سناریوی ترکیه برای خرید سوخو و تشدید هراس تل‌آویو
تل‌آویو که از تغییر موازنه قوا به نفع ترکیه به دلیل تحویل سامانه روسی اس400 و سناریوی آنکارا برای خرید جنگنده‌های سوخو 35 در هراس به سر می‌برد به دنبال ممانعت از تحقق این سناریو و اقناع مسکو برای عدم فروش این نوع جنگنده‌ها به ترکیه است.
به گزارش راهبرد معاصر؛ به دنبال انتقال سامانه اس 400 به ترکیه، واشینگتن اعلام کرد که ترکیه را از برنامه تولید مشترک جنگنده آمریکایی اف35 کنار گذاشته است. به دنبال این اقدام، مسکو پیشنهاد خرید سوخو 35 را به آنکارا داد که این امر با استقبال مقامات ترکیه مواجه شده است.
خرید سامانه اس400 و کنار گذاشتن ترکیه از برنامه اف35
به دنبال خرید سامانه اس 400 روسی توسط ترکیه، کاخ سفید با صدور بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که ترکیه را از پروژه ساخت جنگنده‌های اف ۳۵ کنار گذاشته است. در بیانیه دولت آمریکا علت حذف ترکیه از پروژه ساخت جنگنده‌های اف ۳۵، خرید موشک‌های روسی اس ۴۰۰ توسط ترکیه عنوان شده و گفته شده است: «متأسفانه تصمیم ترکیه برای خرید سامانه‌های دفاع هوایی اس ۴۰۰ موجب می‌شود ادامه مشارکت این کشور در [پروژه ساخت] اف ۳۵ غیرممکن شود.» آمریکا در این بیانیه همچنین افزوده است: «ترکیه در ۶۵ سال گذشته از جمله شریکان مورد اعتماد و قدیمی ما و متحد ما در ناتو بوده اما پذیرفتن اس ۴۰۰ تعهدی را که تمامی متحدان ناتو برای دوری کردن از سامانه‌های روسیه به یکدیگر داده‌اند، تضعیف می‌کند.»
مقامات آمریکایی پیش از انتقال سامانه اس 400 به ترکیه تهدید کرده بودند اگر ترکیه از روسیه سامانه‌های پدافند موشکی اس400 خریداری کند، نه تنها از برنامه تولید مشترک اف۳۵ کنار گذاشته می‌شود بلکه جنگنده‌هایی را که خریداری کرده تحویل نمی‌گیرد.
وزارت خارجه آمریکا نیز پیش‌تر تهدید کرده بود که واشینگتن هر کشوری را که از روسیه، سامانه پدافند موشکی اس۴۰۰ خریداری کند، تحریم خواهد کرد. در همین راستا واشینگتن اعلام کرده است که اگر ترکیه اس۴۰۰ را تحویل بگیرد، آنکارا را تحریم خواهد کرد. چارلز سامرز، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا تهدید کرده است که «ترکیه در صورت خرید سامانه موشکی اس۴۰۰ از روسیه با عواقب خطرناکی روبه‌رو خواهد شد.»
کاترین ویلبارگر، معاون سرپرست وزارت دفاع آمریکا نیز در ۳۱ مه ۲۰۱۹ طی سخنرانی در شورای آتلانتیک در واشینگتن تأکید کرد که «ایالات متحده نباید اجازه دهد قرارداد بین ترکیه و روسیه پیش برود؛ زیرا مسکو لحظه‌شماری می‌کند که به اطلاعاتی درباره جنگنده‌های اف۳۵ دست یابد.» وی هشدار داد «حتی اگر دولت آمریکا به ریاست دونالد ترامپ هم نخواهد که ترکیه را به‌خاطر این خرید تنبیه کند، کنگره می‌تواند با تصویب قانونی، تحریم‌هایی را علیه آنکارا اعمال کند.» ترکیه طی قراردادی به ارزش حدود یازده میلیارد دلار، صد فروند جنگنده اف۳۵ از شرکت آمریکایی «لاکهید مارتین» خریداری کرده است.
