ارائه اعتبار به کشورهای میزبان، اقدام به ایجاد پارک‌های صنعتی و اخذ امتیاز برای به دست گرفتن مدیریت بنادر کرده است

کارشناسان معتقدند، اتحاد سه‌گانه ایران- روسیه- چین در آب‌های خلیج فارس می‌تواند مقدمه‌ای برای ایجاد موازنه در برابر حضور غربی‌ها و رژیم صهیونیستی در آب‌های منطقه باشد.

پیش از آغاز رزمایش مشترک دریایی میان ایران- چین- روسیه نشست توجیهی با حضور فرماندهان یگان‌های شناور- پروازی برگزار شد. در این نشست مراحل اجرای رزمایش با جزئیات کامل بررسی شد. همچنین نکات عملیاتی- تاکتیکی میان فرماندهان تبادل و نقطه نظرات تخصصی برای هماهنگی بیشتر لحاظ شد. 

نکته قابل توجه در این رزمایش حضور ناظرانی از کشورهای پاکستان و قزاقستان بود که نوید دهنده افزایش کشورهای شرکت کننده در رزمایش است. حال با پیوستن ایران به پیمان شانگهای این فرصت فراهم آمده است تمام کشورهای عضو فرصت پیدا کنند به تمرین رزم مشترک در محدوده آبی ایندو- پاسیفیک بپردازند. 

منطقه شمال اقیانوس هند یکی از مهم‌ترین حوزه‌های ژئواستراتژیک در شریان تجارت و انتقال انرژی به بازارهای جهانی است. اقیانوس هند درنهایت محل اتصال سه قاره آسیا، آفریقا و اروپا برآورد می‌شود. به گفته راهبردنویسان بزرگ جهانی، در رقابت میان چین و آمریکا، کشوری دست برتر را خواهد داشت که حضور مؤثرتری در محدوده اقیانوس هند- اقیانوس آرام داشته باشد. 

ایجاد کریدور امنیت غذایی «I 2 U 2» یا انعقاد پیمان اتمی «آکوس» با استرالیا نشان دهنده افزایش تحرکات امنیتی آمریکا برای مقابله با ابر طرح «یک کمربند و یک جاده» چینی است. پکن برای تثبیت حضور خود در این مسیر آبی علاوه بر ارائه اعتبار به کشورهای میزبان، اقدام به ایجاد پارک‌های صنعتی و اخذ امتیاز برای به دست گرفتن مدیریت بنادر کرده است. این موضوع به چینی‌ها اجازه خواهد داد در هنگامه درگیری با ناوگان کشورهای غربی از پشتیبانی لجستیکی بالایی برخوردار باشند.

اتحاد سه‌گانه ایران- روسیه- چین در آب‌های خلیج فارس می‌تواند مقدمه‌ای برای ایجاد موازنه در برابر حضور غربی‌ها و رژیم صهیونیستی در آب‌های منطقه باشد

حضور چین در چنین رزمایش‌ مشترک این فرصت را برای پکن فراهم خواهد کرد تا در نزدیکی ناوگان پنجم آمریکا در خلیج فارس حضور یابد و به نوعی به حضور کشتی‌های آمریکایی در دریای چین جنوبی پاسخ دهند. 

دیگر قدرت بزرگ حاضر در این رزمایش، همسایه شمالی ایران، یعنی روسیه است. مسکو از زمان شوروی سابق میراث‌دار ناوگان دریایی بزرگی است که رقابت با آمریکا را در سراسر جهان در دستور کار خود قرار داده بود. با آنکه روسیه تنها دارای یک ناو هواپیمابر به نام کوزنتسف است، اما تجربه نظامی قابل توجهی در حوزه دریای سیاه، بالتیک و مدیترانه دارد. 

حال روس‌ها پس از سال‌ها غیبت در منطقه خلیج فارس و دریای عمان، به لطف اتحاد راهبردی با جمهوری اسلامی ایران، فرصت حضور در آب‌های منطقه را برای برگزاری رزمایش نظامی به دست آوردند. برای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز حضور در کنار ناوگان پنجم آمریکا تجربه ارزشمندی است که می‌تواند موقعیت این کشور را در برابر این رقیب نظامی ارتقا بخشد. 

با توجه به افزایش ضرباهنگ اختلافات میان سه ضلع قدرت جهانی یعنی آمریکا، چین و روسیه کارشناسان بر این باورند احتمال برخورد نظامی میان آن‌ها بسیار محتمل است. برهمین اساس، برگزاری چنین رزمایش‌هایی علاوه بر تضمین مسیرهای تجارت جهانی، حامل پیامی قاطع به دشمن مشترک است. 

برگزاری این رزمایش برای جمهوری اسلامی ایران علاوه بر ایجاد فرصت رزم مشترک با دو ارتش بزرگ جهان، می‌تواند سیگنال قوی برای آمریکا و رژیم صهیونیستی در حوزه آبی دریای عمان، اقیانوس هند و دریای سرخ باشد.

آمریکا با برگزاری رزمایش‌های مشترک نظامی با متحدان منطقه‌ای خود به دنبال ایجاد نوعی حلقه حصار در قبال کشتی‌های تجاری و نفت‌کش ایران در پهنه آب‌های بین‌المللی است. در پاسخ به این اقدام، تهران علاوه بر توسعه پهپادها، شهپادها، ناوگان دریایی، قایق‌های تندرو، اژدرهای تاکتیکی و شهرهای موشکی در مناطق جنوبی کشور، برگزاری رزم مشترک آبی با قدرت‌های فرامنطقه‌ای را نیز در دستور کار قرار داده است تا به این وسیله جلوی هرگونه اقدام غیرقانونی و ماجراجویی طرف غربی را سد کند.

بهره سخن

آلفرد ماهان، از بزرگ‌ترین راهبردنویسان نظامی، افزایش نفوذ و تقویت قدرت دریایی را راه گسترش هژمونی و قدرت ملی کشورها می‌داند. برهمین اساس در دو قرن اخیر توسعه و گسترش نیروی دریایی یکی از ارکان مهم ارتش‌های بزرگ جهان بوده است. حال در نظم سیال بین‌المللی قدرت‌های نوظهوری همچون ایران و چین با توسعه ناوگان دریایی و برگزاری رزمایش‌های مشترک نظامی به‌دنبال افزایش توان رزم آبی برای مقابله با تهدیدات و ایجاد نوعی موازنه در برابر ناوگان کشورهای غربی، به‎‌ویژه آمریکا هستند. 

یکی از اهداف این رزمایش ارتقای امنیت خطوط دریایی در محدود تنگه هرمز، تنگه مالاکا و تنگه باب المندب اعلام شده است. رزمایش مرکب کمربند دریایی پیام آور اراده قدرت‌های تجدیدنظر طلب جهانی برای نیل به نظمی عادلانه، مبتنی بر مسئولیت‌پذیری تمام کشورها برای حفظ دسته‌جمعی کالایی حیاتی به نام امنیت است.