سرنوشت تجارت ایران و عراق در هاله ای از ابهام
در جدیدترین اصلاحیه پیش‌نویس بودجه سال ۲۰۱۹ عراق، که در پارلمان در حال بررسی است، پارلمان عراق اعتبارات واردات برق را از ۴۲۴.۶ میلیارد دینار (حدود ۳۵۷ میلیون دلار) به ۷۰ میلیارد دینار (حدود ۵۹ میلیون دلار) کاهش داد. این امر بدین معناست که عراق دیگر از ایران برق وارد نمی‌کند.
به گزارش راهبرد معاصر؛در هفته‌های اخیر، مقامات عراق برای دریافت معافیت تحریمی به واشنگتن رفتند، اما مقامات آمریکایی از دادن معافیت گسترده به عراق خودداری کردند.
بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران، چشم انداز تجارت میان ایران و عراق را مبهم کرد. عراق برای تولید برق به واردات گاز از ایران به شدت نیاز دارد، اما آمریکایی‌ها به بغداد فشار می‌آورند که این وابستگی را پایان دهد.
بانک مرکزی ایران برای رسیدن به توافقی با عراق درخصوص استفاده از دینار یا ریال در تجارت با عراق تلاش می‌کند. اما عراق در این زمینه به موافقت آمریکا نیاز دارد. کاخ سفید مصمم است که به عراق اجازه دهد فقط گاز طبیعی آن هم برای مدت کوتاه از ایران وارد کند. یک منبع در بانک مرکزی عراق، که نخواست نامش فاش شود، به وبگاه المانیتور گفت: «یک هیئت عراقی متشکل از مدیران بانک مرکزی عراق و چندین وزارتخانه، از جمله وزارتخانه‌های نفت و برق، در دسامبر به آمریکا سفر و مستثنی شدن عراق از تحریم‌های آمریکا علیه ایران را بررسی کرد.»
با این حال، مبنع افزود: «هئیت نتوانست نتایج خوبی بدست بیاورد. چون به عراق اجازه داده شد برای تامین سوخت نیروگاه‌های برق از ایران فقط گاز بخرد و پول آن را با دینار پرداخت کند.»
منبع ادامه داد: «دولت (عراق) تعهد کرد که این کار را انجام دهد و برای شرکت ایرانی در یک بانک دولتی حساب دیناری افتتاح کرد. آمریکا مستثنی کردن کامل عراق از تحریم‌ها را قاطعانه رد کرد و فقط به واردات گاز طبیعی از ایران اجازه داد.»
بنا به گفته منبع عراقی، آمریکا تلاش می‌کند عراق را در زمینه استفاده از گاز برای تولید برق توانمند سازد و آن را به طور کامل از وابستگی به کالا‌ها و تولیدات ایران رها کند.
تبادل تجاری بین عراق و ایران به طور طبیعی ادامه دارد، اما تمام انتقالات پولی خارج از بخش بانکی عراقی صورت میگیرد. دلار‌ها توسط دلالان بانک‌های خارجی در سوریه و لبنان یا به شکل ابتدایی از طریق استان‌های جنوب عراق به ایران قاچاق می‌شود.
فاضل الحمدانی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق به المانیتور گفت: «تبادل تجاری میان ایران و عراق هنوز به شکل طبیعی جریان دارد و به دلیل استمرار مذاکرات میان عراق و آمریکا از تحریم‌های آمریکا علیه ایران تاثیر نپذیرفته است.»
بانک مرکزی عراق از اظهارنظر درباره استفاده از ریال و دینار در تبادلات تجاری ایران و عراق خودداری کرده است با این حال، یک منبع بلندپایه عراقی به این وبگاه گفته که بانک مرکزی عراق به عدم فروش دلار به ایران متعهد است و این بانک هرگونه همکاری با ایران در زمینه تبدیل ریال به دلار را رد کرده و برای اجتناب از تحریم‌ها، حتی از فروش دلار به عراقی‌هایی که به ایران سفر می‌کنند، امتناع کرده است.
در جدیدترین اصلاحیه پیش‌نویس بودجه سال ۲۰۱۹ عراق، که در پارلمان در حال بررسی است، پارلمان عراق اعتبارات واردات برق را از ۴۲۴.۶ میلیارد دینار (حدود ۳۵۷ میلیون دلار) به ۷۰ میلیارد دینار (حدود ۵۹ میلیون دلار) کاهش داد. این امر بدین معناست که عراق دیگر از ایران برق وارد نمی‌کند.
احمد هذال، پژوهشگر مسائل اقتصادی، گفت: «به کار گیری دینار عراق در تبادل تجاری با ایران به افزایش ارزش دینار عراق منجر خواهد شد. زیرا که تقاضا برای آن افزایش خواهد یافت. خصوصا که تبادل تجاری بین دو کشور در هشت ماه گذشته به هشت میلیارد دلار رسیده است.»
گفتنی است که صادرات سالانه ایران به عراق بیش از ۲۲ درصد کل واردات عراق را تشکیل می‌دهد. عراق سالانه ۳۵ میلیارد دلار از کشور‌های مختلف کالا وارد می‌کند. بخش خصوصی عراق برای واردات کالا از ایران از دلار استفاده می‌کند که از طریق سازوکار‌های خارج از نظارت بانک مرکزی عراق و حتی توسط خودرو به ایران منتقل می‌شود. به همین دلیل جلوگیری از ورود دلار از عراق به ایران دشوار است.