
به گزارش راهبرد معاصر، عقد ازدواج و صدور حکم طلاق، از حساسترین و مهمترین وقایع زندگی هر فرد به شمار میروند که ثبت قانونی و شرعی آنها از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است. سردفتری ازدواج و طلاق به عنوان نهادی قانونی، متولی ثبت این وقایع بوده و سردفتر، شخصی است که با دارا بودن تخصص حقوقی و شرعی، امین مردم و حافظ قانون در این عرصه است. بنابراین، انتخاب و گزینش سردفتران شایسته، همواره مورد توجه نظام جمهوری اسلامی ایران بوده و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به عنوان متولی این امر، با برگزاری آزمون سردفتری، داوطلبان واجد شرایط را برای تصدی این مسئولیت خطیر گزینش میکند. در ادامه، شرایط و جزئیات شرکت در آزمون سردفتری را به طور کامل بررسی میکنیم.
سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در اجرای ماده (۳) نظامنامه دفاتر ازدواج و طلاق و با توجه به اعلام نیاز واحدهای ثبتی در سراسر کشور، از بین آقایان از طریق آزمون سردفتری به صورت کتبی، اختبار (مصاحبه) و گزینش، سردفتر ازدواج و طلاق برای نقاط مورد نیاز کشور انتخاب مینماید. موفقیت در این آزمون سردفتری، اولین قدم اساسی برای احراز صلاحیت سردفتری است.
متقاضیان وفق ماده (۹) نظامنامه دفاتر ازدواج و طلاق باید واجد شرایط ذیل باشند. این شرایط عمومی، مقدمهای ضروری برای ورود به فرآیند آزمون سردفتری محسوب میشود:
۱- تدین به دین مبین اسلام
۲- اعتقاد و التزام به احکام شرعی و قانون اساسی جمهوری اسلامی
۳- تأهل
۴- حسن شهرت
۵- توانایی انجام کار و برخورداری از سالمت کامل جسمانی و روانی
۶- داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم از خدمت نظام وظیفه عمومی
۷- دارا بودن حداقل ۲۴ سال و حداکثر۵۰ سال تمام شمسی. ضمناً ایثارگران مشمول بند (چ) ماده (۸۸) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران از محدودیت سنی مذکور معاف هستند. ملاک محاسبه سن اولین روز ثبتنام در آزمون سردفتری است.

علاوه بر شرایط عمومی، دارا بودن مدارک تحصیلی خاص از الزامات اصلی برای ثبتنام در آزمون سردفتری میباشد. این شرایط اختصاصی برای سردفتری ازدواج و طلاق به شرح زیر است:
۱) داشتن مدرک کارشناسی در رشتههای حقوق، علوم ثبتی، علوم قضائی، الهیات ومعارف اسلامی (گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی) یا مدرک سطح دو حوزوی یا بالاتر با تأیید مرکز مدیریت حوزههای علمیه که دارای مجوز صدور مدرک حوزوی از شورای عالی حوزهها هستند. همچنین دارندگان مدرک سطح یک حوزه به شرط دارا بودن مدرک تحصیلی کارشناسی در یکی از رشتههای ادبیات (زبان فارسی یا عربی)، علوم قرآنی و الهیات معارف اسلامی میتوانند در آزمون سردفتری شرکت کنند.
۲) اشخاص مذکور در بند (۱) که دارای مدرک کارشناسی ارشد یا دکتری در رشتههای فوق میباشند، در شرایط مساوی در آزمون سردفتری دارای اولویت خواهند بود.
۳) مدارک حوزوی اهل سنت باید مورد تأیید شورای عالی مدارس علوم دینی اهل سنت باشد.
۴) دارندگان مدرک اجتهاد یا افتاء که به تأیید شورای عالی حوزهها رسیده باشد، از آزمون کتبی سردفتری معاف بوده و پس از ثبتنام و احراز شرایط از سایر جهات، صرفاً توسط هیأت از آنان مصاحبه به عمل خواهد آمد.
۵) انتخاب سردفتران اقلیتهای دینی موضوع اصل سیزده قانون اساسی با رعایت ماده (۴) نظامنامه ازدواج و طلاق و پس از معرفی و گواهی مراکز رسمی دینی مربوط خواهد بود و این افراد نیز باید فرآیند خاص خود را برای سردفتری طی کنند.
