چرایی دخالت فیفا در تصمیمات مربوط به لیگ داخلی ایران

به گزارش راهبرد معاصر؛ رئیس فیفا اعلام کرده است که می‌خواهد خودش در ورزشگاه آزادی در نزدیکی زنان ایرانی بنشیند و یک مسابقه را تماشا کند! حالا مشخص می‌شود که فدراسیون جهانی برخلاف ادعای برخی مقامات کشورمان، تنها به حضور زنان در بازی‌های ملی کفایت نکرده و به‌دنبال اجرای پروژه تازه‌اش برای حضور بانوان ایرانی در مسابقات لیگ داخلی است. خبرگزاری فرانسه خبر داد که رئیس فدراسیون بین‌المللی فوتبال به‌زودی بار دیگر راهی تهران می‌شود.

مهدی تاج نیز با تایید خبر سفر جیانی اینفانتینو به ایران گفته: «فیفا از ما خواسته زمینه حضور بانوان در بازی‌های لیگ برتر نیز مانند بازی‌های ملی فراهم شود و ما نیز در پاسخ عنوان کرده‌ایم که باید شرایط لازم فراهم شود. همه می‌دانند شرایط در لیگ چگونه است و باید شرایطی را فراهم کنیم. هیاتی هم می‌آید و ما در ایران با آنها مذاکره خواهیم کرد». هرچند هنوز زمان دقیق سفر اینفانتینو مشخص نیست اما دلیل اصلی این سفر نیز همچون گذشته بررسی وضعیت حضور زنان در ورزشگاه است. این برای نخستین بار است که ریاست فیفا طی یک سال، ۳ بار به تهران سفر می‌کند.

توافقی پنهان برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها؟
رئیس فدراسیون بین‌المللی فوتبال وقتی برای اولین بار در بازی دیدار پرسپولیس و کاشیماانتلرز ژاپن به تهران آمد تا نظاره‌گر نبرد نهایی لیگ قهرمانان آسیا باشد، بعد از پایان بازی به سمت جایگاه طراحی شده برای بانوان رفت و سعی کرد؛ با ژست‌های مختلف و جذابش برای عکاسان، خود را فاتح موضوع حضور زنان در ورزشگاه‌ها معرفی کند، این آغاز ماجرایی بود که این روزها، در حال آشکار شدن ابعاد و زوایای پنهان آن برای همگان است.

این حضور برای اینفانتینو و جریانی که در چند وقت اخیر با منحرف کردن اذهان عمومی همه تلاش خود را برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها انجام داده بودند یک نقطه عطفی بود که هرچه جلوتر می‌رویم زوایای پنهانی از آن قابل مشاهده است. در این بین، روایت‌هایی نیز از دیدار حسن روحانی با رئیس فیفا به بیرون آمد که هرگز تائید یا تکذیب نشد؛ و آن «وعده حل موضوع» بود. روایتی که اگرچه واکنشی رسمی در پی نداشت و مسکوت ماند، اما پیگیری روند ماجرا در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که در حال گرفتن شکل اجرایی به خود است.

در آستانه دیدار تیم ملی فوتبال کشورمان برابر کامبوج در مرحله مقدماتی جام جهانی 2022 قطر، ناگهان ضرب‌الاجل و تهدید ضمنی به محرومیت برجسته و مانور خبری برای آن آغاز شد. این محور که در رسانه‌های منتسب به برخی از جریانات سیاسی و به صورت هدایت شده در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌شد، درصدد القای این مفهوم بود که در صورت عدم حضور زنان در ورزشگاه‌ها، فوتبال ایران به پرتگاهی سقوط خواهد کرد که منتقدان حضور زنان در ورزشگاه‌ها باید عواقب آن با بپذیرند!

بعد از چند هفته فضاسازی رسانه‌ای برای حضور زنان در ورزشگاه با خط خبری «حضور بانوان در ورزشگاه آزادی با فشار بیرونی»، بالاخره تعدادی از زنان برای تماشای بازی ایران و کامبوج در ورزشگاه آزادی حضور پیدا کردند. این در حالی است که فقط چند دقیقه بعد از پایان این بازی، بیانیه اینفانتینو در رسانه‌ها منتشر می‌شود و نام خود را پای این اتفاق می‌زند. این پیام مکتوب، سوالی بی‌جواب را ایجاد می‌کند؛ آیا در دیدار اینفانتینو با رئیس فدراسیون فوتبال و یا مقامات عالی‌رتبه ایران تفاهمی در خصوص حضور زنان در ورزشگاه‌ها وجود دارد؟ و یا اینکه طرح حضور زنان در ورزشگاه می‌بایست با بازیگری رئیس فدراسیون جهانی فوتبال به‌عنوان عامل بیرونی و فشار بین‌المللی تلقی می‌شد تا دولت با استفاده از این حربه به توجیه افکار عمومی بپردازد؟

