بدون مسئولیت پذیری مردم امیرالمؤمنین هم نمی‌تواند کاری به‌پیش برد

به گزارش راهبرد معاصر؛ وحید جلیلی در آخرین قسمت از ویژه‌برنامه «مداد قرمز» که از شبکه چهار روی آنتن رفت، گفت: اولین شعار انقلاب اسلامی، استقلال است. قبل از استقلال اقتصادی و فرهنگی، استقلال فکری است. حدود ۳ سال قبل از انقلاب تا اواخر جنگ چالش عظیمی بین جریان‌های مختلف در جامعه ایرانی وجود دارد.

طیف‌های مختلفی وجود دارند اما چگونه می‌شود که جامعه به چنین جمع‌بندی می‌رسد و فرهنگ دینی انقلابی را انتخاب می‌کند؟ روی این مسئله کمتر کار کرده‌ایم. کسانی که در اوایل انقلاب در این زمینه کار می‌کردند با سنت‌های عالم در تعامل بودند و جواب می‌گرفتند و عمیقاً باور داشتند. «الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا».

این نویسنده و فعال فرهنگی افزود: از آن روزی که خواستیم با نگاه‌های مهندسی‌شده در حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی کار کنیم که آن مبانی ایمان به غیب و ایمان به هدایت و نصرت الهی را در نظر نمی‌گیرد، پاسخ نگرفتیم. البته در مواردی هم به این مبانی باور داشتیم و جواب گرفتیم مثل راهیان نور که یکی از موفق‌ترین پروژه‌های فرهنگی انقلاب اسلامی است و کاملاً هم به انگیزه‌ها و امکانات مردمی متکی است. یک مدل موفقی است که در آن نه مردم حذف شده‌اند و نه نظام.

وی ادامه داد: نگاه مهندسی منفی این است که ما تصور می‌کنیم همه کارها را از صفر تا صد باید خودمان انجام دهیم. وقتی در این نگاه افراط شود بسیاری از فرصت‌ها از بین می‌رود. غلبه نگاه مهندسی و پروژه‌ای باعث شده خیلی‌ها بترسند و خیلی‌ها از انجام مسئولیت دور شوند و تصور کنند در برابر برنامه وسیع دشمن نمی‌توانند کار کنند و همان کار کوچکی که می‌توانند انجام دهند را انجام ندهند. همه‌چیز را از بالا می‌خواهیم و همه تبدیل به آسیب‌شناس شده‌ایم.

وحید جلیلی اضافه کرد: «فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ». هرکدام از ما یک وسعی داریم. یکی از مشکلات عمده ما الآن این است که وسع‌شناسان خوبی نیستیم. تولی‌گری فرهنگ از اینجا شروع می‌شود که هر کس عمل به آنچه را می‌داند اساس قرار دهد. مهم‌ترین مشکل امروز ما این است که یک ویروس، نرم‌افزار نگاه انقلابی را آلوده کرده است. ما انقلاب کردیم و حکومت اسلامی تشکیل دادیم تا بتوانیم از کارگزاران مطالبه کنیم، اما از طرفی هم قرار نیست بار مسئولیت را از دوش خودمان برداریم.

وی خاطرنشان کرد: اگر مردم نباشند و مسئولیت‌پذیری فراگیر مردمی نباشد، امیرالمؤمنین (ع) هم نمی‌تواند کارها را به‌پیش ببرد. خدا در قرآن نگفته که فقط کارگزاران مسئول‌اند. «لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفسًا إِلّا وُسعَها». اگر ازاینجا شروع نکنیم به‌جایی نخواهیم رسید. از ابتدای انقلاب هم همین بوده است. باید هر دو سو را ببینیم و به خاطر این‌که فلان مسئول وظیفه خود را انجام نمی‌دهد ما کار خود را رها نکنیم.

وحید جلیلی سپس گفت: با این نگاه مشکل دارم که به مردم بگوییم از شما که کاری برنمی‌آید. «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ». شکر همان چه که داریم را به‌جا بیاوریم خداوند خودش گفته که من زیادش می‌کنم. همین آثاری که تولید می‌شود را چقدر قدرشان را می‌دانیم؟ گام اول برای رسیدن به وضعیت ایده آل، شناختن قدر داشته‌هاست. این‌همه کتاب‌های خوب و فیلم‌های خوب دارد تولید می‌شود. سالی چند فیلم خیلی خوب و درجه یک دارد تولید می‌شود که یک‌زمانی آرزو داشتیم هر ۱۰ سال یکی تولید شود. این‌ها باید با استقبال درخوری مواجه شوند.

وی افزود: طبق آمار حداکثر ۲ و نیم میلیون از مردم ما امروز سینما می‌روند. حداقل چند ماه یک‌بار یک فیلم خوب خانوادگی متناسب با آرمان‌های ما وجود دارد که می‌توانیم به سینما برویم و حمایت کنیم. این حداقل کاری است که می‌توانیم بکنیم. کارهایی که خودمان می‌توانیم را انجام دهیم و سپس مدیران را نقد کنیم. همین تشییع حاج قاسم سلیمانی یک آورده بسیار بزرگ برای فعالان فرهنگی است.

وحید جلیلی همچنین عنوان کرد: ده‌ها هزار نفر از کسانی که به اردوی راهیان نور می‌روند با خودروی شخصی می‌روند. این به خاطر این است که در این فعالیت یک الگوی مردم‌محور شکل گرفته است. کشور فرانسه وزارتی دارد به نام وزارت کهنه‌سربازان که وظایف مختلفی برای حمایت از رزمندگان‌شان دارد، اما در ایران اگر دولت به این نوع فعالیت‌ها بپردازد مورد انتقاد قرار می‌گیرد. در جشنواره عمار مردم خودشان خانه، مغازه و ماشین‌شان را به میدان می‌آورند تا به فعالیت این جشنواره کمک کنند. به این جنبه هم باید توجه کنیم.

وی سپس اظهار داشت: خیلی از فیلم‌های ضدانقلابی از بودجه‌ها و امکانات نهادهای مختلف جمهوری اسلامی استفاده می‌کنند، اما جالب اینجاست که فیلمی مثل «دیدن این فیلم جرم است» توقیف می‌شود! ممکن نیست که دولت در فرهنگ دخالت نکند. در آمریکا پنتاگون و قوای مارینز امکانات و بودجه‌های وسیعی را خرج تولیدات فرهنگی می‌کنند. خانم میشل اوباما جایزه فیلم آرگو را می‌دهد. یعنی علاوه بر بودجه و امکانات، اعتبارشان را هم برای حمایت به میدان می‌آورند.

وحید جلیلی در ادامه گفت: با این‌که سالی ۱۰۰ فیلم تولید می‌کنیم، اما راجع به قهرمانان‌مان یک فیلم نمی‌سازیم. فضای نرم‌افزاری که ما را احاطه کرده باعث شده با کلیدواژه‌های تکراری حرف بزنیم و جرئت نکنیم با ادبیات خودمان حرف بزنیم. این آیه باید بنیان راهبرد گذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی باشد: «وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَر». اگر زمینه برای خیر وجود داشته باشد آن‌وقت امربه‌معروف هم ایجاد می‌شود.

«مداد قرمز» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی علی خواجه و دبیری مجتبی طالقانی در گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهار سیما برای پخش در شب‌های دهه فجر آماده شده است.

منبع: مهر