واشینگتن بر این باور است که سامانه دفاع موشکی اس۴۰۰ روسیه به شدت امنیت جنگنده‌های اف۳۵ که پیشرفته‌ترین جنگنده‌های نسل پنجم است را به خطر می‌اندازد. مقام‌های آمریکایی از این مساله نگران هستند که رادارهای اس۴۰۰ بتواند به سهولت جنگنده‌های اف۳۵ را شناسایی و رهگیری کرده و این جنگنده‌ها در برابر سامانه اس۴۰۰ به شدت آسیب‌پذیر شود. زیرا سامانه دفاعی اس۴۰۰ برای نابودی انواع اهداف هوایی دشمن همانند هواپیماهای رادار محور و کنترل هوایی، هواپیماهای پارازیت‌انداز، هواپیماهای شناسایی و جاسوسی، هواپیماهای استراتژیکی و جنگنده‌های شکاری، موشک‌های بالستیک تاکتیکی و تاکتیکی- عملیاتی، موشک‌های بالستیک میان برد، اهداف هوایی مافوق صوت و دیگر اهداف هوایی پیشرفته ساخته شده است.
پنتاگون معتقد است که حضور سامانه‌های اس۴٠٠ در خاک ترکیه به سبب تهدیدات و مخاطرات مربوط به جاسوسی و دخالت داشتن برنامه اف٣۵، با حضور سامانه‌های تسلیحاتی ناتو منطبق نیست. آمریکایی‌ها معتقدند با خرید سامانه اس۴۰۰ توسط ترکیه اطلاعات طبقه‌بندی شده برخی رادار گریزها مانند اف۳۵ برای روسیه فاش می‌شود اما آنکارا در مقابل اعلام نموده که اعضای دیگر ناتو همانند یونان با داشتن اس۳۰۰ مشکلی برای ناتو ایجاد ننموده‌اند. به هر روی با خرید سامانه دفاعی اس 400 روسی، آمریکا ترکیه را از برنامه اف 35 کنار گذاشته است.
اعلام آمادگی روسیه برای تحویل سوخو 35 به ترکیه
پس از اینکه وزارت دفاع آمریکا رسما اعلام کرد که ترکیه را از پروژه تولید جنگنده‌های اف ۳۵ کنار گذاشته است، الکساندر گروشکو، معاون وزیر امور خارجه روسیه از این اقدام آمریکا انتقاد کرد. گروشکو، اظهار داشت: اقدام آمریکا در کنار گذاشتن ترکیه از برنامه اف35 در راستای سیاست واشنگتن برای تنبیه ملت‌ها به دلیل اقدام آنها به عنوان یک نهاد مستقل است.
از این رو بعد از کنار گذاشته‌شدن ترکیه از برنامه اف۳۵ و لغو آموزش خلبانان ترکیه‌ای در آمریکا، مدیر «روس بورون اکسپورت» شرکت تسلیحاتی روس به آنکارا پیشنهاد داد تا به جای جنگنده‌های آمریکایی، جنگنده نسل‌جدید سوخو۳۵ را از این کشور خریداری کند.
سرگئی شمیزوف، رئیس شرکت «روس‌تک» یکی از شرکت‌های بزرگ تسلیحاتی روسیه نیز با اشاره به فشارهای آمریکا به ترکیه در زمینه مشارکت این کشور در پروژه اف۳۵ اعلام کرد که این شرکت دولتی روس برای تحویل جنگنده‌های سوخو۳۵ به آنکارا آمادگی دارد.
روزنامه ینی شفق نزدیک به حزب حاکم ترکیه در همین باره گزارش داد، در صورت لغو ارسال اف ۳۵، آنکارا جنگنده‌های سوخو ساخت روسیه را خریداری می‌کند. ینی‌شفق در گزارشی نوشت که مقامات ترکیه‌ای از دفتر صنایع نظامی ریاست جمهوری و فرماندهی نیروی هوایی ترکیه و دیگر موسسات مربوطه خواسته‌اند تا برآورد‌های خود درباره پیشنهاد شرکت تسلیحاتی «روس بورون اکسپورت» روسیه برای خرید جنگنده‌های سوخو35 را ارائه دهند. این روزنامه در ادامه نوشت در صورتی که طرح خرید جنگنده‌های روسی با واکنش مثبت مواجه شود، مذاکرات رسمی با روسیه درباره این موضوع آغاز خواهد شد.
