دلیل پربارشی ترکیه و کم‌بارشی ایران چیست؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ سحر تاجبخش درخصوص پیش‌بینی اشتباه سازمان هواشناسی و فعالیت ال‌نینو در کشور، اظهار کرد: پیش‌بینی‌های هواشناسی مبتنی‌بر روش‌های ریاضی است همان‌طور که از نام آن نیز مشخص است این پیش‌بینی‌ها بر اساس شواهدی که رصد می‌شوند در نظر گرفته و اطلاع‌رسانی می‌شوند.

وی با یادآوری این‌که "از اردیبهشت ماه امسال مدل‌های هواشناسی پاییز و زمستان نشان می‌داد که در خاورمیانه، ایران و به‌ویژه مناطق غربی کشور، احتمال بارش وجود داشته است و تا شهریور هم این شواهد وجود داشت"،‌ ادامه داد: بر این اساس احتمال افزایش بارش‌ها در پاییز و زمستان امسال مطابق بر این پیش‌بینی‌ها بود.

وی با بیان این‌که در عرض‌های میانی احتمال 60 تا 70 درصد بارش مناسب وجود دارد، افزود: اساساً نمی‌توانیم اقدامات خود را بر اساس پیش‌بینی‌ها انجام دهیم و باید سناریوهای مختلفی در حوزه‌های مختلف نظیر آب، کشاورزی و محیط زیست تعریف شود تا متناسب با شرایط برنامه موردنظر در زمینه‌های مختلف اجرا شود.

رئیس سازمان هواشناسی با بیان این‌که "در جلسه آخر شورای‌عالی آب با حضور رئیس‌جمهوری سناریوی بدبینانه مطرح در بخش کشاورزی، مدیریت منابع آب و محیط زیست را مطرح کردیم"،‌ گفت:‌ همه می‌خواهیم پیش‌بینی‌های هوانشاسی محقق شود، اما در برخی مواقع اتفاقاتی در جو می‌افتد که پیش‌بینی‌پذیری را کاهش می‌دهد و یکی از این اتفاقات، افزایش دماست که سال 2023 میلادی را به گرم‌ترین سال زمین تبدیل کرد.

تاجبخش با اشاره به این‌که افزایش دما باعث شد الگوهای جوی رصدشده کشور با پیش‌بینی‌های اردیبهشت ماه امسال مطابقت نداشته باشد، اضافه کرد: طی مهرماه امسال بارش‌ها 12 میلی‌متر از میانگین بارش‌ها در دوره بلندمدت بیشتر بود که در آبان‌ماه به حد نرمال رسید، اما در آذرماه شرایط بدی در بارش‌ها داشتیم.

وی خاطرنشان کرد: گرم‌ترین پاییز را در رکورد خود ثبت کردیم و شاید در آمار دمای زمستانی نیز همین نتایج را داشته باشیم.

وی درباره تجهیزات موردنیاز برای پیش‌بینی آب‌وهوا با ابراز این‌که در کشورهای توسعه‌یافته متوسط فاصله ایستگاه‌های هواشناسی 20 کیلومتر و در ایران 100 کیلومتر است، اظهار کرد: در برنامه داریم شبکه دیده‌بانی قوی‌تری داشته باشیم که امیدواریم در بودجه سال آینده این مورد در دستور کار قرار گیرد. اگر سالانه یک‌هزار میلیارد تومان اعتبارات سازمان هواشناسی تأمین شود می‌توانیم طی 5 سال به داده‌های قابل‌توجهی در ایجاد شبکه دیده‌بانی و پیش‌بینی هواشناسی دست یابیم.

تاجبخش درباره پربارشی برخی کشورهای همسایه در مقایسه با کشورمان نیز گفت:‌ یکی از اصلی‌ترین عوامل در شکل‌گیری شرایط ناپایدار جوی، توپوگرافی، پستی و بلندی‌های سطح زمین و میزان رطوبت است که می‌تواند منجر به بارندگی شود اما اگر رطوبت وجود نداشته باشد وزش باد و خیزش گردوغبار روی می‌دهد. ترکیه عرض‌های بالاتر از ایران و دو منبع رطوبتی قابل توجه دارد که الگوی جو آن را با کشورمان متفاوت کرده است.

رئیس سازمان هواشناسی با یادآوری این‌که متوسط بارش سالانه ایران 320 و ترکیه 500 میلی‌متر است درباره مسائل مطرح‌شده درباره جنگ اقلیمی تصریح کرد: چنانچه کشوری در جهان وجود داشته باشد که با بهره‌گیری از قدرتی زیاد، انرژی‌های سیستم‌های جوی را تحت کنترل خود قرار دهد، قطعاً یک مسئله پنهانی نخواهد بود و آن‌قدر می‌تواند این قدرت را اشاعه دهد که بر همه جا حکومت کند، اما انرژی‌های سیستم‌های جوی بسیار زیاد است و این‌که با فرآیندهای کوچک‌مقیاس بخواهیم آنها را تحت تأثیر قرار دهیم، امکان‌پذیر نیست.

رئیس سازمان هواشناسی تأکید کرد: اما اگر منظور از جنگ اقلیمی پیامدهای تغییر اقلیم و پیامدهای ناشی از افزایش دمای کره زمین باشد، کشورها می‌توانند به این مرحله از اختلاف نظر برسند چرا که پیامدهای آن موجب کاهش منابع آبی می‌شود همان‌طور که کشور ما یکی از اصلی‌ترین مناطق در زمین است که مشکل تنش آب دارد و بخشی از این تنش می‌تواند محتمل از پیامدهای تغییر اقلیم باشد.

تاجبخش درباره چگونگی پیش‌بینی آلودگی هوا بیان کرد: بر اساس بندی از قانون هوای پاک، ما مکلف هستیم که شرایط پایداری جو را 96 ساعت قبل از وقوع به وزارت بهداشت اعلام کنیم که این قانون نیز برای آلودگی‌های ناشی از سوخت فسیلی است، در این خصوص پیش‌بینی و اعلام هوای پایدار چندان دشوار نیست. اطلاعات موردنیاز وزارت بهداشت به آنها انتقال داده می‌شود و پس از آن وزارت بهداشت باید با برگزاری کمیته اضطرار برای آلودگی هوایی که پیشِ‌روست، تصمیماتی اتخاذ کند، اما تا بخشی که مربوط به سازمان هواشناسی است، وظایف به‌خوبی انجام می‌شود.

وی با اشاره به پیش‌بینی‌های هواشناسی برای زمستان گفت: بر اساس داده‌ها و اطلاعات هواشناسی، سیگنال خاصی برای زمستان پیش‌بینی نمی‌شود و بارش‌های نرمال و در برخی نقاط مایل به کم‌بارشی انتظار می‌رود. اگر بارش‌های فرانرمال نیز داشته باشیم، کم‌بارشی‌های آذرماه و سال‌های گذشته جبران نمی‌شود و همچنان مسئله مدیریت منابع آبی از اهمیت بالایی برخوردار است، همچنین مسئله نداشتن ذخیره برفی نیز بسیار نگران‌کننده است و در مجموع با توجه به 4 سال خشکسالی پیاپی، وضعیت مناسبی پیشِ‌رو نیست./تسنیم