برای تمامی متقاضیان سردفتری ازدواج و طلاق توجه به نکات زیر که مستقیماً بر روند آزمون سردفتری و انتخاب آنان تاثیرگذار است، ضروری میباشد:
۱- برابر بند (چ) ماده (۸۸) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه، (۳۰ درصد) از سهمیه صدور مجوز سردفتری ازدواج و طلاق به ایثارگران اختصاص مییابد. مشمولین این بند باید نسبت به درج کد سهمیه ایثارگری در فرم تقاضانامه آزمون سردفتری اقدام نمایند.
۲- تعیین تعداد دفاتر و محل استقرار دفترخانه سردفتری بر اساس نیاز محل و امتیاز مکتسبه داوطلبان از بالاترین نمره علمی در آزمون سردفتری با سازمان ثبت اسناد واملاک کشور خواهد بود.
۳- اشخاص زیر را نمیتوان به سردفتری رسمی ثبت ازدواج و طلاق انتخاب کرد: اتباع بیگانه، کسانی که تحت ولایت یا قیومیت هستند، محکومان به انفصال از خدمات دولتی و قضایی، محکومان به جرائم منافی عفت، معتادان و اشخاص فاقد صلاحیت اخلاقی.
۴- هر متقاضی سردفتری حق انتخاب تنها یک محل را دارد و این انتخاب پس از آزمون غیرقابل تغییر است.
۵- حداقل نصاب نمره قبولی در آزمون کتبی سردفتری برای مناطق مختلف توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تعیین میشود.
۶- طبق قانون، صدور ابلاغ سردفتری منوط به گذراندن ۳ ماه کارآموزی در یکی از دفاتر ازدواج و طلاق پس از قبولی در آزمون سردفتری میباشد.
۷- شرکت سردفتر در دورههای آموزشی که در شروع بکار یا در ضمن خدمت برگزار میگردد، الزامی است.
۸- هزینه شرکت در آزمون کتبی سردفتری به عهده متقاضی میباشد.

آزمون سردفتری از دروس تخصصی و عمومی تشکیل شده است که تسلط بر آنها برای موفقیت در آزمون و احراز صلاحیت سردفتری حیاتی است. مواد آزمون سردفتری به شرح زیر است:
۱- ادبیات فارسی (ضریب ۲)
۲- عربی (ضریب ۲)
۳- معارف اسلامی (ضریب ۲)
۴- متون فقهی (مباحث مرتبط با نکاح و طلاق) (ضریب ۳)
۵- حقوق مدنی (ضریب ۳)
۶- مقررات مربوط به ازدواج و طلاق (ضریب ۳)
لازم به ذکر است که آزمون سردفتری نمره منفی دارد.
ثبتنام در آزمون سردفتری به صورت الکترونیکی و با ارائه مدارک زیر انجام میپذیرد:
۱- تکمیل تقاضانامه اینترنتی.
۲- پرداخت هزینه ثبتنام آزمون سردفتری به مبلغ پانصد و پنجاه هزار تومان (۵/۵۰۰/۰۰۰ ریال) به صورت الکترونیکی.
۳- ارسال فایل عکس اسکن شده با مشخصات فنی دقیق که در صورت عدم رعایت، ثبتنام متقاضی در آزمون سردفتری باطل خواهد شد.
ثبتنام در آزمون سردفتری منحصراً به صورت الکترونیکی از روز یکشنبه ۱۴۰۴/۰۸/۱۱ تا روز شنبه ۱۴۰۴/۰۸/۱۷ از طریق درگاه اطلاعرسانی سازمان سنجش آموزش کشور به نشانی www.sanjesh.org انجام میشود. متقاضیان سردفتری باید در این مهلت نسبت به ثبتنام اقدام کرده و از موکول کردن آن به روزهای پایانی خودداری نمایند.
آزمون سردفتری در روز پنجشنبه به تاریخ ۱۴۰۴/۰۹/۲۰ منحصراً در شهر تهران برگزار خواهد شد. کارت شرکت در آزمون سردفتری از روز دوشنبه ۱۴۰۴/۰۹/۱۷ بر روی درگاه سازمان سنجش قرار خواهد گرفت و ساعت و محل دقیق برگزاری آزمون بر روی این کارت درج میشود.