مخالفت تل‌آویو با تحویل سوخو 35 به ترکیه
پس از تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای کنار گذاشتن ترکیه از برنامه تولید مشترک جنگنده آمریکایی اف35 و تحویل مابقی جنگنده‌های خریداری‌شده به آنکارا، اکنون گفته می‌شود تل‌آویو دست به کار شده تا این بار مانع فروش جنگنده‌های پیشرفته روسی به ترکیه شود.
زِوی ماغن، سفیر پیشین رژیم صهیونیستی در روسیه مدعی شد که مسکو باید درخصوص قرارداد فروش جنگنده‌های سوخو۳۵ به ترکیه بسیار هوشیار باشد؛ زیرا آنکارا شریکی غیرقابل اعتماد است که به راحتی مواضعش را تغییر می‌دهد. ماغن در مصاحبه با روزنامه «وزگلاد» گفت: «ترکیه، شریک مشکوکی برای روسیه است؛ زیرا منافع ترکیه روزی با یک طرف و روزی با طرف دیگر همسو است.»
سفیر پیشین رژیم صهیونیستی در روسیه با ادعای اینکه ترکیه شریک قابل اعتمادی برای فروش چنین جنگنده‌های پیشرفته‌ای نیست، افزود خصوصیات سوخو۳۵ با اف۳۵ چندان تفاوتی ندارد و با اینکه ترکیه هم‌اکنون با کشوری در جنگ نیست اما فروش این جنگنده‌ها به آنها می‌تواند تاثیر جدی بر توازن قوا در منطقه بگذارد. ماغن با اذعان به اینکه فروش جنگنده‌های سوخو۳۵ به ترکیه می‌تواند عایدی اقتصادی بزرگی برای روسیه داشته باشد اما به مسکو هشدار داد که نمی‌تواند روی وفاداری تمام و کمال آنکارا حساب باز کند.
پیش از این وبگاه «جوییش‌نیوز» گزارش داده بود که رژیم صهیونیستی در اقدام تنبیهی آمریکا علیه ترکیه نقش داشته و به دلیل نگرانی از تقویت ارتش ترکیه و برهم خوردن موازانه قدرت در غرب آسیا، برای ممانعت از فروش اف35 به آنکارا لابی کرده بود.
نتیجه‌گیری
روابط دوجانبه آنکارا – واشینگتن که از سال ۲۰۱۶ تحت تأثیر پارامترهایی نظیر دستگیری آندرو برونسون کشیش آمریکایی به اتهام همکاری با پ‌ک‌ک، همگرایی و نزدیکی ترکیه با روسیه و ایران و همچنین حمایت آمریکا از نیروهای دموکراتیک سوریه که ترکیه آنها را گروه تروریستی قلمداد می‌کند دچار تنش شده بود با اصرار آنکارا برای خرید سامانه اس۴۰۰ روسی و مخالفت ترکیه با پیشنهاد آمریکا برای لغو این قرارداد تنش‌زاتر شده است. به دنبال انتقال سامانه اس 400 به ترکیه، واشینگتن اعلام کرد که ترکیه را از برنامه تولید مشترک جنگنده آمریکایی اف35 کنار گذاشته است. به دنبال این اقدام، مسکو پیشنهاد خرید سوخو 35 را به آنکارا داد که این امر با استقبال مقامات ترکیه مواجه شده است.
این تحولات موجب نگرانی تل‌آویو شده که با دولت مسکو روابط خوبی دارد. زیرا مقامات صهیونیستی نگران هستند که روسیه به دلیل منافع مستقیم خود در گسترش دوستی با ترکیه، منافع رژیم صهیونیستی را نادیده بگیرد و یا آن را به خطر بیاندازد. علاوه بر آن تل‌آویو از فاصله گیری بیشتر آنکارا از واشینگتن و نزدیکی به مسکو و همچنین تغییر موازنه قوا به نفع ترکیه بعد از تحویل گرفتن سامانه اس 400 و سوخو 35 نگران است از این‌رو به دنبال اقناع روسیه برای عدم فروش جنگنده سوخو 35 به ترکیه می‌باشد.