بنزین را گروگان خواسته های سیاسی نکنید

به گزارش راهبرد معاصر؛ افزایش بهای بنزین فشاریست بر فشارهای دیگر در زندگی مردم، نبود سناریو جبران، عدم توازن در زیرساخت حمل و نقل عمومی، نگاه درآمدی صرف به مسئله افزایش بهای بنزین و پیش زمینه های گرانی در زندگی مردم از جمله مسائلی هستند که کار را برای ابراهیم نکو اقتصاددان و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در این گفت و گو برخی چالش های اقتصادی و معیشتی افزایش نرخ بنزین را مطرح کرده است.

بحث افزایش قیمت بنزین یک بار دیگر مطرح شده در حالی که اوضاع اقتصادی کشور ممتاز تر از سالهای گذشته نیست؛ تبعات چنین افزایشی در شرایط اقتصاد کنونی کشور برای دولت و ملت چیست؟

افزایش قیمت بنزین که از دولتهای گذشته باید صورت تدریجی افزایش می یافت؛ متاثر از سیاسی کاری دولتها به زمانی موکول شد که اقتصاد کشور درگیر رکود و تورم است و به تبع آن مردم فشار اقتصادی و معیشتی بسیاری را تحمل می کنند. قطعا دولتهای گذشته و دولت آقای روحانی اهتمام چندانی به قوانین مصوب مجلس و لایحه بودجه سالیانه که افزایش تدریجی قیمت بنزین را مورد توجه قرار داده؛ نداشتند.

عدم توجه دولتها به قوانین مربوط به افزایش تدریجی نرخ بنزین؛ افزایش قیمت بنزین را تبدیل به پاشنه آشیلی برای دولت کرده و دولت را در انجام این مساله با وضعیت پیچیده ای مواجه کرده از این رو دولت در این مساله مجبور به ورودی محتاطانه است، چرا که شرایط کنونی اقتصادی کشور و گرانی نرخ بنزین منجر به افزایش نارضایتی مردم و کاهش شدید محبوبیت دولت در میان مردم و جامعه می شود. هر چند افزایش نرخ بنزین امری قطعی و اجرای آن واجب است اما افزایش نرخ بنزین آن هم  با شیب تند در حال حاضر اقتصاد کشور به هیچ وجه صلاح نیست. مصرف بالای سوخت در دولت نیز مساله ای است که افزایش نرخ بنزین در این مورد نیز نیازمند تحلیل ویژه دارد.

در واقع افزایش نرخ بنزین در شرایط کنونی با توجیه تامین بودجه دولت منجر به افزایش هزینه هایی به مردم می شود که نه تنها از جهت اقتصادی، بلکه از جهت سیاسی و اجتماعی نیز تبعاتی به دنبال دارد. دولت آقای روحانی در سردرگمی به سر می برد؛ کاهش اعتماد و محبوبیت مردمی و فشارهای مالی ناشی از عدم فروش نفت به دولت راهکارهایی را جهت تامین بودجه پیش پای دولت می گذارد که اگر دقیق کارشناسی و با توجه به مسائل اقتصادی روز نباشد قطعا تبعات آن برای دولت سنگین تمام خواهد شد.

به نظر می رسد دولت به هیچ وجه زیر بار تبعات ناشی از گرانی بنزین نمی رود و در برابر حاشیه های سنگین آن مقاومت می کند تحلیل و پیش بینی شما از این وضعیت چیست چرا که دولت مبنای نرخ بنزین را قیمت کشورهای اروپایی و همسایگان ما قرار داده است؟

دولت باید به این نکته مهم توجه داشته باشد درآمد کارمندان؛ کارگران و سایر گروه های شغلی در ایران چونان سایر کشورها مثلا اروپا یا کشورهای حاشیه خلیج فارس بالا نیست که افزایش قیمت حامل های انرژی امری عادی به شمار رود. قطعا بین دستمزدهای ما و آمار بیکاری و فقر با افزایش نرخ حامل های انرژی و بنزین تناسبی وجود ندارد، لذا دولت نمی تواند به بهانه گران بودن نرخ بنزین در کشورهای دیگر؛ اقدام به افزایش نرخ بنزین را با کسب و کار مساله دار و درآمدهای بسیار پایین را توجیه نماید.

