کاهش فرونشست زمین در برخی مناطق کشور

به گزارش راهبرد معاصر، علی جاویدانه رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور در پاسخ به سوالی در زمینه تمرکززدایی گفت: سازمان نقشه‌برداری باید کل پهنه کشور را پوشش دهد. بعضاً در مناطقی ایستگاه داریم که مراکز جمعیتی در نزدیک آنها وجود ندارد. کار سازمان به نحوی است که باید غیرمتمرکز پیش برود. طی سال‌های اخیر سعی بر توسعه همکاری با سازمان‌های برنامه و بودجه استانی بود. تا پیش از این سازمان نقشه‌برداری کار خود را از طریق ادارات کل منطقه‌ای انجام می‌داد اما متاسفانه این ادارت منحل شدند. با عنایت سازمان برنامه و همکاری ادارات برنامه استانی، اتفاقات خوبی رخ داده است.

وی افزود: در زمینه زیر ساخت داده مکانی شاهد هستیم که 20 هزار دستگاه اطلاعات داده مکانی را به اشتراک گذاشتند که نتیجه همین همکاری بوده است. در سال 1401، نقشه بیش از 50 شهر کشور که بدون نقشه بودند توسط بخش خصوصی تهیه نقشه انجام شد که عمدتا با پهپاد صورت گرفت. برای سال 1402 نیز قرار تهیه نقشه 100 شهر منعقد شد. سال گذشته با وجود مشکل تهیه هواپیما، توانستیم با دوربین متریک سازمان نقشه‌برداری و با تیم تخصصی، طلسم نقشه‌برداری با هواپیما سرنشین دار را بشکنیم.

کاهش یک متری تراز دریای خزر طی ده سال
رئیس سازمان نقشه برداری در خصوص پیش‌بینی تراز دریای خزر گفت: تراز دریای خزر با کمک شبکه تراز دریایی سازمان مطالعه می‌شود. جذر و مد بازه طولانی دارد و برای بررسی درست نیازمند داده‌ها در بازه زمانی حدودا 10 ساله هستیم. با استفاده از داده‌های اخذ شده هر ساله وضعیت جذر و مد سالانه را پیش‌بینی و منتشر می‌کنیم. در هر ایستگاه پیش‌بینی جذر و مد وجود دارد.
در دریای خزر شاهد عقب روی بودیم. بر همین اساس برخی ایستگاه ها را ناچار شدیم تا جابه‌جا کنیم. این کاهش سطح دلایل مختلفی دارد از جمله شرایط جوی و ورودی آب که گزارش آن را به نهادهای مربوط داده‌ایم. به طور مثال در خلیج گرگان با بودجه‌ای که دولت تخصیص داد این خلیج احیا شد.

وی افزود: تراز دریای خزر در ده سال گذشته بیش از یک متر کاهش داشته است. با توجه به وضعیت توپوگرافی دریای خزر این کاهش تراز خود را بیشتر در سواحل شمالی دریای خزر نشان خواهد داد.

وی در خصوص شهرهای بدون نقشه گفت: درخواستی را مرکز آمار داشت که نیازمند نقشه بودند. 350 شهر بدون نقشه شناسایی شد. نهایتا با توجه به اینکه این موارد جدیدا به شهر تبدیل شده بودند توانستیم با پهپاد تهیه نقشه انجام دهیم.

نرخ فرونشست در برخی مناطق کاهش پیدا کرد
جاویدانه در خصوص فرونشست گفت: برخی مطالعات کاهش نرخ فرونشست را نشان می‌دهد. این مورد الزاما خوب نیست چرا که دقیقا مشخص نیست این اتفاق به دلیل اقدامات انجام شده است یا به دلیل رسیدن پهنه فرونشست به سطح سخت. باید به فرونشست به صورت جامع از سوی دستگاه‌ها پرداخته شود. با توجه به گزارشات سازمان نقشه‌برداری وضعیت تک تک استان‌ها برای همه مسئولین ارسال شد. چه مسئولان استانی و چه کشوری.

اخیرا شاهد هستیم که کارگروه مقابله با کم آبی در حال بررسی جدی تر فرونشست است. وظیفه ما تعیین محدوده و نرخ فرونشست است. در برخی موارد شاهد هستیم که در منطقه‌ای در کرمان بالاترین نرخ فرونشست وجود دارد و در مواردی نزدیک بودن پهنه به مناطق مسکونی حساسیت ایجاد می‌کند. در حال حاضر برخی سازه‌ها مانند شبکه‌های ارتباطی در مناطق خطر قرار دارند. بنابراین برای ساخت زیرساخت های جدید باید به مسئله فرونشست توجه شود. این موضوع یک حلقه مفقوده است که وزارت راه و شهرسازی باید دستورالعمل های لازم را برای آن تهیه کند.

وی با اشاره به اینکه شبکه مبنایی با نام هدا در کشور وجود داشت که مورد بی‌توجهی قرار گرفته بود و نیازمند بروزرسانی نرم افزاری و سخت افزاری بود، گفت: سال گذشته هر دو موضوع در دستور کار قرار گرفت و در نهایت بیش از 30 ایستگاه بروزرسانی شد. این شبکه موضوع ارسال موقعیت آنی است. سعی کردیم علاوه بر منابع سازمان توسعه و نگهداری این شبکه را پیش ببریم. بحث استفاده از تصاویر ماهواره‌ای مانند ماهواره خیام و هوایی در دستور کار سال جاری قرار دارد. تهیه چارت‌های دریایی نیز در دستور کار قرار دارد. این چارت‌ها از سال 2016 توسط سازمان انجام می‌شود که درآمد ارزی برای کشور دارد.

اطلس سرمایه‌گذاری که در دهه فجر رونمایی شد براساس اطلاعات داده مکانی ایجاد شد. در همایش اطلس‌های پویا رونمایی می‌شود. تلاش کردیم تا علاوه بر اطلس‌های کاغذی اطلس‌های پویا را ایجاد کنیم. در بخش استانداردها نیز در اختیار سازمان است. پنجاه درصد از قراردادهای تهیه نقشه در سال گذشته مربوط به طرح کاداستر بود.

رئیس سازمان نقشه‌برداری ادامه داد: سال گذشته آیین‌نامه جدید شورای عالی نقشه‌برداری در دولت تصویب شد. طی دو سال گذشته تلاش شد تا کمیسیون تخصصی را فعال کنیم. آرشیو 70 ساله‌ای از اطلاعات داده‌های مکانی در کشور وجود دارد که می‌تواند در دعاوی حقوقی دولت کاربرد داشته باشد./ تسنیم