حال  سناریوی «فشار بین‌المللی برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها» با مطرح شدن سفر دوباره اینفانتینو به ایران دوباره در رسانه‌های یک جریان خاص در حال تقویت شدن است، تا جایی که تابناک در بخشی از گزارش خود در خصوص این خبر آورده است: «حالا فدراسیون فوتبال باید فکری جدی برای پیاده‌سازی نظر فیفا در فوتبال ایران نماید. در غیر این صورت این نهاد قدرتمند بین‌المللی با توسل به دلایلی همچون تبعیض جنسیتی که پیش از این در برخی گفت و شنود‌ها مطرح شده بود، فوتبال ایران را در گرماگرم بازی‌های مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، به لبه پرتگاه تعلیق خواهد کشاند». برخی از رسانه‌ها نیز با شیطنت رسانه‌ای صحبت از موافقت مراجع معظم تقلید با حضور زنان در ورزشگاه‌ها را کلید زدند که در همین خصوص «آیت‌الله کعبی» از اعضای مجلس خبرگان رهبری با رد این موضوع و با انتقاد از ورود بانوان به ورزشگاه‌ها اظهار داشتند: «در دولت قبل ورود خانم‌ها به استادیوم‌ها مخالف شرع اعلام شد، امروز نیز فتوا همین است. متأسفانه دولت و وزارت ورزش و جوانان بدون توجه به فتوای مراجع تقلید این امکان را فراهم کردند و هیچ واکنشی علیه آن صورت نگرفت».

اینفانتینو در حالی پا را فراتر گذاشته و خواستار حضور زنان در ورزشگاه‌ها در مسابقات داخلی شده است که هیات اعزامی فیفا که در اواخر شهریورماه به ایران آمده بود، اعلام کرده بودند «ما به قوانین داخلی تمام کشورهای عضو فدراسیون جهانی فوتبال احترام می‌گذاریم و هدف از این سفر اطمینان از فراهم بودن مقدمات حضور بانوان در ورزشگاه آزادی برای تماشای بازی ایران و کامبوج و سایر دیدارهای بین‌المللی است». هم‌زمان با تاکید فیفا به احترام به قوانین داخلی برخی از مسئولین فدراسیون فوتبال هم موضوع حضور زنان در ورزشگاه‌ها در مسابقات لیگ برتر را تکذیب و ادعا می‌کردند چنین امری امکان‌پذیر نیست. این تکذیبیه‌ها در حالی اتفاق می‌افتاد که معصومه ابتکار که در بازی ایران و کامبوج در ورزشگاه حضور داشت با تاکید بر اینکه «جایگاه زنان در آینده بیشتر خواهد شد» گفته بود «امیدوارم برای بازی‌های لیگ برتر نیز این اتفاق بیفتد و شاهد حضور زنان در ورزشگاه‌ها باشیم». اکنون بعد از گذشت چند ماه، نرمشی که در مواضع مسئولین فدراسیون فوتبال مشاهده می‌شود حتی قبول و اجرایی سریع خواسته جدید اینفانتینو را بیش از پیش تقویت کرده است.

فیفا متأثر از سیاست‌های آمریکا
همان‌طور که اینفانتینو بر اجرای درست قوانین فیفا در همه کشورها با هر شاخصه فرهنگی و اجتماعی تاکید دارد و خواستار جدایی فوتبال از سیاست است، فیفا نیز باید در مراوداتش با کشورهای عضو از هرگونه دخالت سیاسی خودداری کند. سکوت اجرایی این نهاد بین‌المللی در برابر عدم پرداخت مطالبات مالی فوتبال ایران از فیفا که در یک بازی سیاسی بر گرده فوتبال ایران بار شده و گرهی بزرگ در راه رشد و توسعه فوتبال ایران ایجاد کرده، چالشی است که نیازمند بازتعریف در این چرخه مراودات دوطرفه بین‌المللی دارد.

شاید ایراد از سران فوتبال ایران هم باشد که نتوانسته‌اند خوب مذاکره کنند و در این مسیر چالشی و دوطرفه نیازهای اولیه خود را به درستی تبیین و درخواست کنند، اما آنچه روشن است این است که طبق اساسنامه فیفا، تبعیض قائل شدن به هر شکلی علیه هر کشوری در فوتبال ممنوع است و فیفا همواره تمام نهادها و مقامات رسمی کشورها را به اجرای درست اساسنامه‌، تصمیمات، مجموعه مقررات اخلافی و فوتبالی‌اش وادار می‌کند. طبق اصول اولیه اساسنامه فیفا – که اجرا نشدن آنها مجازات به همراه دارد – عدم دخالت سیاست در فوتبال اصلی محرز و مسلم است. اکنون پرسش این است که چگونه فیفا متاثر از سیاست‌های آمریکا، فوتبال ایران را در انزوای مالی قرار داده و آنچه که حق این فوتبال است را پرداخت نمی‌کند.

تمام امید فدراسیون فوتبال به طلب ۹ میلیون دلاری آن از فیفاست. اگرچه نمی‌توان با قاطعیت گفت که فدراسیون فوتبال برای حل مشکل مالی خود حاضر شده در مقابل خواسته‌های اینفانتینو کوتاه بیاید، اما به نظر می‌رسد کمبود منابع مالی فدراسیون فوتبال در استقبال آقای «تاج» از اظهارات اینفانتینو بی تاثیر نبوده است. تا جایی که سخنگوی فدراسیون فوتبال با بیان اینکه «پیگیر مطالبات خود از فیفا هستیم» تصریح کرده است: «تا دو سه روز آینده اخبار جالب توجهی از سوی آقای تاج خواهید شنید».

شاید با حضور اینفانتینو در ایران و حضور زنان در ورزشگاه طلب فدراسیون هم نقد شود؛ اما به چه قیمتی؟