به گزارش راهبرد معاصر؛ جایزه صلح نوبل چیست؟ این پرسشی است که هر سال با نزدیک شدن به زمان اعلام برندگان نوبل، در ذهن بسیاری از مردم شکل میگیرد. جایزه صلح نوبل یکی از مهمترین و معتبرترین جوایز جهانی است که به افرادی اهدا میشود که برای گسترش صلح، عدالت و حقوق بشر تلاش کردهاند. در سال ۲۰۲۵، توجه جهانیان به سمت ماریا کورینا ماچادو، سیاستمدار و فعال ونزوئلایی جلب شد؛ زنی که با مقاومت در برابر دیکتاتوری و دفاع از دموکراسی، توانست عنوان برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ را به خود اختصاص دهد.
بیوگرافی ماریا کورینا ماچادو برنده جایزه صلح نوبل 2025 نشان میدهد که او نهتنها در عرصه سیاست، بلکه در زمینههای اجتماعی و حقوق بشری نیز نقشی پررنگ داشته است. کمیته نوبل نروژ، او را نماد شجاعت و صدای مردم ونزوئلا در مسیر گذار به آزادی دانست. اما برنده نوبل صلح چگونه مشخص میشود؟ فرآیندی دقیق و محرمانه که توسط کمیتهای مستقل در نروژ انجام میگیرد و هدف آن تجلیل از کسانی است که در مسیر صلح جهانی گامهای مؤثر برداشتهاند. انتخاب ماچادو، پیامی از امید، مقاومت و دفاع از دموکراسی در جهان امروز است.
جایزه صلح نوبل یکی از معتبرترین جوایز جهانی است که هر ساله توسط کمیته نوبل نروژ به افرادی اهدا میشود که در مسیر ترویج صلح، حقوق بشر، دموکراسی و همکاری بینالمللی گامهای مؤثری برداشتهاند. این جایزه به یاد آلفرد نوبل، مخترع سوئدی و بنیانگذار جوایز نوبل، از سال ۱۹۰۱ تاکنون اهدا میشود.
جایزه صلح نوبل برخلاف سایر جوایز نوبل که در سوئد اهدا میشوند، در نروژ و طی مراسمی رسمی در شهر اسلو اهدا میشود. برنده این جایزه علاوه بر دریافت مدال نوبل و دیپلم افتخار، مبلغی حدود یک میلیون دلار (معادل ۱۱ میلیون کرون سوئد) دریافت میکند.
ماریا کورینا ماچادو سیاستمدار، مهندس و فعال اپوزیسیون ونزوئلایی است که در سال ۲۰۲۵ موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شد.
او در ۷ اکتبر ۱۹۶۷ در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا، به دنیا آمد. ماچادو فرزند بزرگ یک روانشناس و یک صنعتگر آهن است. او مدرک مهندسی صنایع را از دانشگاه کاتولیک «آندرس بلو» و کارشناسی ارشد امور مالی را از مؤسسه «مطالعات عالی مدیریت» در کاراکاس دریافت کرد. در سال ۲۰۰۹ نیز به عنوان پژوهشگر مهمان در دانشگاه ییل آمریکا حضور داشت.
ماچادو در سال ۲۰۰۲ با تأسیس گروه ناظر انتخاباتی «سوماته» وارد عرصه سیاست شد و در سالهای بعد به عنوان یکی از چهرههای برجسته مخالفان دولت هوگو چاوز و سپس نیکلاس مادورو شناخته شد. او در سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ نماینده مجلس ملی ونزوئلا بود و به دلیل مواضع تند خود علیه دولت، چندین بار از فعالیت سیاسی منع شد.
کمیته نوبل نروژ اعلام کرد که ماچادو به دلیل «تلاشهای خستگیناپذیر در دفاع از حقوق دموکراتیک مردم ونزوئلا و مبارزه مسالمتآمیز برای گذار از دیکتاتوری به دموکراسی» شایسته دریافت جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ شده است.
در بیانیه این کمیته آمده است:
- «وقتی مستبدان قدرت را در دست دارند، باید از مدافعان شجاع آزادی که در برابر ظلم مقاومت میکنند، تجلیل شود.»
ماچادو پس از اعلام خبر برنده شدنش گفت:
- «من شوکه شدهام... نمیتوانم باور کنم! این جایزه را به همه زنان و مردانی تقدیم میکنم که در ونزوئلا برای آزادی و عدالت ایستادهاند.»