دولتها زمانی اقدام به افزایش نرخ بنزین یا سایر حامل های انرژی می کنند که تاثیری در کاهش قدرت خرید مردم نداشته باشد و دستمزدها کفاف گذراندن زندگی با کرامت اجتماعی را به مردم بدهد در حالی که افزایش نرخ بنزین به دلیل تاثیر گذاری بر قیمت سایر کالاها و خدمات منجر به تحت فشار قرار گرفتن تمامی شئونات زندگی مردم می شود، به گونه ای که می توان گفت بخش بزرگی از زندگی مردم را در معرض زلزله های مهیبی قرار می دهد.

اگر دولت در شرایط مطلوب مثل قبل از تحریم ها قیمت بنزین را به صورت تدریجی افزایش می داد؛ قطعا تاثیر آن به مراتب کمتر از تاثیر کنونی آن بود. شرایط اقتصاد کشور امکان افزایش بار تورم را به معیشت مردم نمی دهد، لذا دولت تامین کسری بودجه خود را نباید از طریق فشار به مردم جبران کند. تعریف پایه های مالیاتی جدید و جلوگیری از فرار 40 تا 60 هزار میلیارد تومانی مالیات و عدم پرداخت یارانه پنهان به گروه های برخوردار جامعه همه و همه راهکارهای قابل قبولی است که علاوه بر عدم تحمیل فشار به مردم منجر به دریافت مالیات از طبقه برخوردار جامعه می شود. جلوگیری از ورود قاچاق کالا و قاچاق بنزین همه و همه راه حل هایی است که از دید دولت نباید پنهان بماند و دولت نباید خود را به راحت ترین کار یعنی تحمیل فشار به مردم ارجاع دهد.

ترمیم بودجه در شرایط فعلی اقتصاد کشور هیچ گاه نباید به عهده مردمی گذاشته شود که بخش بزرگی از سفره و معیشت خود را از دست داده یا به سختی امرار معاش می کنند. با توجه به اینکه در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی هستیم تلخ کردن کام مردم با گرانی و تورم حاصلی جز عدم اعتماد مردم به مسئولین؛ عدم رغبت به مشارکت های مدنی و دوری گرفتن از مسوولین را ندارد؛ لذا شرایط بحرانی روحی روانی کمبود بودجه دولت نباید با فشار مضاعف به مردم جبران شود.

آیا روش هایی برای عدم فشار اقتصادی به گروه های کم برخوردار جامعه در افزایش نرخ بنزین وجود دارد؟

 به هر حال در همه دولتها و کشورهای جهان روش هایی برای جبران خسارت وارده به معیشت مردم وجود دارد. اینکه دولت صرف برای کسب درآمد خود فکر کند و احساس کند و توجهی به افزایش فقر و بیکاری و معیشت سخت خانواده ها نداشته باشد با اصول عدالت اجتماعی و وظایف دولت در قبال ملت همخوانی ندارد؛ به هر حال افزایش نرخ بنزین در شرایط کنونی به صلاح اقتصاد و کشور نیست چرا که تجربه سالهای گذشته ثابت کرده است افزایش قیمت بنزین رابطه مستقیمی با افزایش نرخ کالاها و خدمات دارد.

از سوی دیگر تا زمانی که دولت زیر ساخت های مورد نیاز حمل و نقل عمومی را به شکل مطلوب و استاندارد فراهم نکرده نمی توان انتظار داشت گرانی بنزین منجر به استفاده بیشتر مردم از وسایل حمل ونقل عمومی می شود. عدم ظرفیت لازم ناوگان حمل و نقل شهری مشکل بزرگی است که بسیاری از مردم را وادار به استفاده از خودروهای شخصی و افزایش مصرف بنزین کرده است، لذا موفقیت افزایش نرخ بنزین در حال حاضر تضمین شدنی نیست و ترمیم و بازسازی اقتصاد کشور وابسته به اهتمام دولت به دریافت مالیات از فراریان مالیاتی است.