پیروزی ماچادو به عنوان برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ بازتاب گستردهای در رسانههای جهان داشت. در تلآویو این خبر با استقبال روبهرو شد، زیرا ماچادو پیشتر از بازسازی روابط ونزوئلا با اسرائیل حمایت کرده بود؛ روابطی که در زمان هوگو چاوز و در جریان جنگ غزه در سالهای ۲۰۰۸-۲۰۰۹ قطع شده بود.
در مقابل، دولت نیکلاس مادورو این انتخاب را «سیاسی و جانبدارانه» خواند و مدعی شد که ماچادو تحت حمایت مستقیم ایالات متحده قرار دارد.
ماچادو یکی از چهرههای برجسته جناح راست در ونزوئلا است و دیدگاههای اقتصادی لیبرال دارد. او از خصوصیسازی شرکتهای دولتی، بهویژه شرکت نفت ونزوئلا، حمایت میکند و خواستار اصلاحات اقتصادی و جذب سرمایهگذاری خارجی است.
او روابط نزدیکی با دولتهای غربی بهویژه ایالات متحده دارد و از سیاستهای دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو نیز حمایت کرده است.
حزب او، ونته ونزوئلا، در سال ۲۰۲۰ با حزب لیکود اسرائیل توافقنامه همکاری امضا کرد که در آن بر همکاریهای سیاسی و امنیتی تأکید شده بود.
سؤال مهمی که همیشه مطرح میشود این است که برنده نوبل صلح چگونه مشخص میشود؟
کمیته نوبل نروژ از پنج عضو تشکیل شده است که توسط پارلمان نروژ انتخاب میشوند. این کمیته به صورت مستقل عمل میکند و هر ساله نامزدهای پیشنهادی از سراسر جهان را مورد بررسی قرار میدهد.
معیارهای انتخاب شامل تأثیرگذاری فعالیتها بر کاهش درگیریها، تقویت دموکراسی و توسعه همکاری بینالمللی است. تصمیم نهایی پس از ماهها بررسی و جلسات محرمانه اعلام میشود. مراسم اهدای جایزه نیز در دهم دسامبر، سالروز درگذشت آلفرد نوبل، در شهر اسلو برگزار میشود.
از زمان نخستین دوره در سال ۱۹۰۱ تا امروز، چهرههای برجستهای چون:
مارتین لوتر کینگ (۱۹۶۴) برای مبارزه با تبعیض نژادی،
نلسون ماندلا (۱۹۹۳) برای پایان دادن به آپارتاید،
ملاله یوسفزی (۲۰۱۴) برای دفاع از حق تحصیل دختران،
باراک اوباما (۲۰۰۹) برای تلاش در تقویت دیپلماسی بینالمللی،
و سازمانهایی مانند صلیب سرخ و پزشکان بدون مرز، این جایزه را دریافت کردهاند.
جایزه صلح نوبل همواره نمادی از مقاومت، انساندوستی و امید به آیندهای عاری از جنگ و استبداد بوده است.
در سالی که جهان شاهد جنگ در اوکراین، درگیری در خاورمیانه و بحرانهای انسانی گسترده است، انتخاب ماریا کورینا ماچادو به عنوان برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ پیامی روشن از سوی جامعه جهانی است؛ پیامی درباره حمایت از آزادی، مقاومت مدنی و تلاش برای گذار مسالمتآمیز به دموکراسی.
این انتخاب، هرچند از سوی برخی دولتها با انتقاد روبهرو شده، اما از نگاه ناظران بینالمللی نشانهای از تغییر رویکرد کمیته نوبل به سوی حمایت از جنبشهای مدنی و زنان مبارز در کشورهای در حال بحران است.
ماریا کورینا ماچادو، برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵، اکنون به عنوان نمادی از مقاومت در برابر دیکتاتوری و تلاش برای دموکراسی شناخته میشود. هرچند منتقدان او را چهرهای سیاسی و وابسته به غرب میدانند، اما واقعیت این است که فعالیتهای او تأثیری عمیق بر جنبشهای آزادیخواهانه در آمریکای لاتین گذاشته است.
جایزه صلح نوبل چیست؟ این جایزه، بیش از هر چیز، یادآور ارزشهای انسانی، تلاش برای صلح و ایمان به تغییر از راه گفتوگو است. ماچادو حالا یکی از چهرههایی است که نامش در کنار بزرگانی چون ماندلا و لوترکینگ ثبت شد — زن آهنینی که از دل بحران ونزوئلا برخاست و صدای آزادیخواهان کشورش شد.